HC13 - Hypercortisolisme Flashcards

1
Q

Waaruit bestaat de schors van de bijnier?

A

Van binnen naar buiten uit de:
- Zona reticularis
- Zona fasiculata
- Zona glomerulosa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat geven de letters aan?

A

A: bijniermerg
B: zona reticularis
C: zona fasiculata
D: zona glomerulosa
E: kapsel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Welke hormonen worden door het bijniermerg geproduceerd?

A

Catecholamines (adrenaline)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Welke hormonen worden door de bijnierschors geproduceerd?

A
  • Mineralcorticoïden (aldosteron)
  • Glucocorticoïden (cortisol)
  • Androgenen (sex hormonen)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Welke delen worden hier aangewezen en welke hormonen worden daar geproduceerd?

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Waar of niet waar; in de bijnierschors is geen opslag van hormonen.

A

Waar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Welke functionele aandoeningen kunnen er zijn aan de bijnierschors?

A
  • Bijnierschors hyperfunctie
  • Bijnierschors hypofunctie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Welke redenen kan bijnierschors hyperfunctie hebben?

A

De bijnierschors heeft 3 lagen, dus er zijn ook 3 soorten aandoeningen;
- Mineralocorticoïdovermaat
- Glucocorticoïdovermaat
- Androgenenovermaat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Welke vormen van glucocorticoïdovermaat zijn er?

A
  • Hypofyse-afhankelijk
  • Bijnierschors-afhankelijk
  • Iatrogeen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat kunnen vormen zijn van bijnierschors hypofunctie?

A
  • Primair (ziekte van Addison)
  • Secundair
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hoe ziet de regulatie van de cortisol secretie er uit?

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is ACTH?

A

Adrenocorticotroofhormoon.
Troof betekent voedend: ACTH zorgt voor celgroei en voor verhoogde afgifte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Op welk deel van de bijnierschors heeft ACTH een effect?

A

Alleen op de binnenste twee lagen van de bijnierschors, en vooral op cortisol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Welke hormonen scheidt de voorkwab van de hypofyse uit?

A
  • ACTH
  • GH
  • PRL
  • TSH
  • LH
  • FSH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Welke hormonen scheidt de middenkwab van de hypofyse uit?

A

Alfa-MSH (ACTH is een tussenproduct in dit proces)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Welke hormonen scheidt de achterkwab van de hypofyse uit?

A
  • AVP
  • Oxytocine
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Waar heeft cortisol invloed op in het pad van zijn eigen secretie?

A

Alleen op de voorkwab. Op de middenkwab zitten geen receptoren voor cortisol

18
Q

Wat is de definitie van hypercortisolisme?

A

De lichamelijke en biochemische veranderingen die het gevolg zijn van een chronische glucocorticoid overmaat

19
Q

Wat zijn de effecten van een cortisol overmaat?

A
  • Toegenomen eiwitafbraak (waardoor je substraten hebt voor:)
  • Toegenomen gluconeogenese
20
Q

Wat gebeurt er met het vet bij een overmaat aan cortisol?

A

Cortisol zelf zorgt voor afbraak van vet. Doordat op sommige plekken insuline zorgt voor vetvorming en op andere plekken cortisol zorgt voor afbraak krijg je een herverdeling van vet.

21
Q

Overzicht effecten van een cortisol overmaat

A
22
Q

Wat zijn de klinische bevindingen van hypercortisolisme bij de hond?

A
  • Toename buikomvang
  • Vergrote lever
  • Dunne huid
  • Polyurie/polydipsie
  • Polyfagie
  • Verminderd uithoudingsvermogen
  • Spieratrofie
  • Kaalheid
  • DM type 3 (cortisol zorgt voor insulineresistentie en extra gluconeogenese, wat kan leiden tot DM type 3)
23
Q

Welke 3 vormen van hypercorticisme zijn er?

A
  1. Iatrogeen hypercorticisme
  2. Hypofyse-afhankelijk hypercortisolisme (85%)
  3. Functionele bijnierschorstumor (15%)
24
Q

Hoe kan iatrogeen hypercorticisme ontstaan?

A

Door eigen toedoen door de dierenarts, door een behandeling met glucocorticoïden

25
Q

Wat gebeurt er met de cortisol regulatie bij toediening van prednison (een glucocorticoïd)?

A

Prednison remt de hypothalamus en de hypofyse voorkwab. Hierdoor daalt ACTH, waardoor de binnenste twee lagen van de bijnierschors zullen gaan verdwijnen. Dit leidt tot een daling van cortisol.

26
Q

Wat zie je hier?

A

Het effect van glucocorticoïden op de bijnierschors. Je hebt alleen nog maar de zona glomerulosa over.

27
Q

Wat kunnen oorzaken zijn van hypofyse-afhankelijke hypercortisolisme?

A
  • Voorkwabtumor
  • Middenkwabtumor

Dit is altijd goedaardig

28
Q

Wat gebeurt er met de cortisol regulatie bij een middenkwabtumor?

A

Bij een middenkwabtumor wordt er veel ACTH geproduceerd dat het nu zelfs vrijkomt uit de middenkwab. Dit zorgt voor extra groei van de cellen van de ZF en ZR (en dus 2 vergrote bijnieren) en voor extra productie van cortisol. Die cortisol remt dan wel weer de ACTH productie, maar kan niet bij de middenkwab komen waardoor het in totaal niet echt geremd wordt.

29
Q

Wat gebeurt er met de cortisol regulatie bij een voorkwabtumor?

A

Bij een voorkwabtumor wordt er veel ACTH geproduceerd en afgegeven. Dit zorgt voor extra groei van de cellen van de ZF en ZR (en dus 2 vergrote bijnieren) en voor extra productie van cortisol. Die cortisol remt dan wel weer de ACTH productie, maar niet genoeg waardoor het in totaal niet echt geremd wordt.

30
Q

Wat zie je hier?

A

CT scans van de hypofyse van 2 honden met de ziekte van Cushing.
Goedaardige tumoren kunnen druk geven op de hersenen, want ze gaan niet door het bot heen. Ze kunnen neurologische verschijnselen geven.

31
Q

Wat kunnen de opties zijn bij een functionele bijnierschorstumor?

A
  • Adenoom
  • Carcinoom
32
Q

Wat gebeurt er met de cortisol regulatie bij een bijnierschorstumor?

A

De tumor in de bijnierschors zorgt voor de productie van veel cortisol. Dit zorgt voor negatieve feedback op de hypothalamus en hypofyse. Hierdoor vermindert de productie en afgifte van ACTH. Door minder ACTH (minder T->troof) gaan de cellen in beide bijnieren in regressie.

33
Q

Wat is het verschil tussen een hypofysetumor en een bijnierschorstumor?

A
34
Q

Hoe kun je de diagnose hypercortisolisme bevestigen?

A
  • Corticoïd/creatinine ratio in de urine
  • Lage-dosis dexamethason suppressie test
  • (ACTH stimulatie test)
35
Q

Hoe kun je verschillende vormen van hypercortisolisme differentiëren?

A
  • Hoge-dosis dexamethason suppressie test
  • Plasma ACTH concentratie
  • Diagnostische beeldvorming
36
Q

Hoe kun je hypercortisolisme behandelen?

A
37
Q

Wat is het gevolg van een hypofysectomie?

A

Je zult vervangende hormonen moeten toedienen. LH en FSH kun je missen, maar de rest moet je echt toedienen.

38
Q

Wat doe je tijdens een adrenalectomie?

A

Dan verwijder je 1 bijnier.
Gedurende 2 maanden moet je dan wel cortisol toedienen tot de andere bijnier dat weer overneemt.

39
Q

Wat doet lysodren?

A

Lysodren zorgt voor een totale destructie van de bijnierschors.
Dit kan handig zijn in het geval van metastasen in het hele lichaam.

40
Q

Wat doet trilostane?

A

Het is een competitieve enzymremmer van 3beta-HSD. Het zorgt voor reversibele blokkade van de biosynthese van de steroïden in de bijnierschors

41
Q

Hoe kies je de beste therapie bij hypercortisolisme?

A