Gísli glósur 1

Question 1

hvað er skoðað í 5 daga skoðun? (7)

Answer 1

1) hlustað eftir nýju hjartaóhljóði
2) þreifa femoral púlsa (vegna aorta coarctation)
3) gula?
4) húðsýkingar?
5) litarháttur/blóðflæði húðar? útbrot?
6) vöðvatónus (útlimir flekteraðir gott)
7) grip reflex og Moro reflex
(síðan allt frá toppi til táar)

Question 2

hvað er normal ÖT nýbura?

Answer 2

30-60

Question 3

hvernig cyanosa er eðlileg og hvernig er óeðlileg?

Answer 3

perifer = acrocyanosa er eðlielg.

Central cyanosa er merki um öndunarerfiðleika

Question 4

hvað er erythema toxicum?

Answer 4

Útbrot: Llitlir nabbar með roða (eðlilegt og hverfur á nokkrum dögum)

(sést í nýburaskoðun)

Question 5

meðferð við strawberry hemangioma?

Answer 5

betablokkar ef á áberandi stað

Question 6

hvað heitir syndromeið sem fylgir valbrá?

Answer 6

Sturge weber syndrome

Question 7

lýsa sturge weber syndrome? (3)

Answer 7

1) valbrá sem fylgir ítaugunarsvæðum heilataugagreina og hverfur ekki
2) malformationir á æðum í heila og pia mater og kalkanir á yfirborði heila (stundum)
3) flogaveiki og gláka (stundum)

Question 8

hvað er milia?

Answer 8

gulhvítar epidermal cystur frá fitukirtlum sem sjást á nefi

Question 9

horfur ef andlitstaugarlömun í nýburaskoðun?

Answer 9

lagast oft af sjálfu sér

Question 10

hvað er craniosynostosis?

Answer 10

premature samruni sutura í höfði

Question 11

3 gerðir af bjúg/blæðingu í höfði sem þarf að þekkja?

Answer 11

1) caput succedaneum
2) cephalhematoma
3) subgaleal blæðing

Question 12

hvar er caput succedaneum?

Answer 12

milli húðar og epicranial aponeurosu

Question 13

hvar er cephalhematoma og hvernig eru horfur?

Answer 13

1) Milli beins og periosteum.

2) Getur tekið vikur til mánuði að hverfa

Question 14

hvar er subgaleal blæðing? Hvernig eru horfur?

Answer 14

1) Milli aponeurosu og periosteum.

2) Ekki tamponerað af neinu þannig barni getur blætt út

Question 15

hvað kallast sýking í tárakirtli?

Answer 15

dacrocystitis

Question 16

hvað er coloboma?

Answer 16

hola í e-m strúktur í auganu

Question 17

hvað er micropthalmia?

Answer 17

af annað eða bæði augu eru óvenju lítil

Question 18

Coloboma og micropthalmia geta verið merki um?

Answer 18

dysmorphiu eða sýkingu in utero

Question 19

hvað eru ebsteins perlur?

Answer 19

epidermal inclusion cystur á harða gómnum. Eðlilegt.

Question 20

hvernig eru hljóðhimnur fyrstu 1-4 vikur?

Answer 20

dull, gráar og ógagnsæjar

Question 21

merki um öndunarerfiðleika hjá nýbura? (3)

Answer 21

1) Inndrættir
2) nasavængjaflökt
3) stunur

Question 22

hvenær er lungnabrak eðlilegt?

Answer 22

fyrstu 1-2 klst lífs, ekki lengur

Question 23

hvað er Barlow próf?

Answer 23

kanna hvort caput femoris fari úr acetabulum

Question 24

hvað er Ortholani próf?

Answer 24

hvort það sé hægt að setja caput femoris aftur í (eftir Barlow)

Question 25

hvaða innri líffæri eru yfirleitt þreifanleg hjá nýburum?

Answer 25

nýru

Question 26

er talsverð blæðing per vagina eðlileg hjá nýburum?

Answer 26

já vegna niðurbrots slímhúðar (vegna hormóna frá móður?)

Question 27

fyrsta mat öndunarkvilla nýbura? (6)

Answer 27

1) taka lungnamynd
2) blóðgös (mikilvægt!)
3) status
4) CRP
5) blóðræktanir
6) blóðsykur
(kannski hjartaómun)

Question 28

hvað er normal PO2 í fullburum við fæðingu?

Answer 28

55-60

Question 29

hvað er normal PO2 í fullburum sólarhring eftir fæðingu?

Answer 29

90

Question 30

hvað eru önnur nöfn yfir RDS (respiratory distress syndrome)? (2)

Answer 30

1) hyaline membrane disease

2) glærhimnusjúkdómur

Question 31

hvað er respiratory distress syndrome?

Answer 31

skortur á surfactant frá type II pneumocytum sem veldur öndunarerfiðleikum

Question 32

ástæður fyrir skorti á surfactant í lungum (RDS)? (5)

Answer 32

1) barn er fyrirburi og lungu óþroskuð
Eða eitthvað veldur skertri framleiðlsu:
2) lungnabólga
3) sepsis
4) hypovolemia
5) lost

Question 33

meinmynd í RDS? (4)

Answer 33

1) Enginn surfactant til staðar til að miðla þrýstingi milli svæða í lunganu svo alveoli falla saman þegar þeir minnka og yfirborðsspennan eykst
2) Atelectesarnir valda því svo að lungu hafa minni þenslugetu og minni functional residual capacity
3) barnið bregst við með því að auka inspiratory þrýsting sem veldur inndráttum sem veldur enn verri loftskiptum og auknu deadspace
4) veldur síðan samdrætti í lungnaslagæðum -> lungna HTN og interstitial vökvi í lungum eykst

Question 34

einkenni RDS? (8)

Answer 34

1) stunur (reynir að auka intrathoracal þrýsting)
2) inndrættir
3) paradoxical (óeðlilegar) kviðhreyfingar
4) gróf/brak öndunarhljóð
5) nasavængjaflökt
6) cyanosa
7) tachypnea
8) peripher bjúgur

Question 35

meðferð við RDS? (5)

Answer 35

1) súrefni
2) surfactant gefið sem vökvi í barkaslöngu
3) öndunaraðstoð (CPAP, öndunarvél) - halda PO2 yfir 55 og pH yfir 7,25
4) NO við lungnaháþrýsting
5) sýklalyf við lungnabólgu

Question 36

hvað er bronchopulmonary dysplasia?

Answer 36

krónískur lungnasjúkdómur vegna súrefnsigjafar undir þrýstingi í langan tíma (fylgikvilli RDS)

Question 37

Meinmynd í wet lung syndrome?

Answer 37

lungnavökvi tæmist ekki úr lungum barns (lítið stress talið valda eins og keisari eða hröð fæðing)

Question 38

hvað er wet lung syndrome líka kallað?

Answer 38

transient tachypnea of the newborn

Question 39

hvernig mæður fæða oftar börn með wet lung? (2)

Answer 39

1) mæður með DM

2) mæður sem nota öndunarslævandi lyf á meðgöngu

Question 40

greining á wet lung syndrome? (4)

Answer 40

Rtg sýnir

1) aukið rúmmál lungna
2) peripher interstitial þéttingar
3) vökva í fleiðru
4) vökva í interlobar fissurum

Question 41

meðferð við wet lung syndrome?

Answer 41

self-limiting oftast en aðallega súrefnismeðferð

Question 42

Meinmynd í Meconium aspiration? (2)

Answer 42

1) hægur gangur og stress í fæðingu -> catecholamine losun sem veldur auknum garnahreyfingum
2) barn kúkar meconium í legvökva og aspirerar -> kemísk lungnabólga
(oft börn gengin 41-42 vikur

Question 43

hvað er meconium aspiration syndrome?

Answer 43

meconium aspiration + lungnaháþrýstingur

Question 44

meðferð við meconium aspiration syndrome? (3)

Answer 44

1) öndunaraðstoð og stuðningur
2) NO+prostaglandin stundum
3) ECMO stundum

Question 45

hvernig er pneumothorax greint í nýburum?

Answer 45

liggjandi mynd (loft fer lateralt við fleiðruhorn og undir lunga á frontal mynd og er ventralt á lateral mynd)

Question 46

hvað er HIE?

Answer 46

hypoxic-ischemic encephalopathy (MTK einkenni eftir asphyxiu af völdum bjúgs og ischemiu í heila)

Question 47

3 stig í HIE?

Answer 47

1) hyperalert með fínan tónus, gráta mikið, sympatísk (tachycard, lítið munnvatn, mydriasis), sterkir reflexar, krampa ekki
2) lethargic, hypoton, distal flexion útlima, parasympatisk (bradycard, mikið munnvatn, miosis), veikir reflexar, geta krampað
3) meðvitundarlítil/laus, enginn tónus, decerebrate staða, bæling á autonom kerfum, engir reflexar, geta krampað

Question 48

stuðningsmeðferð við asphyxiu? (6)

Answer 48

1) öndunarvél
2) central línur með IV vökva
3) glúkósi í æð
4) vökvarestriction
5) pressorar
6) krampalyf

Question 49

meðferð við að minnka heilaskaða eftir asphyxiu flokka 2-3? (2)

Answer 49

1) kæling niður í 33,5° í 72 klst

2) hituð upp um hálfa °C á klst

Question 50

hvaða asphyxiu börn eru kæld? (4)

Answer 50

1) ef apgar >5 við 10 mín
2) pH<7
3) þurfa endurlífgun í >10 mín
4) breytt meðv og hypotonia, óeðl reflexar eða krampar

Question 51

horfur við asphyxiu?

Answer 51

1) flokkur I nær sér alltaf
2) flokkur II nær sér stundum, stundm fötluð, stundum deyja
3) flokkur III nær sér aldrei, mörg deyja, mörg mikið fötluð

Question 52

hvernig fötlun eftir asphyxiu vegna skaða í:

1) basal ganglia?
2) hvítaefnisraskanir?
3) heilastofnsskemmdir?

Answer 52

1) basal ganglia = cerebral palsy
2) hvítaefnisraskanir = vitsmunaskerðing
3) heilastofnsskemmdir = autonom dysfunction