Fotaisintéis

Question 1

Céard is brí le/Sainmhínigh fotaisintéis

Answer 1

próiséas ina úsáideann plandaí fuinneamh solais chun bia a dhéanamh

Question 2

Céard a sheasann ATP le haghaidh?

Answer 2

trífhosfaít adanóisín

Question 3

Cén feidhm atá ag ATP?

Answer 3

príomhfhoinse fuineammh do phróiséas meitibileacht

Question 4

Céard é an príomhfhoinse fuinneamh do gach rud ar domhan?

Answer 4

grian

Question 5

buntáistí fotaisintéis

Answer 5

Scaoiltear O2
Tógann sé CO2 ón atmaisféar
Is feidir le plandaí a gcuid bia féin a dhéanamh

Question 6

Céard atá de dhith ag planda le haghaidh fotaisintéis?

(smaoinigh ar an cothromóid)

Answer 6

CO2
Uisce
Solas
clorafill

Question 7

Tá dhá céim san fhotaisintéis, ainmnigh iad

Answer 7

an solasphas agus an dúphas

Question 8

Conas a ionsaíonn an planda fuinneamh solais?

Answer 8

cloraifill sna clóraplastaí

Question 9

Sainmhínigh fotalú

Answer 9

nuair a bhriseann fuinneamh na gréine uisce síos go H+ and e-

Question 10

Cén áit a dtéann na protón (H+) tar éis fotálú?

Answer 10

go dtí an clóraplastaí

Question 11

Cén áit sna clóraplastaí a stóráiltear na protón?

Answer 11

linn protón

Question 12

Cén áit a dtéann na protón (H+) tar éis fotálú?

Answer 12

clorafill

Question 13

Cén áit a dtéann an O2 tar éis fotálú?

Answer 13

idirleathann sé amach ón planda

Question 14

Cad a dhéanann an solas do na leictreoin sa chloroplast?

Answer 14

athraíonn siad go dtí leictreoin ard-fuinneamh

Question 15

Cad a dhéanann na leictreoin ard-fhuinneamh?

Answer 15

bogann siad timpreall ag cur fuinnimh ar fáil chun ATP a dhéanamh

Question 16

Céard a tharlaíonn le linn an dúphas?

Answer 16

cruthaítear glúcós

Question 17

Cén áit sa phlanda ina dtarlaíonn fotaisintéis?

Answer 17

an chloraplast

Question 18

Cén áit sa chloraplast ina dtarlaíonn an solasphas?

Answer 18

an scannán inmhéanach

Question 19

Cén áit sa chloraplast ina dtarlaíonn an dúphas?

Answer 19

an spás sa chlóraplast

Question 20

Cén feidhm atá ag an solasphas?

Answer 20

ATP, NADPH agus O2 a dhéanamh

Question 21

Cathain a tharlaíonn fótalú?

Answer 21

sa solasphas

Question 22

Tairgí an solasphas

Answer 22

O2, ATP, NADPH

Question 23

Cén feidhm atá ag ATP agus NAPDH tar éis an solasphas?

Answer 23

Úsáidtear iad sa dúphas mar fhoinse fuinneamh agus H+ chun glúcós a chruthú

Question 24

Difríochtaí idir an solasphas agus an dúphas

Answer 24

Solasphas
1. Tá solas de dhith ag an solasphas le hoibriú
2. Tarlaíonn an solasphas ar scannán inmhéanach an clóraplast
3. Níl aon einsímí ag baint leis an solasphas
4. Níl tionchar ag an teocht ar an solasphas

1. Níl solas de dhith ag an dúphas le hoibriú
2. Tarlaíonn an dúphas sa spás sa clóraplast
3. Riallaíonn einsímí an dúphas
4. Tá tionchar ag an teocht ar an dúphas

Question 25

Cén t-ainm eile atá ar an dúphas?

Answer 25

Timthriall Calvin

Question 26

Is feidir leis na leictreoin ard-fhuinneamh dul i dhá chonair (paths) sa solasphas. Céard iad?

Answer 26

Fotafhosfairilliú timthriallach Fotafhosafairilliú neamhthimthriallach

Question 27

Déan cur síos ar an Fotafhosafairilliú timthriallach den solasphas

Answer 27

Ionsaíonn an leictreoin sa cloraifill fuinneamh na gréine agus athraíonn siad go dtí leictreoin ard-fhuinneamh. Fileann siad ar ais go dtí an cloraifill agus úsáidtear an fuinneamh chun ATP and uisce a dhéanamh

Question 28

Déan cur síos ar an Fotafhosafairilliú neamhtimthriallach den solasphas

Answer 28

Nuair a athraíonn na leictreoin go dtí leictreoin ard-fhuinneamh ní filleann siad ar ais go dtí an cloraifill. Úsáidtear an fuinneamh chun ATP, uisce agus NADP- a dhéanamh. Nascann an NADP- le H+ ón linn protón chun NADPH a dhéanamh

Question 29

Déan cur síos ar an ceard a tharlaíonn sa dúphas?

Answer 29

Téann CO2 isteach sa chlóraplastaí tríd idirleathadh. Bristear an NADPH síos go dtí NADP, H+ agus leictreoin. Nascann CO2 leis na H+ agus na leictreoin chun C6H12O6 (glúcós) a dhéanamh.

Question 30

Conas a stóráiltear glúcós sa phlanda?

Answer 30

stairse

Question 31

Tairgí dúphas

Answer 31

glúcós ADP+P NADP