Cilldeighilt Flashcards
Sainmhínigh haplóideach (n)
tacair crómasóim amháin (sa duine = 23 crómasóim)
Sainmhínigh dioplóideach (2n)
dhá thacair crómasóim (sa duine = 46 crómasóim)
Cén cill i gcorp an duine a bhfuil haplóideach?
gnéaschealla/gaméití
Céard iad na 5 céim i dtimthriall na cille?
Idirphas
Própas
Meiteapas
Anapas
Teileapas
Céard iad na ceithre céim cilldheighilt?
PMAT
Própas
Meiteapas
Anapas
Teileapas
Cén stáid de thrimthriall na cille ina gcaitheann an cill an cuid is mó den saol?
idirphas
Ainmnigh an dhá cineál cilldheighilt
miotóis
méóis
Sainmhínigh miotóis
cilldeighilt a thairgíonn dhá mac-cill comhionann (identical) nó leis an líon crómasóim céanna – gach cill seachas na gaméit
Sainmnhínigh méóis
cineáil cilldheighilt a thairgíonn na gaméití
Céard a tharlaíonn sa chill le linn an céad céim sa mhíotóis?
Própas
- Tá na crómasóim dúbailte
- Tá na snaithíní fearsáide (spindle fibres) ag bogadh go dtí an dá taobh den cill
- Briseann cillscannán an núicleas síos
Céard a tharlaíonn sa chill le linn an dara céim sa mhíotóis?
Meiteapas
- Briseann scannán an núicleas síos go iomlán
- Téann na crómasóim I line I lár na gcille
- Ceanglaíonn na snaithíní fearsáide (spindle fibres) leis na gcrómasóim
Céard a tharlaíonn sa chill le linn an tríú céim sa mhíotóis?
Anapas
- Crapann (contract) na snáithíní fearsáide, briseann na chromosome I leath
- Tarraingítear na crómasóim óna céile agus bogann na cuideanna difriúla amach go dtí na bpoil/dhá taobh den chill
Céard a tharlaíonn sa chill le linn an ceathrú céim sa mhíotóis?
Teileapas
- Comhdhlúthann na crómasóim ar ais chuig crómaitin
- Cruthaítear scannán nua don núicléas
- Tosaíonn an cillscannán ag filleadh sa lár agus cruthaítear dá mac-cill comhionann nuair a scarann an dá cill (cíteacíneas)
Sainmhínigh cíteacinéis i gcill ainmhí
Tosaíonn an clais scoilte ag fás isteach i lár na gcealla sa teileaphas.
Fásann fainne crapthach timpeall an clais scoilte agus crapann sé chun an cill a roinnt I leath agus dhá mac-chill a dhéanamh
Sainmhínigh cíteacinéis i gcealla phlandaí
- Sa chill phlanda ag deireadh teileapas forbraíonn line de saicíní (vesicles) síos tríd lar an gcill ag deireadh an teileapas
- Tá ceallalós sna saicíní chun cillbhalla nua a dhéanamh
- Roineann an gcill planda I leath agus déantar dhá mac cill
Feidhmeanna an míotóis in órgánaigh ilcheallach
- Cealla damáistaithe a dhéisiú
- Fáil níos mó (fás)
- Fáis & déisiú
Feidhmeanna an míotóis in órgánaigh aoncheallach
modh atairgeadh éighneasach in órgánaigh aoncheallach
ainmnigh neamhoird an cilldeighilt
ailse
sainmhínigh ailse
cailleadh an ábaltacht smacht a choinneáil ar an ráta miotóis
ceard é an difríocht idir siad (tumour) neamhurchóideach (benign) agus urchóideach (malignant)
Neamhurchóideach (benign): stopann an ailse seo ag déanamh cilldeighilt faoi dheireadh
Urchóideach (malignant): ní stopann na cealla seo ag déanamh cilldeighilt mar thoradh ar athrú sa cód DNA agus tarlaíonn ailse
Céard is carcanaigin ann?
ceimiceáin a mhéadaíonn an riosca d’ailse
Tabhair sampla do charcanaigin
deatach toitíní
solas ultraivialait
Conas a bhfuil míotóis difriúil ó méóis?
Déantar ceithre mac-cill tríd meóis, le 23 crómasóim sa duine (haplóideach)
Déantar dhá mac-cill trí míotóis, atá comhionann leis an máthairchill leis an líon céanna cromasóim (46 sa duine - dioplóideach)
Céard iad na buntáistí a bhaineann le méóis agus atairgeadh gnéasach?
Atairgeadh gnéasach chun sliocht indibhidiúil a dhéanamh
Eagsúlacht: tá gach baill den specieas difriúil mar thoradh ar meascán DNA
