Glavobolje Flashcards
Tenziona galvobolja
Tenziona glavobolja je najčešća forma glavobolje koja se javlja kod 30-70% ljudi, za koju se najčešće ne obraćaju ljekaru, jer je doživljaju kao običnu glavobolju koja se javlja jednom mjesečno ili čak i rjeđe.
Epizodične tenzione glavobolje počinju kasnije od migrene (25-30 godina), podjednako zahvataju oba spola, a kod starijih je često simptom depresije. Tenzione glavobolje obično nisu praćene drugim simptomima i aurama, te se tokom pregleda bolesnika ne uočavaju promjene. Zbog toga se tenzione glavobolje smatraju najmanje specičinom dijagnozom među primarnim glavoboljama. Glavobolja se javlja u napadima koji obično traju nekoliko sati (30 min - 7 dana). Osnovne osobine bola su obostrana lokalizacija, nepulzirajući, stalan kvalitet, blaga do umjerena težina boli sa čestim pogoršanjem krajem dana i izostankom pogoršanja tokom običnih fizičkih aktivnosti. Bolesnici se obično žale na osjećaj pritiska ili stezanja u glavi i vratu, sa klasičnom distrubicijom boli u vidu trake oko glave ili kape. Rijetko je bol praćena mučninom te jednim od dva simptoma (fotofobija, fonofobija).
Hronične tenzione glavobolje zahvataju 2-3% odraslih, i često su funkcionalno onesposobljeni gotovo svakodnevnim glavoboljama.
Najčešći trigeri tenzione glavobolje
Psihosocijalni stresovi, svakodnevne frustracije, funkcionalni ili morfološki poremećaji vratne kičme, oromandibularni poremećaji, nefiziološki položaj tijela tokom rada, anksioznost, depresija.
Terapija tenzione glavobolje
Nefarmakološke mjere: hladne ili tople obloge, popravljanje položaja tijela, relaksacija, razne vježbe, odvikavanje od pušenja, izbjegavanje alkoholnih i gaziranih pića, kafe, vještačkih zaslađivača.
Farmakološke mjere: analgetici, antidepresivi.
Klaster glavobolja
Klaster glavobolja spada među najteže bolove čemu svjedoči i nadimak “samoubilačka glavobolja”. Od nje pati 1/1000 muškaraca te 1/4000 žena. Obično se javlja između 20. i 50. godine. Osnovna karaktersitika ove glavobolje je njen vremenski obrazac ispoljavanja. Slično tenzionoj, klaster glavobolja se također javlja u napadima (KLASTER NAPADI koji traju 15 min do 3 sata). Ovi se ponavljaju 1-3 puta dnevno ( u rasponu od jednog u dva dana do 8 napada dnevno).
U epizodčnoj klaster glavobolji postoje klaster periodi (tokom kojeg bolesnik ima ponavljane napade), koji najčešće traju 6-12 sedmica, nakon kojih slijede periodi remisije, obično od nekoliko mjeseci do godina. Klaster periodi se obično javljaju u isto vrijeme tokom godine.
U hroničnoj klaster glavobolji (koja pogađa 10% odraslih sa klaster glavoboljama) remisije ne postoje ili su kratke (<30 dana) u periodu od najmanje godinu dana. Hronična klaster glavobolja može da se razvije iz sporadične forme, ili pak od samog početka zadovoljava kriterijume.
Osnovne osobina bola kod klaster glavobolje
Tokom napada je bol po pravilu jednostran i javlja se gotovo uvijek iznad istog orbitotemporalnog regiona (orbitalno - retroorbitalno - temporalno - supraorbitalno - infraorbitalno). Bol je neizdrživ, oštar, poput uboda nožem, burgijanja, svrdlanja i brzo kulminira (5-15 min). Tokom pregleda, bolesnik se dramatično i neprekidno kreće, drži ili trlja glavu, u težim slučajevima udara glavom o zid ili okolne predmete. U toj fazi se javljaju suicidalne ideje i pokušaji samoubistva. Na istoj strani sa bolom se javlja hiperemija konjuktive, suzenje oka, zapušenost nozdrve ili rinoreja, znojenje, crvenilo čela ili polovine lica, osjećaj ispunjenosti uha, edem kapka, mioza i ptoza. Bolesnik je nakon napada iscrpljen. Bol se karaktersiticno javlja noću, sat prije spavanja, ali i tokom dana često u isto vrijeme.
Terapija klaster glavobolje
Kod klaster glavobolje se koristi akutna simptomatska terapija bola, profilaktička terapija za smanjenje učestalosti te hirurška terapija koja podrazumijeva implantaciju stimulatora. Udisanje kiseonika (8-10 l) putem maske može dramatično smanjiti bol za nekoliko min, iako se po prestanku davanja kisika bol brzo vraća. Lijekovi za migrenu (triptani s.c. ili dihidroergotamin s.c. ili i.m.) su efikasni i za liječenje klaster glavobolje.
Profilaktička terapija klaster glavobolje
Kratkotrajna primjena koritkosteroida (1 mg/kg TT prednizolona tokom 5-10 dana, uz redukcije doze), dihidroergotamina, triptana.
Dugotrajno, višemjesečno davanje antagonista kalcija (verapamil), topiramata, valproata, litijum karbonata i dr.
