Gruczolakorak j. grubego Flashcards

1
Q
  1. Anatomia jelita grubego
A

a. Od zastawki krętniczo-kątniczej do górnej części kanału odbytniczego (1,6m)
b. Kątnica – ślepy uchyłek w początkowym odcinku jelita grubego

c. Górna 1/3 pokryta otrzewna
d. Tętnica krezkowa dolna i górna oraz tętnica okrężnicza brzeżna
e. Do żyły śledzionowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Odpływ limfy z j. grubego

A

i. Węzły chłonne nadokrężnicze i przyokrężnicze
ii. Regionalne węzły wzdłuż naczyń krezkowych górnych i dolnych
iii. Do węzłów pachwinowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - epi
A

i. Duża zapadalność w krajach rozwiniętych - Mężczyźni – 12%, Kobiety – 10%
ii. Duża umieralność w krajach słabo rozwiniętych
iii. Ryzyko zgonu przed 75 rokiem życia – 14%
iv. Ryzyko wystąpienia raka w ciągu życia – 5%
vi. 5-letnie przeżycie - 47%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - czynniki ryzyka
A

i. Plec męska 1,5 razy
ii. Wywiad rodzinny

iii. Dieta zachodnioeuropejska
1. Pokarmy bogatotłuszczowe i czerwone mięso
2. Niedobory wapnia i witaminy D, bo Podnosi pH kału co wzmacnia toksyczne działanie kwasów żółciowych
iv. Szlugi i alkohol TYLKO U MEZCZYZN
v. Brak aktywności fizycznej (wolniejszy pasaż)
vi. CU oraz Crohn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - czynniki protekcyjne
A

i. Suplementy wapnia i witaminy D
ii. Kwas acetylosalicylowy
iii. NLPZ
iv. Hormonalna terapia zastępcza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - stany przednowotworowe
A
  1. polipy

2. Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - polipy
A
  1. Cewkowe – 75%, uszypułowane; zezłośliwienie 10%
  2. Kosmkowe – 10%; 60% zmian >2cm; 50% z nich ma w sobie raka, Zezłośliwienie: 30%
  3. Kosmkowo-cewkowe – 15%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - najczęściej występuje w:
A

i. Odbytnicy – 27%
ii. Esicy – 20%
iii. Kątnica – 14% (późne objawy, złe rokowanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - patomorfa
A

i. 66% - postać wrzodziejąca
ii. Postać polipowata
iii. Postać zwężająca
iv. 10-20% wydziela śluz (niekorzystne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - staging
A

TNM

skala Dukes’a

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Badania screeningowe (nie podejrzewamy nowotworu)
A

i. Test na krew utajoną w stolcu dla 50-75 latków, zwiększają przeżycie o 20%
ii. Kolonoskopia
iii. Wirtualna Kolonoskopia – TK
iv. Kolonografia TK
v. Sigmoidoskopia wykonana fiberoskopem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Badania przesiewowe u osób obciążonych przeciętnym (jak w populacji ogólnej) ryzykiem zachorowania: rozpocznij od 50. rż. (u kobiet i mężczyzn):
A

i. gFOBT (test na krew utajoną w stolcu) lub FIT (Faecal Immunochemical Test - Ig przeciw hemoglobinie) co 2 lata
ii. Kolonoskopia lub sigmoidoskopia co 10 lat.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - U osób obciążonych zwiększonym ryzykiem zachorowania
A

i. rodzinna polipowatość gruczolakowata – Kolonoskopia co rok począwszy od 10.–12. Rż
ii. po polipektomii – Kolonoskopia
iii. krewni chorych z zespołem Lyncha – Kolonoskopia od 25. rż. co 1–2 lata

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Badania przedoperacyjne
A

i. CEA – 97% obecna u pacjentów z rakiem j. grubego
1. Umożliwia kontrolowanie postępów leczenia
2. Umożliwia wykrycie wznowy
3. Więcej niż 15 mg/ml wskazują na przerzuty najczęściej do wątroby

ii. TK klatki, brzucha, miednicy mniejszej – u wszystkich; wykrywanie przerzutów
iii. Per rectum i rektoskopia
iv. MRI miednicy - ocena głębokości naciekania przez nowotwór ściany odbytnicy i zajęcia okolicznych węzłów chłonnych
v. PET-TK z fuorodeoksyglukozą – przerzuty, wykrywanie wznowy RJG

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - objawy
A

i. Okresowe krwawienia z odbytnicy
ii. Stolce śluzowo-krwiste
iii. Zmiana rytmu wypróżnień
iv. Niedokrwistość z niedoboru żelaza
v. Bole kolkowe w podbrzuszu
vi. Bolesne parcie na stole – 50%
vii. Bol w okolicy odbytu – złe rokowanie
viii. Niedrożność – 15%
ix. Powiększenie wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - rozpoznanie
A

na podstawie badania histologicznego wycinka pobranego podczas kolonoskopii, a następnie całego wyciętego guza

17
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie przedoperacyjne – Dla raka odbytnicy – guz T3 lub N1–2, oceniony klinicznie jako ruchomy ?
A

→ radioterapia

  1. Zmniejsza nawroty miejscowe, ale nie wpływa na długość przeżycia
  2. Nieruchome, nieoperacyjne – ponad 3 miesiące kapecytabina lub 5-FU
18
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie przedoperacyjne – Dla guz zaawansowany, klinicznie „nieruchomy” lub T4
A

→ radiochemioterapia

  1. Krótka – 1 tydzień potem szybki zabieg
  2. Długa – 28 dni a potem odczekania 6-8 tygodni przed zabiegiem (preferowana)
  3. Wzrost o 30% szans przeżycia w stopniu C wg Dukesa
  4. Terapia pierwszego rzutu
19
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie przedoperacyjne – zaawansowanego RJG, przed planowaną resekcją przerzutów w wątrobie lub w płucach
A

→ leczenie systemowe

20
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie przedoperacyjne – watch and wait kiedy?
A
  1. Jeśli chemoradioterapia jest tak zajebista ze dochodzi do całkowitej remisji – dobre efekty
  2. Jeśli dojdzie do nawrotu to częściej dochodzi do wyłonienia kolostomii
21
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - przygotowanie do operacji
A

i. Ocenić stopień zaawansowania nowotworu w celu ogarnięcia adjuwantowej radioterapii
ii. Pończochy uciskowe i heparyna
iii. Na czczo
iv. Wyrównać schorzenia współistniejące
v. Profilaktyka antybiotykowa
vi. Przygotowanie jelita tylko w przypadku, gdy niskie zespolenia odbytnicze

22
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe
A

i. Wycięcie guza pierwotnego i węzłów regionalnych – wyleczenie 75%
ii. Brak zalet otwartego zabiegu niż laparoskopia

23
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Śmiertelność operacji
A

ix. Śmiertelność operacji
1. Planowych – 4%
2. Pilnych -25%

24
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - Lokoregionalna limfadenektomia - klasycznie
A
  1. Wycięcie krezki odbytnicy
  2. Podwiązanie naczyń zaopatrujących okolice guza
  3. Wycięcie okolicznych ww chłonnych
  4. można robić przy przerzutach regionalnych, ale nie przy odległych
25
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - wycięcie raka jelita grubego „w kopercie” (Complete mesocolic excision)
A

wycięcie dotkniętego jelita i otaczających tkanek w pakiecie trzymanym od zewnątrz przez otrzewna trzewną

  1. Tkanki te zawierają przylegające węzły chłonne
  2. Wycięcie odbytnicy oraz tkanek mezorektum (układ chłonny odbytnicy)
  3. Ważne, żeby mesorektum zostało poprawnie usunięte <5% nawrotów miejscowych
  4. Wycięcie układu chłonnego wraz z unaczynieniem
  5. Jelito, siec większa, krezka z węzłami chłonnymi
26
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - Total mesorectal excision
A

wycięcie:

  1. Guz pierwotny
  2. Margines tkanek zdrowych
  3. Węzły chłonne i naczynia chłonne
  4. Wycięcie mezorektum
27
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - Zabieg Miles’a
A

=brzuszno-kroczowa amputacja odbytnicy

  1. Usuniecie mięśni dźwigaczy odbytu
  2. Usuniecie zwieraczy
  3. Usuniecie odbytnicy
  4. Usuniecie mesorektum
28
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Pilna resekcja jelita grubego
A

Śródoperacyjne płukanie jelita

29
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - endoskopowo jakie guzy?
A

w przypadku:
niezaawansowanych (N0),
dobrze zróżnicowanych (G1–2)
niewielkich guzów

30
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie chirurgiczne planowe - laparoskopia rodzaje
A

trudna w przypadku zabiegów bardzo niskich

  1. Technika taTME – usuniecie mesorektum
  2. Technika TEM – przezodbytowa endoskopowa mikrochirurgia
    a. Niewielkie, niskoosadzone <3 cm
    b. T1 lub T2
31
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie guzów nieoperacyjnych
A

i. Ponad 3 miesiące radykalnej chemioradioterapii z kapecytabina lub 5-FU

32
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Leczenie paliatywne
A

i. Dla nawrotów i przerzutów
ii. Kolostomia lub ileostomia odbarczająca
iii. Stenty samorozprężalne do pp

iv. Radioterapia
1. Zmniejszenie wydalania śluzu
2. Zmniejszenie bólu
3. Poprawa czynności jelit
4. Zmniejszenie nietrzymania stolca

33
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Monitorowanie
A

i. Kolonoskopia co 3–6 mies. przez 5 lat
ii. oznaczenie CEA co 3 mies. przez 3 lata
iii. TK lub USG jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej co 12 mies

34
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Czynniki ryzyka wznowy miejscowej
A

i. Niskie umiejscowienie
ii. Duże, nieruchome zmiany
iii. Guzy zlokalizowane na przedniej scanie odbytnicy
iv. Cechy T3 i T4
v. Przerzuty

35
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Przerzuty
A

i. Do wątroby, płuc, otrzewnej, węzły pachwinowe

ii. Mniej więcej 20% przeżywalności

36
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - naciekanie
A
  1. Mężczyźni – pęcherz, prostata, odbytnica
  2. Kobiety - macica, pęcherz, odbytnica
  3. Postepowanie:
    a. Zabieg egzenteracji miednicy – usuniecie narządów miednicy mniejszej
    b. Kolostomia oraz wyłonienie moczowodów na skórę (ureneokutenostomia / wstawka jelitowa)
    c. Hemipelmektomia – 46% 5-letnie
    d. resekcja lub niszczenie za pomocą przezskórnych zabiegów termoablacji lub wstrzyknięcia alkoholu
    e. radiochirurgia
37
Q
  1. Gruczolakorak jelita grubego - Rokowanie
A

i. 1-roczne – 75%
ii. 5-letnie – 55%
iii. Przeżycie wolne od nawrotów choroby 5-letnie: 30%
iv. Przerzuty do wątroby lub płuc – większość umiera w ciągu 2 lat
v. Całkowite wycięcie nowotworu w 72%
vi. Komplikacje duże 43%