An Croí

Question 1

Cén fáth a mbíonn córas imshruithaithe de dhith?

Answer 1

chun substaintí a iompar timpeall na colainne chuig na cella uilig

Question 2

Cé mhéad córas imshruithaithe atá ann? Ainmnihg iad

Answer 2

2 - córas imshruthaithe oscailte agus dúnta

Question 3

Sainmhínigh córas imshruthaithe oscailte

Answer 3

pumpálann an croí fuil isteach i bhfuileadáin a mbíonn oscailte agus idirleathann fuil go dtí na spásanna idir na cealla

Question 4

Tabhair dhá shampla d’órgánach a bhíonn córas imshruthaithe oscaile acu

Answer 4

feithidí (insects), portaigh (crabs)

Question 5

Sainmhínigh córas imshruthaithe dúnta

Answer 5

pumpálann an croí fuil isteach i bhfuileadáin a mbíonn nasctha le chéile go leanúnach agus idirleathan substaintí thar ballaí na bhfuileadáin

Question 6

Tabhair shampla d’órgánach a bhíonn córas imshruthaithe dúnta acu

Answer 6

daoine

Question 7

Conas atá córas imshruthaithe dúnta níos éifeachtaí ná córas imshruthaithe oscailte?

Answer 7

• pumpáltar an fuil níos tapúla
• tá an ráta meiteablacha níos tapula
• is feidir an fuil a threoraigh go áiteanna áirithe

Question 8

Céard iad na cuideanna i gcóras imshruthaithe dúnta i ndaoine (3)?

Answer 8

• croí
• fuil
• fuileadáin

Question 9

Tá 3 cineal fuileadáin ann. Ainmnigh iad.

Answer 9

Artaire
Féith
Ríbeadán

Question 10

Sainmhínigh artaire

Answer 10

iompair fuil ar shúil ón gcroí (away from the heart)

Question 11

Sainmhínigh féith

Answer 11

iompair fuil go dtí an croí (to the heart)

Question 12

Sainmhínigh ríbeadáin

Answer 12

fuileadáin bídeach a nascann na hartairí leis na bhféitheacha

Question 13

Ainmnigh na císeal at sna hartairí agus na féitheacha (3)

Answer 13

• Císeal righin seachtrach collaigin
• Císeal le matáin mín agus snaithíní laisteacha
• Císeal intéiliam

Question 14

Cén feidhm atá ag an císeal righin le collaigin?

Answer 14

is císeal láidir é a dtugann structúr don fuileadáin

Question 15

Cén feidhm atá ag an císeal le matáin mín?

Answer 15

is císeal neamhdheonach é (involuntary), chun méid an fhuileadáin a athrú

Question 16

Cén císeal fuileadáin a athraíonn tomhais chun níos mó nó níos lú fuil a iompar?

Answer 16

• Císeal le matáin mín (smooth muscle) agus snaithíní laisteacha (elastic fibres)

Question 17

Cén feidhm atá ag an seipteam?

Answer 17

An fuil íseal in ocsaigin a scaradh ón fuil ard in ocsaigin

Question 18

Céard atá speisialta faoin artaire scámhógach?

Answer 18

Tá fuil dí-ocsaiginithe ann, bíonn fuil ocsaiginithe in artairí de gnáth

Question 19

Ceard atá speisialta faoim féith scámhógach?

Answer 19

Tá fuil ocsaiginithe ann, bíonn fuil dí- ocsaiginithe in féitheacha de gnáth

Question 20

Cén saghas matán é an croí?

Answer 20

Matán cardiach

Question 21

Cén t-ainm atá ar an císeal atá timpeall an croí?

Answer 21

Peireacardiam

Question 22

Céard é an peireacardiam?

Answer 22

Scannán dúbailte timpeall an croí

Question 23

Cén fheidhm atá ag an peireacardiam?

Answer 23

Laghdaíonn sé an frithchuimilt idir an croí agus na scámhóga agus ne heasnacha

Question 24

Cén t-ainm atá ar an comhla sa mheadalín clé?

Answer 24

An comha déchuspach

Question 25

Cén t-ainm atá ar an comhla sa mheadalín dheis?

Answer 25

An comhla tríchuspach

Question 26

Cén t-ainm atá ar an comhla san artaire scámhógach agus an aorta sa chroí?

Answer 26

comhla corránacha - NÍL COMHLAÍ IN ARTAIRE AR BITH EILE