GK 4.4 Flashcards
Spijsverteringskanaal
Mond, pharynx, oesophagus, maag, darm
–> vervoeren en vertering van voedsel
Accessoire organen
speekselklieren, lever, galblaas, pancreas
–> levering van verteringsenzymen
Activiteiten spijsverteringskanaal
Ingestie
propulsie (voortstuwing d.m.v. peristaltiek)
mechanische afbraak (kauwen, kneden, secretie)
digestie (spijsvertering)
absorptie
defecatie
Problemen in mondholte ontstaan door:
minder speeksel (medicatie, ouderdom)
- zuurgraad veranderd
minder normaal aanwezige bacteriën door andere pH
slechte mondhygiëne, roken, eetgewoonten
–> kan leiden tot pneumonie, endocarditis, ondervoeding
Aandoeningen in de mond
cariës = gaatjes
gingivitis = ontstoken tandvlees
Parodontitis = ontsteking van parodontium
stomatitis = ontsteking vh mondslijmvlies
mondkanker
Gingivitis
= ontstoken tandvlees
stomatitis
onsteking vh mondslijmvlies
Problemen oesophagus (slokdarm)
Oesophagus carcinoom
- dysfagie (slikstoornis), globusgevoel, hoesten, reflux
- verhoogde mortaliteit (vroege metastering)
Oesophaghus varices = slokdarm spataderen
- levercirrose, leverkanker - risico op bloeding, hematemesis (bloedbraken)
Hernia diafragmatica (middenrif breuk)
- aangeboren / overgewicht
- refluxklachten, vol gevoel, hik
Oesophaghitis
door gastro-oesofageale reflux
te dik, zwanger, hernia diafragmatica
behandeling: hoofdeinde omhoog, minder vet eten, medicatie
Oesophagusvarices
slokdarm spataderen
-> door levercirrose of leverkanker
Maagproblemen
Gastritis = ontsteking maagslijmvlies
- infectie, medicatie, alcohol
- klachten: pijn, N, opgeblazen, soms hematemesis
Ulcus ventriculi = maagzweer
Ulcus duodeni = zweer in 12 vingerige darm
- H.pylori, NSAIDS, verhoogd maagzuur
- klachten: N/V, weinig eetlust, toename reflux, pijn
- bloeding, hematemesis, melaena, perforatie
gastro-enteritis = maag-darmontsteking
- klachten: N/V, diarree, vocht- en elektrolyten tekort
- oorzaak: bacteriële en virale infecties, voedselallergie, IBD
Maagcarcinoom
- zeldzaam, laat gediagnosticeerd
- verminderde eetlust, afname gewicht, vol gevol, N/V, anemie
- oorzaak: H. pylori, voeding, roken, alcohol, familiair
Problemen darmen (1)
Appendicitis = blindedarm ontsteking
- oorzaak: door afsluiting fecoliet (=darmsteen) in appendix, leidt tot ontsteking. Vooral tussen 5-25 jaar)
- klachten: pijn navel -> straalt uit naar rechter onderbuik, misselijk, braken, lichte koorts.
Coeliakie = gluten intolerantie
○ Erfelijk, hangt mogelijk samen met afwijkingen immuunsysteem, vaker bij vrouwen
Klachten: diarree, krampen, ondervoeding
Diverticulitis = kleine darmuitstulpingen (divertikel) die ontstoken raken.
○ Oorzaak: ↓ vezels, persen, immobiliteit
○ Complicaties: perforatie, abcesvorming
Behandeling: bewegen, dieet aanpassen, ernstige diverticulitis evt. AB
Problemen darmen - IBD
IBD = Inflammatory bowel disease
Ziekte van Crohn = IBD
- Voorkomen: meer vrouwen, jong (15-30), blank
- van mond tot kont
- Klachten: diarree, vaak met bloed en slijm of pus, buikpijn, soms obstipatie, moe, afvallen, anemie
Colitis Ulcerosa = IBD
○ Voorkomen: vaker mannen, jong (15-30),
- alleen de dikke darm
○ Oorzaak: niet exact bekend, auto-immuun, erfelijk, afweer tegen darmbacteriën
○ Klachten: anemie, diarree met bloed, stress verergert
Darmproblemen (3)
Colon-rectum carcinoom = dikke darm kanker
○ Voorkomen: vaker ouderen (>60 jaar), aantal man:vrouw = gelijk
○ Oorzaak: roken, alcohol, weinig vezels, voeding (veel rood vlees), overgewicht, soms erfelijke belasting poliepen, erfelijkheid voor darmcarnicoom
○ Klachten: wisselend defecatiepatroon, bloedverlies (anemie)
Ileus = darmobstructie
○ Mechanisch: door obstakel/obstructie in de darmen
§ Bv. Volvulus (draaiing darm), invaginatie (darmsegmenten schuiven over elkaar), beklemde hernia abdominalis, tumor, fecale impactie
○ Dynamisch: darmwerking verstoord door paralyse/spastisch –> darmen liggen stil
§ Bv. Door peritonitis, pancreatitis, medicatie (opiaten)
§ Klachten: ernstige buikpijn, obstipatie, fecaal braken
Prikkelbare-darmsyndroom = PDS, geen IBD
○ 5-20% van bevolking, vaker vrouwen, geen afwijkingen bij onderzoek
○ Klachten: buikpijn, obstipatie en/of diarree
○ Oorzaak: geen verklaarbare oorzaak voor, voeding? Stress? Combi?
Hemorroïden = aambeien
○ Oorzaak: erfelijke aanleg, voeding, obstipatie, zwangerschap, immobiliteit
Aandoeningen Lever (hepar)
Hepatitis: viraal A t/m E
○ (volgorde letters zegt iets over hoe lag ze al bekend zijn)
Levercirrose
○ Overmatig alcohol, hepatitis, kan leverkanker worden
Levercarcinoom
Zeldzaam, ↑ mortaliteit, vaker mannen, ouderen
Aandoeningen galblaas (vesica biliaris)
Cholelithiasis = galstenen
○ 4 F’s –> Forty, female, fatty en fertile (of family history)
○ Koliekpijnen: door galsteen die vast zit in galgang –
> krachtig samenknijpen van galblaas -> ernstige krampen
Cholecystitis (galblaas ontsteking)
○ Meestal ten gevolge van galstenen
○ Vooral op middelbare leeftijd, koorts, braken
