H6 Conserveringstechnieken Flashcards
Indeling (8)
Verlagen van de pH
Verlagen van de aw
Wijziging van de Eh
Gebruik van temperatuur
Gebruik van stralen
Chemische conservering
Natuurlijke antimicrobiële systemen
Nieuwe conserveringsmethoden
Conserveringstechnieken (def)
Een externe menselijke actie tegen 1 of meer bederffenomenen met als doel een verhoogde houdbaarheid van de natuurlijke voedingsproducten
3 invalshoeken qua conserveren
- inactivatie van MO
- eliminatie van MO
- groeicontrole
Inactivatie technieken
- thermische behandeling
- stralen
- nieuwe technieken
Eliminatie
- filtratie
- centrifugatie
Groeicontrole
- koelen
- invriezen
- drogen, evaporeren, roken
- stoffen toevoegen
- combinaties (horden)
Verlagen van de pH
Mechanisme
Microbiële inhibitie door een zwak organisch zuur
Het zwakke organische zuur kan door zijn ongedissocieerde staat door de celwand heen penetreren. Doordat de celinhoud een hogere pH heeft dan de omgeving, zet het zuur zich om naar een gedissocieerde staat. Hierdoor daalt de pH, waardoor veel MO niet kunnen groeien
Verlagen van de pH
Verschil toevoeging sterke & zwakke zuren
Sterke zuren (volledig gedissocieerd): Daling pH milieu
Zwakke lipofiele zuren (bijna/niet gedissocieerd): Daling pH celinhoud -> een zwak zuur heeft een sterke microbiële werking
Verlagen van de pH
Effect op bederfveroorzakende MO
- niet-sporenvormende bacteriën
gram-negatief: groei remt bij ph<5,3
gram-positief: groei remt bij ph<3,3 - sporenvormende bacteriën: inhibitie van groei
-gisten & schimmels (acidotolerant: groei bij pH <4 - pathogene MO: groei remt bij ph<4,5
Verlagen van de pH
gebruik van pH om MO in LVM te controleren
Organische zuren: welke?
- Voedingszuren zoals melkzuur, azijnzuur, citroenzuur, appelzuur…
- Conserveringsmiddelen met een ph < 5 zoals benzoëzuur, sorbinezuur, propionzuur (concentratie van ongeveer 0.1%
Verlagen van de pH
2x gebruik van pH om MO in LVM te controleren
Organische zuren
&
Melkzuurfermentatie
Verlagen van de pH
gebruik van pH om MO in LVM te controleren
Organische zuren: Factoren die de keuze beïnvloeden
Spectrum (welk organisch zuur werkt het best in op bacteriën, gisten, schimmels…?)
Substraatfactoren (zuurtegraad, verdelingscoëfficient, wateractiviteit)
Wetgeving: er bestaan positieve lijsten met een max concentratie.
Verlagen van de pH
gebruik van pH om MO in LVM te controleren
Melkzuurfermentatie
Suikers worden omgezet in melkzuur.
Verlagen van de aw: wateractiviteit (definitie)
een maat voor de hoeveelheid vrij-water die aanwezig is in een product.
Door het uitvoeren van een AW-waarde analyse kan de groeipotentie van micro-organismen in een product bepaald worden.
Verlagen van de aw: tussen 0.93 en 0.85
Van toepassing op: vleeswaren, gecondenseerde melk
Bederf door coccen, schimmels en gisten
Verlagen van de aw: Effect op MO
Hoe lager de AW-waarde hoe slechter micro-organismen zich kunnen ontwikkelen. Deze groeipotentie wordt vaak niet alleen bepaald door de AW-waarde, maar ook door parameters als pH en temperatuur.
Verlagen van de aw: boven de 0.98
Van toepassing op: vlees, vis, fruit, groenten, melk ea
Alle pathogenen kunnen groeien.
Verlagen van de aw: tussen 0.98 en 0.93
Van toepassing op: vleeswaren, kaas, brood, tomatenpasta ea
Pathogenen blijven aanwezig
Schimmels groeien
Bederf door grampositieve MZB, bacillen & micrococcen
Verlagen van de aw: tussen 0.85 en 0.6
Bederf door halofiele bacteriën, xerofiele schimmels & osmofiele gisten
Geen toxineproductie meer mogelijk
Van toepassing op: gedroogd fruit, meel, confituur ea
Verlagen van de aw: onder 0.6
Microbiologisch stabiel
Van toepassing op chocolade, deegwaren, graan, meel
Verlagen van de aw: Hoe?
via dehydratatie (verdamping, lyofilisatie of vriesdrogen)
via het toevoegen van oplosbare stoffen (suikers, keukenzout)
Verlagen van de aw: Hoe? Lyofilisatie
Vriesdrogen
Het water kristalliseert uit in de vorm van ijskristallen. Opgeloste stoffen in het water worden tussen de kristallen gefixeerd.
Tijdens het drogen sublimeert het ijs uit het product
Wijziging van de Eh (redoxpotentiaal): Hoe?
- Toevoeging van additieven
- Verpakking
- Structuur van het LVM
Koelen
Doel?
Definitie?
Snelheid?
Hoe?
Doel: houdbaarheid verlengen, kristallisatieproces & fermentatieproces verlengen
Definitie: afwezigheid van warmte
Snelheid afh van temperatuursverschil & warmte-overgangscoef
Hoe: Koelkast
Koelkast
= een warmtepomp: pompt de warmte van een laag naar een hoog niveau.
Dit gebeurt in een gesloten systeem
2 belangrijke principes
- een vloeistof verdampt bij een lagere T als de druk laag is.
- een vloeistof onttrekt bij verdamping warmte aan de omgeving
Effect van temperatuursverlaging
op?
Groeisnelheid
Celmembraan
koude schok
MO
Effect van temperatuursverlaging op groeisnelheid
De lagfase wordt verlengd
Psychrofielen vs mesofielen
Psychrofielen
are extremophilic organisms that are capable of growth and reproduction in low temperatures, ranging from −20 °C (−4 °F)[2] to 20 °C (68 °F).[3]
Effect van temperatuursverlaging op de celmembraan
MO zijn in staat de lipidensamenstelling van hun celmembraan te wijzigen naargelang de omgevingstemperatuur
=homeovisceuse adaptatie
homeovisceuse adaptatie
De membraanfluïditeit wordt relatief constant gehouden door het bijregelen van de samenstelling van de membraanlipiden
Effect van temperatuursverlaging op de koude schok
koude schok: plotse afkoeling van een bacteriecel
Gevolg: wijziging in de permeabiliteit zodat de opname & afgifte van nutriënten & metabolieten verstoord wordt.
Mesofielen zijn gevoelig
Eutectische Temperatuur
Fase 4 van de vriescurve. De individuele opgeloste stoffen bereiken hun saturatiepunt en kristalliseren uit.
Effect van temperatuursverlaging op MO
Bedervers: de meeste groepen zijn psychotrofe of psychrofiele species
Pathogenen: in de regel mesofiel, maar soms een psychrotroof karakter
Vriescurve: 4 fasen
AS: Vloeibare warmte wordt aan het product onttrokken -> afkoeling tot onder het vriespunt
SB: Begin kristallisatie met vrijzetting van latente warmte -> T stijgt naar het vriespunt
BC: Ijskristallen vormen zich en concentratie aan opgeloste stoffen stijgt -> T daalt licht
CD: De individuele opgeloste stoffen bereiken hun saturatiepunt en kristalliseren uit. De latente hitte is volledig verwijderd -> Eutectische T
Latente hitte
Fase 4 van de vriescurve. De individuele opgeloste stoffen bereiken hun saturatiepunt en kristalliseren uit.
Vriescurve: snelheid
Traag: kristallen intercellulair, celwanden beschadigd, cellen dehydrateren, drip loss bij ontdooien
Snel: kleine kristallen intra- en intercellulair, geen waterdampspanningsgradient, weinig schade
Invriezen: apparatuur
Luchtblaasvriezers
Platenvriezers
Snelvriezers