GK 4.5 Flashcards
Indeling zenuwstelsel - anatomie
Centraal zenuwstelsel
- hersenen en ruggenmerg
perifeer zenuwstelsel
- alle andere zenuwen
Grijze en witte stof
Grijze stof = cellichamen van zenuwcellen
Witte stof = uitlopers (axonen)
In hersenen:
grijze stof ligt als schil om witte stof heen
In ruggenmerg:
Grijze stof ligt centraal en witte stof ligt eromheen
Perifeer zenuwstelsel bestaat uit 2 delen:
1) Afferente deel = aanvoerende deel - sensorisch
- leidt informatie van weefsels/organen naar ruggenmerg en hersenen.
2) Efferente deel = afvoerend deel - motorisch
- leidt motorische opdrachten van hersenen naar spieren/klieren
Efferente deel (PZS) bestaat ook uit 2 delen:
1) Somatische zenuwstelsel (SZS)
- reguleert spiercontracties vd skeletspieren (willekeurig en onwillekeurig)
2) autonome zenuwstelsel (AZS)
- autonoom = onbewust
- regelt automatisch het gladde spierweefsel, hartspierweefsel, kliersecretie en vetweefsel.
- regelt op die manier bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam (ademhaling, hartslag, RR, energieproductie, spijsvertering, stofwisseling.
Autonome zenuwstelsel bestaat ook weer uit 2 delen:
PZS -> efferent -> autonoom
1) Parasympatisch -> zorgt voor rust
2) Sympathisch -> zorgt voor actie
neuron
= zenuwcel
zenuw = bundel zenuwcellen (neuronen)
Neuron bestaat uit:
Dendriet -> vangt signaal op (grijs)
0 naar cellichaam toe
Cellichamen -> kunnen niet delen (dood=dood) (grijs)
0 bevat celkern, lichaampjes van Nissl (zorgen voor grijze kleur)
Axon -> geven signaal door (wit)
- myeline = isolatielaagje
3 soorten neuronen
1) Sensibele neuronen - sensorisch
0 afferent
2) Motorische neuronen
- 0 efferent
3) schakelcellen (interneuronen)
Sensibele (sensorische) neuronen
10 miljoen
Van PZS naar CZS -> afferent = aanvoerend naar CZS
- impuls wordt overgebracht via schakelcellen
Info van uitwendig (zintuigen, temperatuur, priocepsis = positiezin
Info van inwendig (spijsvertering, ademhaling, hart- en bloedvatenstelsel
Motorische neuronen
0.5 miljoen
Van CZS naar PZS -> efferent = afvoerend vh CZS
Naar skeletspieren (somatisch motorische neuron) Naar hart, gladde spieren, klieren etc (visceromotirsche neuron, vh automatische zenuwstelsel
Schakelcellen
20 miljard
allen in het CZS (niet PZS
verbinden sensorische neuronen met motorische neuronen. = verbinding tussen centraal en perifeer zenuwstelsel.
Ook wel interneuronen genoemd
GOED ONTHOUDEN:
Sensorische neuron = altijd afferent; aanvoerend
Motorische neuron = altijd efferent; afvoerend
In hersenen: zit grijze stof als schil om centrale witte stof heen
In ruggenmerg: zit grijze stof centraal en witte stof om grijze heen.
Neuroglia of gliacellen
= helpercel
Functie van de gliacellen: } Isolatie (prikkel geleiden) } Beschermen } Op de plek houden } Zuurstof en voeding geven } Opruimen ziekteverwekkers } Opruimen dode neuronen
Gliacellen in het CZS
Ø Oligodendrocyten -> Aanmaken van myeline (de witte isolatielaag) rond de axonen, om deze te beschermen en verhogen vd snelheid van de prikkeloverdracht.
Ø Astrocyten -> Vormen de bloed-hersenbarrière, reparaties, steun
Ø Microglia -> Ruimen ziektekiemen op
Ø Ependym -> Bekleding ruggenmerg en ventrikels
Gliacellen in het PZS
Ø Satellietcellen -> Reguleren voedings- en neurotransmitterniveaus rondom neuronen
Ø Schwann-cellen -> Aanmaken van myeline (de witte isolatielaag) rond de axonen om deze te beschermen en verhogen vd snelheid van de prikkeloverdracht.
Anatomie hersenen
opgebouwd uit Cerebrum (grote hersenen) en Cerebellum (kleine hersenen) + hersenstam
- cerebrum -> hogere hersenfuncties
- cerebellum -> soepel bewegen, evenwicht
Grote hersenen bestaan uit 2 hersenhelften verbonden via corpus callosum = hersenbalk
4 kwabben hersenen:
Frontaal -> plannen, handelen, emotie
Temporaal -> herkennen, herinneren
Pariëtaal -> aandacht, ruimte
Occipitaal -> zien
