Gospodarka lipidowa Flashcards
Hipercholesterolemia pierwotna:
a) hipercholesterolemia rodzinna:
- dziedziczenie AD, 700 różnych mutacji dla receptora LDL
- homozygotyczna 1: 1000000; TG 700-1200 mg/dl LDL-C 465-775 mg/dl, miażdżyca we wczesnym dzieciństwie
- heterozygotyczna 1:500: TG 350-500 mg/gl, LDL-C 270-465 mg/dl , ChNS w 4-5 dekadzie u M i 5-6 u K
b) rodzinny defekt apolipoproteiny B100 - dziedziczenie AR, występowanie 1:500-1:1000, poziomy LDL jak heterozygotycznej FH
c) hipercholesterolemia wielogenowa –> liczne polimorfizmy genowe oraz dieta
1:10 -1:20
zależna od wieku
niższe s†ęzenia LDL-C
3-4 razy wyższe ryzyko ChNS
Hipercholesterolemia wtórna:
- niedoczynność tarczycy
- zespół nerczycowy, przewlekła niewydolnosć nerek
- choroby wątroby z cholestazą
- alkoholizm
- otyłość
- lipodystrofia, anoreksja
- leki (tiazydy, GKS, progestageny, cyklosporyna)
Dyslipidemia aterogenna:
- insulinooporność –>
małe, gęste LDL (fenotyp B)
TG> 150 mg/dl
HDL < 40 mg/dl u M i < 50 mg/dl u K
LDL-C zwykle w normie lub umiarkowanie zwiększone
Zespół chylomikronemii:
a) pierwotny - niedobór lipazy lipoproteinowej (LPL)
uwarunkowany genetycznie
ujawnia się w dzieciństwie
wysoki poziom VLDL
b) wtórny - niedobór insuliny w niewłaściwie kontrolowanej cukrzycy typu 1
nadmierna produkcja VLDL –> wysycenie LPL –> upośledzenie katabolizmu chylomikronów
U jakich osób nie można zastosować skali ryzyka sercowo-naczyniowego SCORE?
U osób z:
- jawna CVD
- cukrzycą
- przewlekłą chorobą nerek
- hipercholesterolemią rodzinną
- bardzo dużym nasileniem pojedynczych czynników ryzyka
Te są klasyfikowane od razu do grupy z wysokim lub bardzo wysokim ryzykiem
U kogo zalecane są badania profilu lipidowego:
- DM2
- rozpoznana ChNS
- nadciśnienie tętnicze
- palenie tytoniu
- BMI > 30 kg/m2 lub otyłość brzuszna
- rzedwczesna ChNS w wywiadzie rodzinnym
- przewlekła choroba zapalna
- PChN
- dyslipidemia rodzinna w wywiadzie
- wszyscy mężczyźni po 40 rż i kobiety po 50 rż
Docelowe wartości LDL-C
- bardzo duże RSN –> < 1,8 mmol/l (70mg/dl)
- duże RSN –> LDL-C < 2,5 mmol/l (100 mg/dl)
- umiarkowane RSN –> < 3,0 mmol/l (ok. 115 mg/dl)
cholesterol całkowity
całkowity: < 5,2 mmol/l (200 mg.dl)
LDL < 3,5 mmol/l (135 mg/dl)
- krew pobrana na EDTA lub skrzep
- przechowywanie do 3 dni w +4 stopniach lub zamrażnie do 4 miesięcy w -20 stopni
WZÓR FRIEDELWALDA a) dla mg/dl chol-LDL = chol-całk - chol-HDL - TG/5 b) dla mmol/l chol-LDL = chol-całk - chol-HDL- TG/2,2
Można zastosować tylko do stężeń TG < 400 mg/dl (4,6 mmol/l)
Bez względu na poziom TG można stosować testy homogenne i ultrawirowanie
Cholesterol HDL
M: 0,9-1,8 mmol/l (35-70mg/dl)
K: 1,1,-2,1 mmol/l (40-80 mg/dl)
krew pobrana na EDTA lub skrzep
Metoda enzymatyczna, kolorymetryczna
Przechowywanie jak LDL
HDL: spada u palaczy tytoniu
wzrasta przy regularnej aktywności fizycznej
odwrotna korelacja z TG
TG
< 150 mg/dl (< 1,7 mmol/l)
przeciętnie wartości 0,55-2,0 mmol/l, są nieco wyższe u mężczyzn i umiarkowanie wzrastają z wiekiem
Mutacje w rodzinnej hipercholesterolemii:
Klasa I: brak funkcjonalnego receptora (delecja w promotorze)
Klasa II; brak receptora w błonie komórkowej (defekt dojrzewania lub uwalniania z siateczki śródplazmatycznej)
Klasa III - brak wiązania z LDL (mutacja w odcinku odpowiedzialnym za strukturę wiążącą
Klasa IV - defekt inkorporacji (nie tworzy pęcherzyków opłaszczonych klatryną)
Abetalipoproteinemia i hipobetalipoproteinemia:
- AR
- cholesterol < 50 mg/dl
- brak apoB-100 i apoB-48
- brak chylomikronów, VLDL i LDL
(ew. w postaci normotriglicerydemicznej ABL obecne chylomikrony i apoB-48
Objawy:
- niedożywienie, nietolerancja posiłków, problemy gastryczne
- akantocytoza, anemia
- awitaminoza ( gł. ADEK)
- neuropatie
Aterogenne LDL
Fenotyp B - ubogie w lipidy, małe, gęste LDL
- genetycznie uwarunkowany (mutacja w geno apoB)
LUB
- występuje wtórnie przy zwiększonej produkcji VLDL ( zaburzenia metabolizmu WKT, cukrzyca, niewydolność nerek, zespół polimetaboliczny)
Fenotyp B:
- większa podatność na oksydację
- mniejsze powinowactwo do LDL
- 3 x częściej zawał serca
- często u pacjentów z miażdżycą a bez hipercholesterolemii
- Biochemicznie –> podwyższone apoB, VLDL i TG; obniżone apoAI i HDL
cholesterol całkowity i LDL w normie lub lekko podwyższony
Przyczyny pierwotnej hipertriglicerydemii:
Objawia się wzrostem chylomikronów, VLDL i zmianami stężenia TG w LDL i HDL
Przyczyny:
- mutacje apoE
a) ApoE3 –> normolipidemia
b) ApoE4 –> wzrost LDL
c) ApoE2 –> wzrost TG, remnantów chylomikronów, VLDL i IDL , spadek LDL - mutacje apoC
- niedobór ApoC II (która jest aktywatorem lipazy lipoproteinowej) powoduje zawsze wzrost TG (nawet to 10000 mg/dl) - mutacje LPL lub HL
- niedobór aktywności w wyniku mutacji powoduje wzrost triglicerydów i chylomikronów na czczo
Klinicznie: hepatosplenomegalia
ksantomaty ścięgien
lipemia retinalis
wzrost ryzyka OZT
objawy już we wczesnym dzieciństwie
Choroba Tangierska:
- zaburzenie pierwszego etapu transportu zwrotnego cholesterolu (mutacja genu dla białek transportujących ABC-1)
- dziedziczenie AD
Objawy: - akumulacja estrów cholesterolu w tkankach
- żółtaki na migdałkach
- neuropatia
- hepatosplenomegalia
- niewykrywalne HDL
- brak ApoAI
- lekko podwyższone TG
- niskie LDL
- cholesterol niezestryfikowany/estryfikowany w normie
