H8. Wapens en bedreigingen - Oude en nieuwe bedreigingen

Question 1

BIOLOGISCHE EN CHEMISCHE WAPENS

Answer 1

Bv: Ieper 1917, Italiaanse invasie van Abyssinië 1935, Amerikaans vliegtuig sproeit Agent Orange (ontbladeringsmiddel) over de jungle in Zuid-Vietnam 1966, Gifgasaanval door Irak en in Irak op Koerdische stad Halabja 1988, aanval met saringas in metro van Tokyo 1995, Gifgasaanval op Ghouta in Syrië 2013

OPCW: verwijderen van chemische wapens uit Syrië Wapenbeheersing en ontwapening

Staten die het ratificeren hebben plicht tot vernietiging arsenalen Monitoring en inspecties door OPCW (zoiets =/= bij biologische) OPCW = Organization for the Prohibition of Chemical Weapons

= VN gespecialiseerd agentschap met hoofdkantoor in Den Haag

DUS: ondanks het bestaan van zulke conventies worden die wapens toch nog gebruikt Covid-19?

Coronavirus =/= biologisch wapen, mss wel gelekt uit een labo

Question 2

Oorsprong nucleaire wapens

Answer 2

Manhattan Project Bomb WOII

Question 3

Gebruik nucleaire wapens

Answer 3

Hiroshima (“Little Boy”) & Nagasaki (“Fat Man”) (1945)

Reden: aanval op Pearl Harbour maar misschien ook tonen aan andere grootmachten (Sovjet-Unie) dat zij sterk zijn en daarmee een positie innemen voor de naoorlogse wereldorde

Impact van atoomwapens

	Blast effect (luchtverplaatsing/explosie die alles in zijn weg meeneemt), thermal effect (enorme hitte), fallout effect 
        (radioactieve straling die tot lange tijd erna kan nazinderen), nuclear winter (stofdeeltjes die zonlicht tegenhouden, 
        aarde koelt af, klimaatverandering voor een lange periode)

Question 4

Evolutie nucleaire wapens

Answer 4

1952: VS testen eerste thermonucleaire bom (fusie H-atomen)

Grafiek VS- Rusland: kernwapens van vandaag zijn veeeeel sterker dan die van in Hiroshima Lanceringmogelijkheden

Stealth bomber   strategische bommenwerpers geladen met kernwapens

Submarine-launched ballistic missiles (SLBM)   afgevuurd vanop duikboten (niet vanop land)

Kruisraketten kernwapens afvuren via telegeleide raketten die lager vliegen en van koers kunnen veranderen tijdens 
    traject

Intercontinental ballistic missiles (ICBM) kernwapens afvuren door gebruik te maken van raketten die worden 
    afgevuurd richting atmosfeer en obv zwaartekracht een baan beschrijven

DUS: kernwapens kan je afvuren ter land, ter zee (zelfs vanuit de oceaan) en in de lucht

Question 5

Second-strike capability

Answer 5

(mogelijkheid om nog kernwapens af te vuren na een aanval op jou)

Question 6

First-strike capability

Answer 6

=mogelijkheid om een kernaanval uit te voeren en alle kernarsenalen van je vijanden te vernietigen zodat die niet kan terugslaan

Question 7

Mutual Assured Destruction (MAD)

Answer 7

Gaat uit van second-strike capability: getroffen land kan hard terugslaan

= beste garantie op stabiliteit, want niemand kan winnen, geen enkel land zal zich veilig voelen zijn kernwapens in te zetten omdat ze een terug aanval kunnen verwachten

Je mag geen verdediging opzetten, want dan zit je in first-strike capability waar een land zich wel veilig voelt om 
    kernwapens in te zetten

Question 8

Nuclear utilization theorestic (NUTS)

Answer 8

Gaat uit van first-strike capability: toeslaan zonder risico op retaliatie

MAD is immoreel (bevolking wordt gegijzeld) en niet geloofwaardig (is de massale terug aanval te verwachten 
    wetende dat het land dat de eerste aanval deed ook weer een tweede aanval kan doen)

Inzetten op bescherming burgers en missile defense

Question 9

Nucleaire proliferatie

Answer 9

(=verspreiding kernwapens landen die geen wapens hebben gaan ze ontwikkelen)

9 kernwapenstaten (VS, USSR, VK, FR, CHI, ISR, IND, PAK en N-KOR) en 4 ex-kernwapenstaten (Z-AF, WIT-RUS, OEK, KAZAK)

o RUS en VS hebben meeste, andere 7 hebben VEEL minder Kernwapens bevorderen de vrede?

Waltz: “ja”

Afschrikking vermindert kans op oorlog (=Deterrence)

Staten met kernwapens hebben zich altijd verantwoordelijk gedragen

Sagan: “nee”

Staten met kleinere kernwapenarsenalen = groter risico op first strike capability door sterkere landen

Niet overal stabiele, civiele regeringen gevaarlijk Proliferatie = groter risico op accidenten

Question 10

CASUS: Iran

Answer 10

’50: Iraans nucleair programma met steun van VS tot de Iraanse Revolutie plaatsvindt, Iran herneemt het in jaren ’00 zonder Westerse steun.

Begin jaren ‘00: geheime installaties komen aan het licht, Iran ontkent dat het van plan is kernwapen te bouwen (enkel civiele vreedzame kernenergie) VN-VHR legt sancties op om activiteiten te stoppen

2012: Israëlische premier zegt dat ze een aanval op Iran zullen uitvoeren als Iran niet stopt met de activiteiten + verscherping van sancties (olie-embargo)
2015: door verkiezingen in Iran, Obama… Irandeal (Iran zal zijn activiteiten stoppen als de sancties worden opgeheven)

Israëlische premier blijft sceptisch, Trump stapt onder zijn invloed uit de Irandeal grote kans dat Iran zijn activiteiten weer zal opstarten

Question 11

CASUS: Noord-Korea

Answer 11

Begin jaren ’90: nucleaire deal VS-NK NK hield zich hier niet aan, deed zelfs nucleaire testen

Strenge internationale sancties

2018: Trump ontmoet Kim Jong-un maar probleem is nog lang niet opgelost

Question 12

Waarom streven (sommige) landen naar kernwapens

Answer 12

Status en prestige

Cf. FR en VK als tanende grootmachten kernwapens ontwikkeld toen hun koloniaal imperium aan het ineen storten was om toch iets van macht te behouden

Ultieme verzekeringspolis

Voor paria-staten (staten die door internationale gemeenschap niet worden aanvaard als garantie dat ze niet aangevallen zullen worden): bvb. Apartheid Zuid-Afrika en Noord-Korea

Lessen getrokken uit Libië (interventie in 2011) en Oekraïne (2014) hadden geen kernwapens waardoor ze grote verliezen hebben geleden

Regionale rivalen

China-India, India-Pakistan, Israël-Iran

Als je rivaal een kernwapen ontwikkeld, groeit de druk op jou om dat ook te doen

Question 13

Waarom streven niet alle landen naar kernwapens

Answer 13

Nucleair taboe

Constructivistische visie: kernwapens is not done en staten houden zich hieraan

Non-proliferatieregime

Liberalistische visie: verdragen en organisaties die toezien op naleven zorgt ervoor dat sommige het niet na streven

Nucleaire paraplu:

Realistische visie: extended deterrence (bvb. Japan en Zuid-Korea) VS: indien er een aanval is op Japan en ZK gaan wij hen verdedigen met onze nucleaire pracht

Bv: Amerikaanse kernwapen gestationeerd in veel Europese landen

In Kleine-Brogel in België, kunnen door Belgische F16-viegtuigen vervoerd en afgevuurd worden

Deze landen zijn niet snel geneigd zelf kernwapens te maken omdat ze de Amerikaanse hebben

Question 14

Internationale akkoorden - Testen

Answer 14

LTBT 1963 beperkt het uitvoeren van kernproeven (behalve ondergrondse testen)

CTBT 1993 algemeen verbod op kernproeven

Question 15

Internationale akkoorden - Ontwapening

Answer 15

SALT I & II 1970s (Strategic Arms Limitation Talks)

Beperking aantal lanceerinstallaties (gaat over ICBM’s)

AMB 1972 (VS- Sovjet Unie)

Beperking op antiballistische raketsystemen

INF 1987

START I & II 1990s (VS- Sovjet Unie)

Elk max. 6000 kernkoppen (START I) Elk max. 3500 kernkoppen (START II)

“new START” 2011

Elk max. 1550 kernkoppen Geldig tot 2021

Question 16

Internationale akkoorden - Proliferatie

Answer 16

NPT 1968 (Non-proliferatieverdag)

Have-nots

Haves

IAEA (Internationaal Atoomenergie Agentschap, Wenen) belast met monitoring en inspectie

 o Geen lid: Israël, India, Pakistan, Noord-Korea, Zuid-Soedan

Question 17

Nieuwe wapenwedloop?

Answer 17

2001: VS trekt zich terug uit ABM START II nooit geïmplementeerd
2019: VS en dan ook Rusland schorten INF-verdrag op (over kruisraketten met bereik van 500-5500 km)

Question 18

Verdrag op verbod van kernwapens (2017)

Answer 18

Ondertekend door 81 landen Geratificeerd door 36

Geen van de 9 kernwapenstaten Ook België niet

Question 19

DRONES

Answer 19

Militaire drones (van klein groot)

Sinds Obama het geprefereerd instrument in strijd tegen terrorisme Hoog proliferatierisico

Aantal landen met drones: 2 (2010), 8 (2014) en 22 (2020) Juridische, ethische en politieke vragen

Moordaanslag Qassem Soleimani (Bagdad, januari 2020) VS vermoordt Iraanse generaal op Irakees grondgebied, is dit zelfverdediging zoals de VS beweren?

Slachtoffers drone aanvallen door VS drone aanvallen zijn precisiebombardementen maar toch vallen er ook veel onschuldige burgerslachtoffers

Voedingsbodem terrorisme en antiamerikanisme

Question 20

CYBERWARFARE

Answer 20

Aanvallen op kritieke infrastructuur: banken, waterkrachtcentrales, elektriciteitsvoorziening, …

Desinformatie en fake news: politieke onrust aanwakkeren, regime destabiliseren, ….

Stuxnet 2010 (computervirus door Israel&VS tegen Iran die uranium ontwikkelde) en Oekraïne 2015 (elektriciteitsnetwerk uitgevallen door buitenlandse cyberaanval, OEK verdenkt RUS)

Question 21

Terrorisme

Answer 21

9/11: eerste keer dat VS besefte dat ze niet onkwetsbaar zijn (eerste aanval sinds Pearl Harbor)

Terrorisme = het gebruik van georganiseerd politiek geweld door (1) niet-statelijke actoren (2) tegen burgers met als doel het zaaien van angst. Dit om een bepaald (3) politiek of religieus doel te bereiken

Question 22

Terrorisme - Geschiedenis

Answer 22

heeft al altijd bestaan

19de -20ste E: geweld door nationalistische bewegingen voor onafhankelijkheid van imperialisme/kolonialisme

19de E Rusland: tegenstaanders van tsaristische staat (anarchisten) gebruiken bommen om staatsleiders te vermoorden met oog op volksopstand

Ook het geval bij Armeense nationalisten tegen Ottomaans Rijk Ook door Ierse leger tegen Britse aanwezigheid in Noord-Ierland Zionisten tegen Britten om van Palestina een Joods staat te maken Terroristische aanval door Servische nationalisten die leidde tot WO I

Question 23

ISIS (2014)

Answer 23

Bezat grote gebieden in Irak en Syrië (nationale leger heeft ze inmiddels teruggedrongen)

 Wou van een niet-statelijke actor een staat/kalifaat worden met macht over bevolking en grondgebied of staat 
 geregeerd door Islamitische wetten

 Tussen 2014 en 2018 heeft het in 29 verschillend landen (buiten Irak en Syrië) 149 aanvallen gedaan met meer dan   
 2000 slachtoffers

Question 24

Terrorisme - Beweegredenen

Answer 24

Onafhankelijk thuisland (Basken in Spanje, Ierse separatisten…)

Uitdrijven van VS en zijn strijdkrachten uit het Midden-Oosten (Al Qaeda)

Staten in het Midden-Oosten omvormen tot een trans-regionaal Kalifaat (oa. ISIS)

Question 25

Gepast antwoord op internationaal terrorisme

Answer 25

Afhankelijk van welke visie je hebt op de motieven en oorzaken van terrorisme

George W. Bush Administratie terroristen ‘haten wie wij zijn’, ze voelen zich bedreigd door onze vrijheid, ze gaan niet stoppen totdat wij ze vermoorden, we moeten hun vestigingen vinden en daar goed functionerende staten met representatieve regeringen en rechtstaat van maken, wij moeten tot hun geraken voordat zij tot ons geraken

Anderen (uit University of Chicago) terroristen worden opgewekt door buitenlandse aanwezigheid op hun gebieden, de aanwezigheid van Amerikaanse soldaten in Saudi-Arabië (meest heilige land voor Islam) was een drijfveer voor 9/11, om terrorisme tegen te gaan moet VS zijn strijdkrachten terugtrekken uit het Midden-Oosten

Question 26

Piraterij

Answer 26

= niet-statelijke groeperingen die diefstal en crimineel geweld plegen op volle zee

Question 27

Piraterij - Geschiedenis

Answer 27

heeft al altijd bestaan

17de E: de gouden eeuw voor piraterij met o.a. Blackbird, in Caraïbische Zee tegen Spaanse schepen met goud/zilver naar Europa, piratenschepen hadden kanonnen en matrozen terwijl handelaarsschepen dat niet hadden

18de E: Europese overheden bewapende de zeeën met oorlogsschepen en veel bekende piraten werden vermoord of gevangengenomen waardoor piraterij sterk daalde tot zijn terugkeer in recente jaren

21ste E: aan de kust van Somalië door de val van de regering en dreigende burgeroorlog, afnemende vissersindustrie zorgt voor erge economische omstandigheden, sommige piraten zijn voormalige vissers die niet in levensonderhoud konden voorzien wegens illegale visserij door buitenlanders in Somalische wateren, voor losgeld kidnappen/houden ze de crew vast, ze hebben geweren, voor afschrikking hebben vele landen daar oorlogsschepen geplaatst maar piraten zijn nog steeds werkzaam. Ook in de wateren tussen de Rode Zee en Indische Oceaan, aan Oost-Afrikaanse kust, in Straat van Malakka en Singapore is er nog piraterij goed voor een samengeteld verlies van jaarlijks 13-16 miljard dollar.

Question 28

Piraterij - Redenen van succes

Answer 28

Ontbreken van een centrale regering en rechtstaat in Somalië

Onbekwaamheid van grote staten om bescherming te bieden Off-shore problemen vereisen on-shore oplossingen

Question 29

Protocol van Genève 1925

Answer 29

Verbod op het gebruik van chemische en biologische wapens Maar bleef dode letter, vooral na uiteenvallen van Volkenbond

Question 30

Biologische Wapenconventie 1972

Answer 30

Verbod op productie en bezit van biologische wapens MAAR: Geen monitoring of inspecties voorzien

Question 31

Chemische wapenconventie 1977

Answer 31

Verbod op productie en bezit van chemische wapens

Question 32

Have-nots

Answer 32

streven geen kernwapen na

Question 33

Haves

Answer 33

beloven nucleaire technologie te delen voor vreedzame doeleinden en arsenalen af te bouwen

Question 34

Al Qaeda

Answer 34

(1988, Osama Bin Laden, Sunni Islamitische extremisten)

 Wegwerken van buitenlandse invloed in Islamitische landen en nieuw Islamitisch Kalifaat stichten

 9/11 voldoet aan de definitie van ‘terrorisme’ men wil een politiek punt duidelijk maken door een aanval te doen op 
 symbolen van Amerikaanse macht

 WTC Twin Towers (kapitalisme) en Pentagon (militaire macht)