H12 Social development

Question 1

1. What is the function of that human infants exhibit attachment behaviors?
2. When do they intensify?

Answer 1

1. Protect baby from danger

2. 6-8 months: when baby can move around on its own

Question 2

1. What does the strange-situation test measure?

2. What does it correlate with?

Answer 2

1. Secure attachment of infants to caregivers

2. Caregiver’s responsive, emotionally sensitive care

Question 3

What does security of attachment in infancy and early childhood predict?

Answer 3

Psychological adjustment later in life.

Question 4

Because of what do some infants appear to develop secure atttachment regardless of the sensitivity or insensitivity of care?

Answer 4

Particular genotype, greater uptake of serotonin (ll infante vs ss/sl infant)

Question 5

What are 4 characteristics of infant care in hunter-gatherer societies such as the Efe and Aka?
What is the effect later in life?

Answer 5

1. Treat them with indulgence
2. Nearly constant physical contact
3. Permitting nursing at will
4. Responding quickly to signs of distress

Extraordinarily cooperative and brave.

Question 6

Which 4 infant behaviors indicate strong attachment according to Bowlby?

Answer 6

1. Distress when mother left them, especially in unfamiliar environment
2. Pleasure when reunited with mother
   3 Distress when approached by stranger unless reassured or comforted by mother
3. More likely to explore unfamiliar environment in presence of mothers than when alone

Question 7

Has attachment derived from natural selection?

Answer 7

Yes

Question 8

What are the 4 types of attachment?

Answer 8

1. Secure attachment:
   - Actively explore with mother in room
   - Upset when mother leaves
   - Go to mother when she retuns
2. Insecure resistant attachment
   - Are anxious and do not explore much with mother in room
   - Distressed when mother leaves
   - Ambivalent and anger on her return and resist contact
3. Insecure avoidant attachment
   - Little distress when mother leaves
   - Avoid contact with mother on her return
   - No wariness of stranger, might avoid him
4. Disorganized/disoriented attachment
   - No coherent strategy for dealing with stress during separation and reunion

Question 9

Are young chilren predisposed to give?

When does giving behavior start?

Answer 9

Yes, they give objects spontaneously to others beginning near the end of their first year?

Question 10

When does the development of empathy start?

What does this lead to?

Answer 10

During 2nd year.
Causes children to base their giving, helping and sharing and comforting on an understanding of and concern for others’ needs and feelings

Question 11

By what age do children tend to imitate all actions a model displays? Is the imitation all relevant?
Do adults also engage in overimitation?

Answer 11

3 years.
Both relevant and irrelevant (overimitation)
Yes, it actually increases with age

Question 12

Do children transmit skills to one another?

Answer 12

Yes, with high fidelity

Question 13

In which 3 stages did Erikson divide age 1-12?

Answer 13

1. Autonomy: self-control
2. Initiative: willingness to initiate actions
3. Industry: competence in completing tasks

Question 14

What is egocentric empathy?

Answer 14

E.g. feeling distressed when others are distressed

Question 15

What is empathy?

Answer 15

Ability to perceive and feel the emotions that another person is feeling

Question 16

What are the 4 parenting styles?
What is characteristic of children of the authoritative disciplinary style?
Do children with different temparaments elicit different styles?

Answer 16

1. Authoritative
2. Authoritarian
3. Permissive
4. Uninvolved

Happier, friendlier, more cooperative

Children with different temparements elicit different disciplinary styles

Question 17

What does play promote?

Answer 17

Development of skills needed for survival, including culture specific skills

Question 18

What did Piaget and Vygotsky say that play promotes?

Does contemporary research support these ideas?

Answer 18

Piaget: learn about rules and become better moral reasoners
Vygotsky: develop self-control

Yes

Question 19

How is age-mixed play different from play among age mates?

Answer 19

Less competitive, more conducive to teaching, learning and development of nurturing skills

Question 20

What can you say about sex differences in mental and physical health, physical development, cognitive development and socioemotional development?

Answer 20

Many reliable differences, but magnitude is often quite small

Question 21

By what age is gender identity established? What kind of behavior do children show then?

Answer 21

Year 4-5
Attend to and mimic culturally appropriate behaviors for their gender. Exaggerate gender stereotypes and play increasingly with same-sex peers

Question 22

What is characteristic of girl and boy group play?

What could mute these differences?

Answer 22

Boy: competitive, in relatively large, hierarchical groups
Girl: cooperatively, in smaller, more intimate groups

Age-mixed play

Question 23

When is the peak of girl - boy segregation in play?

Answer 23

Age 8-11

Question 24

In which 2 ways may segregation from adults promote delinquency?

Answer 24

1. Depriving adolescents of positive adult ways to behave

2. Creating an adolescent subculture divorced from adult values

Question 25

What may be the function of risky and deliquent behavior that is especially common in young males (young male syndrome)?

In support of this thesis, what triggers high proportion of violence among young men?

Answer 25

Enhance status, ultimately as part of competition to attract females

Signs of disresepct of challenges to status

Question 26

How can sex differences in eagerness to have sex be explained?

Answer 26

In terms of differences in parental investment

Question 27

1. What affects the sexual strategy chosen by offspring?
2. What are the 2 strategies?
3. What kind of theory is this and supported by what kind of research?

Answer 27

1. Presence or absence of father at home
2. Restraint or promiscuity
3. Evolution based theory supported by correlational research

Question 28

What is emerging adulthood?

Answer 28

new stage of development proposed by developmental psychologists, which ranges from 18 to mid twenties and precedes one’s settling into routines of career or family

Question 29

What stage is adolescence according to Erikson?

Answer 29

Identity crisis: give up one’s childhood identity and establisha new identity

Question 30

What are 3 characteristics of the shift in intimacy and guidance in adolescents?

Answer 30

1. Breaking away from parental control
2. Establishing closer relationships with peers
3. Conforming to peers

Question 31

Adolescents have been described as having a myth of invulnerability. What is this?

Answer 31

False sense that they are protected from the hishaps and diseases that can happen to other people

Question 32

What are 2 theories about how adolescents’ segregation from adults might contribute to their recklessness and delinquency?

Answer 32

1. Pathological side effect of early onset of puberty and delayed acceptence into legitimate adult society
2. Set themselves apart from the adult world

Question 33

What is the neurological basis for risk taking in adolescents?

Answer 33

Competition between 2 developing systems: cognitive control network (frontal lobes) and socioemotional network (limbic system)

In neutral conditions adolescents make logical decisions, but under conditions of emotional and social arousal or presence of peers, the socioemotional brain network becomes dominant.

Question 34

What are Kohlberg’s four stages of moral REASONING?
Which stage do most people reach?
When does advancement to higher stages most likely occur?

Answer 34

1. Obedience and punishment orientation: Focus on direct consequences to themelves
2. Self-interested exchanges: understanding that different people have different self-interests
3. Interpersonal accord and conformity: trying to live up to expectations of others who are important to them
4. Law and order morality: to maintain social order, each person should resist personal pressures and feel duty bound to follow laws and conventions of larger society
5. Human rights and social welfare morality: balance respect for laws with ethical principles that transcend specific laws

> stages are characterized by successive broadening of one’s social perspective

Most stop at 2 or 3, few go beyond 4.

In adolescence

Question 35

Romantic love has much in common with..?

Answer 35

Infant attachment to caregivers. The attachment style developed in infancy - secure, anxious, avoidant - seems to carry forward into adult attachments

Question 36

What are the 3 characteristics of happy marriages?

Answer 36

1. Mutual liking and respect
2. Individual commitment to the marriage
3. Constructive means of arguing

Question 37

What kind of ability does the husband need to develop to have a happy marriage?

Answer 37

Perceiving and responding to spouse’s unspoken needs.

Wives are generally better at this than husbands.

Question 38

What kind of jobs are enjoyed more than others?

Answer 38

Jobs that permit considerable self-direction.
Workers with such jobs may become more self-directed intheir overall approach to life and may, through their parenting, pass this trait on to their children.

Question 39

When both wives and husbands work outside the home, do wives of husbands enjoy out of home work more?

Answer 39

Wives

Question 40

What age stage does report the highest life satisfaction (socioemotional selectivity theory)? Why?

Answer 40

Elderly, because they focus more on the present and less on the future, and tend and remember positive stimuli more than negative ones

Question 41

What are 4 examples of relationship patterns that can be changed for the better if the couple is willing to work on them according to Makman?

Answer 41

1. Positive style of talking and resolving arguments
2. Make an effort to communicate when youu disagree
3. Learn to handle disagreements as a team
4. Be honest with yourself and your partner

Question 42

What are the much desired constellation of job characteristics, occupational self-direction?

Answer 42

1. Complex rather than simple
2. Varied rather than routine
3. Not closely supervised by someone else

A job high in occupational self-direction is one in which the worker make smany choices and decisions throughout the workday.

Question 43

Through which 5 stages do people go through when they are terminal?

Answer 43

1. Denial
2. Anger
3. Bargaining
4. Depression
5. Acceptance

Question 44

Is there an universal approach to death?

Answer 44

No

Question 45

De basis van onze sociale ontwikkeling ligt in de hechting aan onze ouders. Een manier om deze hechting te onderzoeken, is met de zogenaamde strange situation test van Ainsworth. Via deze link kom je bij een filmpje over de Strange Situation Test.

Geef na het bekijken van het filmpje antwoord op de onderstaande vragen:

Leg de opzet, inclusief de verschillende fasen, van de strange situation uit.
Op welke manier wordt hiermee de hechtingsstijl van het kind bepaald?
Welke hechtingsstijlen worden daarbij onderscheiden?
Welke kritiek wordt geuit op deze strange situation test?

Answer 45

De ‘strange situation’ is een methode om te onderzoeken op welke manier een kind aan de moeder gehecht is. In de ‘strange situation’ test zoals ontwikkeld door Ainsworth bestaat de eerste fase eruit dat een moeder en haar kind in dezelfde kamer zijn, waar het kind speelt in bijzijn van de moeder. Tijdens dat spel komt een vreemde binnen die erbij gaat zitten. Vervolgens verlaat de moeder de ruimte waarmee het kind achterblijft met de vreemde. Daarna komt de moeder weer terug. In het filmpje beperkt de test zich overigens ertoe dat een kind speelt in bijzijn van de moeder, dat de moeder daarna weggaat en het kind alleen achterlaat in de kamer, om later weer terug te keren.

De mate waarin het kind verontrust raakt door het vertrek van de moeder, en de mate waarin het kind zich vervolgens laat troosten door de moeder als die weer binnenkomt, worden gebruikt om de hechtingsstijl van het kind in te schatten.

Een kind dat zich snel laat troosten als de moeder weer binnenkomt, vertoont een veilige hechtingsstijl.
Een kind dat niet of nauwelijks reageert bij binnenkomst, of zelfs bij het vertrek, vertoont een vermijdende hechtingsstijl.
Een kind dat zich moeilijk laat troosten als de moeder weer terug is, vertoont een angstige hechtingsstijl.
Op deze interpretatie wordt ook kritiek geuit. De manier waarop een kind reageert op deze situatie, waarin een milde angst geïnduceerd wordt, hangt immers ook af van het temperament van het kind, en op de eerdere ervaringen die het heeft op gedaan met vergelijkbare situaties.

Voor sommige kinderen zou deze situatie onvoldoende angstig kunnen zijn; voor andere kinderen zou deze juist zo stressvol kunnen zijn dat ze relatief lang nodig hebben om te herstellen na terugkeer van de moeder. In het eerste geval zou een kind als vermijdend gehecht gezien worden, en in het tweede als angstig gehecht, terwijl ze in beide gevallen gewoon veilig gehecht kunnen zijn.

Question 46

De manier waarop een kind gehecht raakt, en de hechtingsstijl die het daarop ontwikkeld, hangt in grote mate af van de opvoedingsstijl van de ouders. Toch blijkt uit onderzoek ook dat de mate waarin kinderen ontvankelijk zijn voor deze opvoedingsstijl medebepalend is.

Leg uit op welke manier de genetische aanleg van een kind meespeelt in dit proces
Op welke manier wordt dit onderzocht?

Answer 46

Een specifiek gen, het zogenaamde 5-HTTLPR-genvariant, bestaat in twee varianten: kort en lang. Wanneer een kind beschikt over één of twee allelen van de korte variant - dat wil zeggen dat zij heterozygoot zijn voor dit gen, of dat ze homozygoot zijn waar het de korte variant aangaat - blijkt het gevoeliger te zijn voor (negatieve) omgevingsinvloeden dan kinderen die homozygoot zijn voor de lange variant van het 5-HTTLPR-gen.

Dit werd onderzocht door bij ouders van zeven maanden oude kinderen de mate van sensitiviteit in de opvoeding vast te stellen. Daarna werd met hen en het betreffende kind, de strange situation test afgelegd. Vervolgens werd onderzocht of de kinderen homozygoot waren voor de lange-genvariant of voor de korte-genvariant, of dat zij heterozygoot waren. Uit dit onderzoek bleek dat specifiek de kinderen die homozygoot waren voor de lange genvariant, hoog scoorden op veilige hechting, ongeacht de score van de moeder op mate van sensitiviteit in de opvoeding.

Question 47

Opvoedingsstijl heeft niet alleen effect op de hechtingsstijl die door het kind ontwikkeld wordt, maar ook op allerlei andere aspecten van het leven van het kind, inclusief de manier waarop het behandeld wordt door zijn of haar omgeving.

Het schema hiernaast is een variant op het schema op pagina 474 van het boek, waarin vier opvoedingsstijl worden uitgezet op de dimensies ‘warmte’ en ‘sturing’. De score van ouders op elk van deze twee dimensies bepaalt tot welke opvoedingsstijl hun ouderlijk gedrag gerekend kan worden: permissief, autoritatief, laissez faire of autoritair.

Leg uit hoe de score op deze twee dimensies aanleiding geeft tot de vorming van een van de vier genoemde opvoedingsstijlen, en geef daarbij antwoord op de volgende vragen:

Wat zijn de belangrijkste kernmerken van elk van deze opvoedingsstijlen?
Hoe hebben deze stijlen effect op het gedrag van kinderen en de manier waarop zij door hun omgeving bejegend worden?

Answer 47

Een hoge score op warmte, en een lage score op sturing, noemen we ook wel een permissieve opvoedingsstijl. Deze ouders zijn zeer tolerant, verwennen vaak hun kinderen, en vertonen weinig corrigerend gedrag als kinderen zich misdragen. Permissief opgevoede kinderen gedragen zich gemiddeld genomen, vaker agressief, impulsief en out-of-control.

Een lage score op warmte, en een hoge score op sturing, noemen we ook wel een autoritaire opvoedingsstijl. Deze ouders zijn zeer gesteld op gehoorzaamheid en zijn gericht op het gebruik en instandhouden van macht over de kinderen. Kinderen die autoritair worden opgevoed, presteren relatief slechter op school, hebben een lagere eigenwaarde en worden vaker uitgesloten door hun leeftijdgenootjes, in vergelijking met andere kinderen.

Een lage score op warmte, en een lage score op sturing, noemen we ook wel een laissez-faire-opvoedstijl. Deze ouders vertonen vooral onverschilligheid richting hun kinderen en vaak is er sprake van emotionele verwaarlozing. Kinderen van ouders met een laissez-faire-houding vertonen vaak de meeste problemen, zoals antisociaal gedrag, seksueel onveilig gedrag, gebruik van drugs en internaliserende problematiek zoals depressie.

Een hoge score op warmte, en een hoge score op sturing, noemen we ook wel een autoritatieve opvoedingsstijl. Deze ouders zijn niet zo gericht op gehoorzaamheid maar wel op het leren van kinderen wat goed en wat slecht is. Deze opvoedingsstijl hangt samen met de meeste positieve kwaliteiten. Kinderen zijn gemiddeld genomen aardiger, gelukkiger, meer coöperatief en onderbreken bijvoorbeeld minder vaak het spel van andere kinderen dan permissief of autoritair opgevoede kinderen.

Question 48

Een van de hoekstenen van onze sociale ontwikkeling, is de ontwikkeling van ons empathisch vermogen. Op dit gebied zijn met name de inzichten van Hoffman verhelderend geweest.

Probeer in eigen woorden uit te leggen welke ontwikkelingsstadia door Hoffman worden beschreven.

Answer 48

De ontwikkeling van ons empathisch vermogen verloopt in een aantal fasen die elk gekenmerkt worden door een andere emotionele reactie op het verdriet van andere kinderen.

Baby’s van twee tot drie maanden oud reageren vooral reflexief op het huilen van een andere baby. Ze worden er onrustig van en gaan meestal zelf ook huilen. Deze neiging om ongemak te voelen in reactie op het ongemak van anderen wordt gezien als de basis voor de ontwikkeling van empathie.
Rond zes maanden wordt de reactie op anderen minder reflexief. Rond deze leeftijd gebeurt het minder dat babies zelf ook gaan huilen als ze een ander horen huilen, maar keren ze zich naar de huilende ander toe en kijken ze verdrietig.
Daarna vertonen zij, tot ongeveer vijftien maanden, een vorm van egocentrische empathie. Zij keren zich af van een huilend kind en zoeken vooral troost voor zichzelf.
Vanaf ongeveer vijftien maanden gaan kinderen pogingen doen om het andere kind te troosten en rond de leeftijd van twee jaar beginnen zij daar ook succesvol in te worden.

Question 49

Hoewel kinderen pas vanaf een jaar of twee echt succesvol worden in het toepassen van hun empathische vermogens, vertonen zij al veel eerder tekenen van sociale cognities. In het beroemde ‘still face’-experiment van Tronick (1975) werd bijvoorbeeld aangetoond dat jonge kinderen al heel vroeg gericht zijn op interactie met de moeder, daarbij begrip hebben van de relatie tussen gelaatsuitdrukkingen en emoties, en in staat zijn eenvoudig doelgericht gedrag te vertonen.
Bekijk bovenstaande video van het ‘still face’-experiment, en geef antwoord op de volgende vragen:

Wat is de essentie van het experiment dat hier wordt uitgevoerd?
Waaruit blijkt dat het kind al begrip heeft van de relatie tussen gezichtsuitdrukking en emoties?
Welk doelgericht gedrag vertoont het kind om de aandacht van de moeder terug te krijgen?

Answer 49

Het ‘still face’-experiment is in feite vrij eenvoudig. Aan de moeder van het kind in kwestie wordt gevraagd om al haar emotionele expressie te onderdrukken, en met een volledig neutraal gezicht naar haar kind te kijken. Vervolgens wordt geobserveerd hoe het kind hier op reageert.

Kinderen reageren op deze situatie door de aandacht te gaan trekken van hun moeder; waarschijnlijk in een poging om weer expressie aan hun moeder te ontlokken. Kennelijk raken zij verontrust door de uitblijvende expressie. We kunnen alleen maar aannemen dat dit is omdat zij aanvoelen dat het gebrek aan expressie een emotionele afzondering van de moeder betekent.

Baby’s doen van alles om deze situatie te doorbreken. In het filmpje zien we dat de baby in eerste instantie lacht naar de moeder, en gaat wijzen. Daarna steekt het beide armpjes in de lucht, klapt in haar handjes, en begint te gillen. Dit is allemaal te interpreteren als doelgericht gedrag om de moeder weer tot een emotionele expressie te brengen. Uiteindelijk keert het haar hoofdje af van de moeder en begint te huilen, waarmee ze duidelijk toont dat het uitblijven van emotie haar verontrust.

Question 50

Over het algemeen wordt aangenomen dat veel van ons sociale gedrag betrekkelijk instinctief is. Het vertonen van prosociaal gedrag zou voortkomen uit een aangeboren drive.

Noem twee onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat het hier inderdaad gaat om een predispositie om prosociaal gedrag te vertonen.

Answer 50

Of een gedraging echt voorkomt uit een aangeboren drive, is moelijk vast te stellen, maar er zijn wel aanwijzingen dat ons prosociale gedrag inderdaad mede veroorzaakt wordt door een genetische aanleg.

Rond twaalf maanden gaan kinderen bijvoorbeeld spontaan voorwerpen die ze mooi vinden aanbieden aan hun primaire verzorgers en tussen achttien en dertig maanden gaan kinderen spontaan meehelpen met (huishoudelijke) taakjes. De spontaniteit waarmee deze tekenen van geven en helpen, opduiken zonder expliciete instructie, wijst erop dat het hier gaat om een aangeboren vermogen.

Jonge kinderen zijn notoir slechte delers, maar als ze ouder worden, leren ze beter te delen. Daarbij blijkt dat jonge kinderen rond drie jaar oud vooral bereid zijn te delen in situaties waarin het delen een vorm van samenwerking is, die noodzakelijk is om een doel te bereiken; bijvoorbeeld omdat het delen van iets de enige manier is om er überhaupt over te kunnen beschikken. Het gegeven dat hierbij een betrekkelijk economische balans ten grondslag ligt aan het prosociale gedrag, maakt het waarschijnlijk dat het om een geëvolueerde neiging gaat.

Question 51

We denken vaak dat er een scherp onderscheid te maken is tussen jongens en meisjes, en uiteraard zijn die verschillen er ook. De vraag is wel waardoor die verschillen precies veroorzaakt worden.

Natuurlijk zijn er de zichtbare verschillen in fysiologie, maar wanneer het gaat over gedrag en mentale of sociaal-emotionele ontwikkeling, kan men zich afvragen hoe duidelijk de scheidslijn tussen jongen en meisjes is. De auteurs geven een grondige bespreking van de belangrijkste genderverschillen.

Wat zijn de meest gevonden verschillen in fysieke, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling?
Wat is de algemene conclusie die de auteurs trekken over de omvang van deze verschillen?
Hoe verklaren de auteurs deze verschillen?

Answer 51

Wanneer we kijken naar de fysieke ontwikkeling, dan blijkt dat jongens actiever en agressiever zijn. Ook zijn ze sterker en hebben een voorsprong op het gebied van atletische motoriek. Meisjes zijn juist beter in fijne motoriek, en zijn flexibeler. Bovendien gaat de neurologische en seksuele ontwikkeling bij meisjes sneller.

Ook in de cognitieve ontwikkeling zien we verschillen. Jongens zijn wat beter in ruimtelijk inzicht, terwijl meisjes overwegend sneller zijn in de taalontwikkeling en een grotere verbale intelligentie ontwikkelen. Wat betreft rekenvaardigheden is het beeld wat diffuus. Meisje doen het vaak wat beter op school, maar jongens scoren beter op gestandaardiseerde intelligentietests.

Bij de sociaal-emotionele ontwikkeling zien we ook stereotypische patronen. Meisjes zijn gericht op relaties, zijn beter en gevoeliger in het herkennen van emoties, zijn meer gericht op samenwerking en hebben meer interesse in anderen. Jongens zijn meer gericht op mechanica, op hoe dingen werken, spelen ruwere spelletjes, en zijn meer hiërarchisch georienteerd.

Hoewel alle stereotypen dus waar lijken te zijn, plaatsen de auteurs hier wel een belangrijke kanttekening bij: de gevonden verschillen tussen jongens en meisjes zijn overwegend klein, en vaak zijn de verschillen binnen de groepen jongens en meisjes groter dan de verschillen tussen die twee groepen.

Wat betreft de oosprong van deze verschillen is nog veel onderzoek nodig, maar het is duidelijk dat jongens en meisjes vanaf de geboorte verschillend behandeld worden, waardoor de verschillen in ontwikkeling worden gevormd of op zijn minst worden uitvergroot. Bovendien gaan kinderen vanaf een jaar of vier duidelijk sociaal en cultureel geaccepteerd gedrag vertonen dat genderafhankelijk is. Hierdoor worden de verschillen tussen jongens en meisjes nog verder versterkt.

Er zijn dus zeker verschillen tussen jongens en meisjes, maar die worden voor een groot deel gevormd, dan wel uitvergroot tijdens de opvoeding en versterkt door de invloed van leeftijdgenootjes.

Question 52

Bovenop de genderverschillen die tijdens de kindertijd steeds verder uitvergroot raken, ontwikkelen kinderen tijdens de adolescentie hun eigen identiteit. In deze periode zetten zij zich vaak af tegen volwassenen en vormen zij samen met leeftijdgenoten kleine subgroepjes waarin zij vorm geven aan hun uiterlijk en hun gedrag.

Ouders maken zich in deze periode vaak zorgen over de invloed van verkeerde vrienden, en dat is niet geheel onterecht.

Noem twee factoren die het ontstaan van deze invloed verklaren
Geef een voorbeeld waarin de werking van deze twee factoren blijkt

Answer 52

Er zijn twee factoren aan te wijzen die ervoor zorgen dat adolescenten relatief makkelijk in de invloedsfeer van verkeerde vrienden terecht kunnen komen.

Ten eerste is er sprake van een selectieve keuze. Jongeren gaan steeds meer zelf hun vrienden kiezen, op basis van gedeelde interesses en gedrag. Vervolgens raakt de adolescent gericht op die groep, en sluit de ouders daarvan uit. Binnen zo’n groep kunnen echter ook allerlei andere zaken spelen waar de adolescent in beginsel niet voor gekozen heeft, maar toch mee in aanraking komt.

Op dat moment komt de tweede factor in beeld die de adolescent kwetsbaar maakt: de neiging te conformeren aan leeftijdgenoten. Door deze neiging zal de adolescent allerlei gedrag en uiterlijke kenmerken van groepsleden overnemen, terwijl hij of zij daar helemaal niet voor gekozen heeft.

Een adolescent kan, bijvoorbeeld, op basis van een voorkeur voor een specifiek type muziek, in aanraking komen met een groep leeftijdgenoten die van die zelfde muziek houden. Binnen die groep wordt, behalve dat er naar die muziek geluisterd wordt, ook gerookt, gedronken, gespijbeld of drugs gebruikt. Door de sterke conformatiedrang zal de adolescent deze gewoonten overnemen en dus allerlei gedragingen gaan vertonen waar hij of zij niet voor gekozen heeft.

Question 53

Wanneer een adolescent eenmaal onderdeel is van zo’n peergroup waarin buiten het bereik van volwassenen gedrag de invloed van ‘slechte vrienden’ zijn uitwerking heeft, zijn adolescenten, en dan met name jongens, ook nog eens bovengemiddeld geneigd om allerlei risicogedrag te vertonen. De auteurs noemen vier factoren die deze verhoogde roekeloosheid van jongens kunnen verklaren.

Noem deze vier factoren en geef bij elke factor een korte uitleg.
De auteurs stellen vervolgens dat dit risicogedrag eigenlijk tegennatuurlijk is, en zoeken vervolgens naar een evolutionaire verklaring die het mogelijk maakt te begrijpen waarom het gedrag toch is ontstaan in onze evolutionaire geschiedenis.

Leg uit waarom risicogedrag vanuit de evolutie bezien onwaarschijnlijk is.
Welke evolutionaire verklaring voor risicogedrag vinden de auteurs het meest aannemelijk?

Answer 53

De vier factoren die maken dat adolescenten, en dan met name jongens, allerlei risicogedrag gaan vertonen, zijn de volgende.

Ten eerste is er de zogenaamde mythe van onaantastbaarheid. Veel jongens, maar ook meisjes, zijn op deze leeftijd nog onvoldoende volwassen en ervaren om risico’s goed in te schatten. Tegelijkertijd denken zij dat ze al wel volwassen zijn. Hierdoor ontstaat bij hen het ongefundeerde idee dat ze onschendbaar zijn, dat ze beschermd zijn tegen allerlei ongelukken en ziekten terwijl dat helemaal niet zo is.
Ten tweede genieten adolescenten, meer dan volwassenen, van de adrenalinerush die gepaard gaat met risicogedrag. Hierdoor kunnen ze geneigd zijn om het risico echt op te zoeken (sensation seeking). Gerelateerd daaraan wordt van adolescenten ook wel gezegd dat zij een verhoogde prikkelbaarheid of agressiviteit vertonen, waardoor ze eerder uitgedaagd worden om onvoorspelbaar gedrag te vertonen. Tot slot zouden bij adolescenten controlecentra in de prefrontale kwabben van de hersenen, die de inhibitie van ons gedrag regelen, nog onvolgroeid zijn, waardoor zij niet in staat zijn om het gedrag te remmen.

Dergelijk gedrag lijkt inderdaad tegennatuurlijk omdat het de kans op verwonding, onvruchtbaarheid en de dood verhoogt. Toch lijkt het een aangeboren gedragsneiging. Waarom is die dan blijven bestaan tijdens onze evolutie? De auteurs zoeken een verklaring in de zogenaamde ‘young male syndrome’ theorie. Deze stelt dat adolescenten, en dan met name mannen, risciogedrag vertonen omdat dit hun status oplevert onder leeftijdgenoten, waardoor ze stijgen in de hiërarchie van hun groep en dus betere toegang tot seksuele partners verwerven.