Hc 6 Flashcards
Emotion focused therapie
ook wel proces-experiëntiele psychotherapie, genoemd werd gebruikt door Greenberg, Rice, Elliot, Watson, Goldman, Paivio, Pascual-Leone. Het integreert verschillende disciplines en theorieën:
• Cliëntgerichte-experiëntiele therapie.
• Empathie, echtheid en aanvaarding (Rogers).
• Focusing (Gendlin).
• Existentiële therapie.
• Interactionele therapie.
• Gestalttherapie (Perls).
• Emotietheorieën.
Basis EFT
• Hoge mate van betrokken aanwezigheid en verzorgen van therapeutische
relatie:
• Focus op emotie als organiserend principe en sleutel tot transformatie
• Focus ligt op emotie als organiserend principe en de sleutel tot transformatie.
• Hoge mate van empathische afstemming.
• Hoge mate van collaboratie tussen therapeut en cliënt en afstemming rondom
doelen en taken in therapie.
• Hoge mate van proces differentiatie. • Experiëntieel herkaderen van cliëntproblematiek volgens emotietheorie: case
formulation.
• Evidence-based. cliënten die meedoen in evidence-based hebben een zuivere
vorm van een stoornis, bijv. een zuivere vorm van depressie.
Therapeuthische relatie
echtheid, aanvaarding & empathie
Proces differentiatie
differentiële empathie, specifieke
markers en taken, gericht op exploreren, actief evoceren en transformeren van
emoties.
Case formulation
Experiëntieel herkaderen van cliëntproblematiek volgens emotietheorie.
Emoties: Fundamenteel Adaptief
• We construeren onze realiteit voornamelijk op basis van emoties: hoe we een ervaring beleven wordt gebaseerd op emoties.
• Emoties zijn een bron van idiosyncratische informatie, ze wijzen ons op wat belangrijk is voor ons.
• Emoties helpen ons te overleven, ze triggeren efficiënte, automatische reflexen in belangrijke situaties.
• Emoties geven ons een gevoel van identiteit, ze integreren onze ervaringen, geven ze betekenis aan wie we zijn en persoonlijke waarde.
• Emoties bereiden ons voor op actie: emoties genereren wensen/ behoeften en deze zetten ons aan tot actie.
E-motion
“what moves us”. Emotie is [1] wat ons beroert, én [2] in beweging zet. We verbinden ons, omdat we ons bang of aangetrokken voelen. Zonder angst zouden we het gevaar niet ontvluchten. Zonder mededogen zouden we niet voor anderen zorgen. Zonder nieuwsgierigheid zouden we geen nieuwe dingen ontdekken; enz.
Als je weet wat je voelt, weet je wat je nodig hebt, en dan weet je wat je moet doen. Emoties en gevoelens gebruiken we door elkaar.
Grensoverschrijding, aanval op zelf, familie of eigendom —>
Emotie: Woede/ kwaadheid —> adaptieve acties; Energie genereren, grenzen beschermen & verdedigen
(PLAATJE)
Problemen bij emotionele verwerking
• Emotieregulatie: soms staan we te dicht of te ver van onze emoties.
• Emotiescheme’s: soms komen we vast te zitten in een emotie, omdat we een
belangrijk element van de emotie missen.
• Verschillende soorten van emotionele responses: de belangrijkste emotie wordt
soms gemaskeerd door meer opvallende emoties.
Oplossing emotieregulatie
Bij emotieregulatie moet je leren om gaan met te veel of te weinig emotie. Er moet er werkbare afstand zijn van emoties, zodat je het wel kan voelen, maar wel nog rationeel over na kan denken.
- emotionele afstand inbouwen
- emotioneel contact bevorderen
Voorbeeld (kwaadheid):
• Blind van woede (agressief, overspoelend, ‘ondergereguleerd’).
• Kwaadheid (assertief, handig voor het stellen van grenzen).
• “Teleurgesteld” (kan ‘overgereguleerde’ kwaadheid zijn: sub-assertief,
ingehouden kwaadheid, maar voelbaar in het lichaam).
Emotionele afstand inbouwen
֍ Afleiding (tijdelijke oplossing).
֍ Steun en begrip (empathic understanding) en eilige context voor het
toelaten van emotie.
֍ Emotie symboliseren in woorden of beelden (empathische exploratie,
focusing, creatieve expressie).
֍ Taal- en beeldgebruik die de emotie helpt begrenzen (clearing a space).
֍ Empathic affirmation, self-soothing task.
֍ Krachten van de cliënt aanspreken en bevestigen.
֍ Pre-therapie, contact-bevorderende interventies.
֍ Empathie: voelen met mensen, niet de problemen proberen te sussen,
want dit helpt niet, ook al voelt dit voor velen wel zo. Je moet enkel de emotie van de ander accepteren, luisteren en erkenning geven.
Emotioneel contact bevorderen
֍ Focusing.
֍ Evocative unfolding.
֍ Trauma retelling.
֍ Meaning work.
֍ Two chair work.
֍ Empty chair work.
Empathie
• L: Luisteren, Lossen van eigen oordeel of angst, Laten zijn.
• E: Erkenning geven aan de Emotie en meevoelend Exploreren wat het nodig
heeft.
• (O: Oplossingen helpen zoeken).
Emotionele informatie verkennen/benutten
Bepaalde emotionele informatie kan ontbreken, omdat we hier niet naar willen kijken. We kunnen wijs worden uit onze emoties, wanneer we bereid zijn om:
• Ze serieus te nemen.
• Ze te reguleren.
• Ze aandacht te geven.
• Ze te onderzoeken: differentiëren, symboliseren, toetsen.
• Ze te aanvaarden.
• Ze toe te eigenen.
Oplossingen emotieschema’s
Wanneer je een emotie gaat verkennen, moet je beseffen dat het niet op zichzelf staat. Emoties wordt beïnvloedt door de situatie, symbolisering, gedragen lichamelijke reacties. Een scheme is veel beweegbaarder dan een schema.
• Een soort vlinderdiagram dat bestaat uit verschillende elementen.
• Symboliseren: er een label aangeven. Cognitieve element van een emotie. Je kunt vastlopen in één element.
Verschillende types emoties
- primair adaptieve emotie
- primair maladaptieve emotie
- secundaire reactieve emotie
- intrumentele emotie
Primair adaptieve emotie
niet aangeleerde, productieve, directe respons op een situatie. Zijn flexibel en gepast op een bepaalde situatie.
Situatie—> primaire emotie—> adaptieve actie
Primair maladaptieve emotie:
aangeleerde, directe respons op een situatie: Bij traumatische ervaringen worden de ervaring van jezelf en anderen beïnvloedt.
Past experiences| Situatie—> activation of abuse scheme—> primary emotion—> maladaptive action
Secundaire reactieve emotie:
de primaire emotie wordt verborgen onder een secundaire emotie, een emotie over een emotie.
Situatie—> primary emotion—> secondary reactive emotion—> nonadaptive action
Instrumentele emotie:
een emotie die wordt voorgewend omwille van het bedoelde effect, onafhankelijk van de echte emotie.
Situatie—> interpersonal intention—> manipulative action; emotion display
Transformeren van emotie
• Adaptieve emoties: laten vervolledigen.
• Secundaire emoties: proberen te kijken naar wat er onder zit.
• Veranderen van een emotie met een emotie: er is een primaire maladaptieve
emotie, maar er zit een andere emotie onder die meer adaptief is, en die gaan
we proberen naar voren te laten komen.
• Synthese: nieuwe herinnering. In plaats van schaamte wordt plaats gemaakt
voor bv trots.
• Opkomen van primair adaptieve emoties.
Onvervulde behoefte op vlak van hechting en identiteit
• Hechting (kindertijd) → verlatingsangst (niet veilig)
• Identiteit (later) → schaamte (niet goed genoeg/
afwijzing)
Negatieve overtuiging over onszelf en de ander → Emotionele vermijding als overlevingsstrategie → Verlies van authentieke connectie met onszelf & ander → Wapenschild als ‘bescherming’.
Lagen van Emotioneel Reageren
Situatie → Emotie → Actie
- Instrumenteleemotie:omindruktemaken,effecttehebbenofomdatjedit‘zou
moeten’ voelen staat los van de authentieke emotie (of volumeknop omhoog)
Wat is het doel? Vanuit welke authentieke behoefte komt dit voort? - Secundair Reactieve emotie: verharde emotionele reactie (gericht naar jezelf of …..de ander) die een meer fundamentele/ primaire emotie afdekt.
….Wat is de onderliggende kwetsbaarheid? Waarom moet die afgedekt blijven? 2. Primaire Maladaptieve emotie: vertrouwde/ terugkerende vastgeroeste emotie. ….Beperkende overtuiging over zelf/ ander/ leven, aangeleerd doorheen pijnlijke ….levenservaringen.
….Wat is de oorsprong hiervan? Uit welke kernpijn en de onvervulde behoefte komt ….dit voort? - Primaireadaptieveemotie:nieuweemotiealsgezonderesponsopeenhuidige
situatie, bijv. nieuwsgierigheid, mededogen, beschermende kwaadheid, verbindend verdriet.
Wat is de helpende intentie en nodige actie?
Therapeutisch Werken: Rogers (Grondhoudingen voor een Helpende Relatie
Therapeutische Werken: Dialectisch Proces (Focus op Emotie)
(PLAATJE)
