An Croí Flashcards

1
Q

Cén fáth a mbíonn córas imshruithaithe de dhith?

A

chun substaintí a iompar timpeall na colainne chuig na cella uilig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cé mhéad córas imshruithaithe atá ann? Ainmnigh iad

A

2 - córas imshruthaithe oscailte agus dúnta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Sainmhínigh córas imshruthaithe oscailte

A

pumpálann an croí fuil isteach i bhfuileadáin a mbíonn oscailte agus idirleathann fuil go dtí na spásanna idir na cealla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Tabhair dhá shampla d’órgánach a bhíonn córas imshruthaithe oscaile acu

A

feithidí (insects), portaigh (crabs)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Sainmhínigh córas imshruthaithe dúnta

A

pumpálann an croí fuil isteach i bhfuileadáin a mbíonn nasctha le chéile go leanúnach agus idirleathan substaintí thar ballaí na bhfuileadáin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Tabhair shampla d’órgánach a bhíonn córas imshruthaithe dúnta acu

A

daoine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Conas atá córas imshruthaithe dúnta níos éifeachtaí ná córas imshruthaithe oscailte?

A
  • pumpáltar an fuil níos tapúla
  • tá an ráta meiteablacha níos tapula
  • is feidir an fuil a threoraigh go áiteanna áirithe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Céard iad na cuideanna i gcóras imshruthaithe dúnta i ndaoine (3)?

A
  • croí
  • fuil
  • fuileadáin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Tá 3 cineal fuileadáin ann. Ainmnigh iad.

A

Artaire
Féith
Ríbeadán

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sainmhínigh artaire

A

iompair fuil ar shúil ón gcroí (away from the heart)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Sainmhínigh féith

A

iompair fuil go dtí an croí (to the heart)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Sainmhínigh ríbeadáin

A

fuileadáin bídeach a nascann na hartairí leis na bhféitheacha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ainmnigh na císeal at sna hartairí agus na féitheacha (3)

A
  • Císeal righin seachtrach collaigin
  • Císeal le matáin mín agus snaithíní laisteacha
  • Císeal intéiliam
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cén feidhm atá ag an císeal righin le collaigin?

A

is císeal láidir é a dtugann structúr don fuileadáin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cén feidhm atá ag an císeal le matáin mín?

A

is císeal neamhdheonach é (involuntary), chun méid an fhuileadáin a athrú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cén císeal fuileadáin a athraíonn tomhais chun níos mó nó níos lú fuil a iompar?

A
  • Císeal le matáin mín (smooth muscle) agus snaithíní laisteacha (elastic fibres)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cén feidhm atá ag an seipteam?

A

An fuil íseal in ocsaigin a scaradh ón fuil ard in ocsaigin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Céard atá speisialta faoin artaire scámhógach?

A

Tá fuil dí-ocsaiginithe ann, bíonn fuil ocsaiginithe in artairí de gnáth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Ceard atá speisialta faoim féith scámhógach?

A

Tá fuil ocsaiginithe ann, bíonn fuil dí- ocsaiginithe in féitheacha de gnáth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cén saghas matán é an croí?

A

Matán cardiach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cén t-ainm atá ar an císeal atá timpeall an croí?

A

Peireacardiam

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Céard é an peireacardiam?

A

Scannán dúbailte timpeall an croí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cén fheidhm atá ag an peireacardiam?

A

Laghdaíonn sé an frithchuimilt idir an croí agus na scámhóga agus ne heasnacha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Cén t-ainm atá ar an comhla sa mheadalín clé?

A

An comha déchuspach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Cén t-ainm atá ar an comhla sa mheadalín dheis?

A

An comhla tríchuspach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Cén t-ainm atá ar an comhla san artaire scámhógach agus an aorta sa chroí?

A

comhla corránacha - NÍL COMHLAÍ IN ARTAIRE AR BITH EILE

27
Q

i gcóras imshruthaithe dúnta an duine tá dhá córas gur feidir leis an fuil taisteal tríd. Ainmnigh iad?

A

Córas Scamhógach
Córas sistéamach

28
Q

Cén cuid den chroí a phumpálann fuil tríd an córas scamhógach?

A

an méadailín deas

29
Q

Cén cuid den chroí a phumpálann fuil tríd an córas sistéamach?

A

an méadalín clé

30
Q

Cén fáth ina mbíonn balla an chroí sa mhéadalín clé níos tiubhe?

A

Pumpálann sé fuil timpeall an corp ar fad agus bíonn brú níos airde de dhith, mar sin caithfidh an taobh clé den chroí obair níos crua

31
Q

Cén fuileadán a thugann fuil agus O2 don chroí?

A

An artaire corónach

32
Q

Cén fuileadáin a thagann an artaire corónach as?

A

An aorta

33
Q

Cén fuileadáin a glacann fuil ón mhatáin croí?

A

feitheacha corónacha

34
Q

Cá háit sa chóras imshruthaithe ina bhfileann an feith corónacha?

A

Díreach isteach san aitriam deas - NÍ THÉANN SÉ TRÍD AN VENA CAVA

35
Q

Mínigh conas a tharlaíonn taom croí

A

má bhíonn bac sa sreabhadh fola sna hartairí corónacha is feidir le taom croí a tharlú

36
Q

Cén t-ainm atá ar phian a mothaítear sa bhrollach?

A

aingíne

37
Q

Cathain a mothaítear aingíne?

A

Má tá bac sa sreabhadh fuil go dtí an croí nach cúis le taom croí

38
Q

Cén fuaim atá ar bualadh croí?

A

lub dub

39
Q

Cén fáth a chloistear fuaim ‘lub dub’ nuair a éistear le croí ag bualadh?

A

Mar gheall ar dhúnadh na comhlaí

40
Q

Cá háit gur feidir an ráta cuisle a mhothú?

A

muinéal agus rósta

41
Q

Sainmhínigh ráta cuisle

A

líon builltí an croí sa nóiméad

42
Q

Ceard é an meánráta cuisle?

A

timpeall 72 builltí sa nóiméad

43
Q

Cén fáth gur feidir an ráta cuaisle a mothú in artaire?

A

Tá brú fola níos airde san artaire agus leathnaíonn na ballaí

44
Q

Sainmhínigh brú fola

A

fórsa na fola i gcoinne ballaí na bhfuileadáin

45
Q

Ceard é diastól?

A

staid an chroí nuair a bhíonn na méadalíní suaimhneach, níl siad ag crapadh

46
Q

Ceard é siostól?

A

staid an chroí nuair a bhíonn na matáin sa mhéadailín ag crapadh

47
Q

Cén uirlis a úsáidtear chun brú fola a thomhas?

A

sfigmeamaniméadar

48
Q

Cén staid croí a léiríonn an luach is airde a fhaightear agus tú ag tomhais brú fola le sfigmeamaniméadar?

A

siostól - na méadalíní ag crapadh

49
Q

Cén staid croí a léiríonn an luach is ísle a fhaightear agus tú ag tomhais brú fola le sfigmeamaniméadar?

A

diastól

50
Q

Cad a dtugtar ar choinníollacha nuair a bhíonn an brú fola íseal?

A

hipeatheannas

51
Q

Cad a dtugtar ar choinníollacha nuair a bhíonn an brú fola ard?

A

hirpirtheannas (r le haghaidh ard)

52
Q

Cén fáth go mbeadh hipirtheannas ag duine?

A

má tá bac sna fuileadáin, caithfidh an croí pumpáil níos láidre

Tarlaíonn seo nuair a bhíonn daoine ag caitheamh tabac

53
Q

Cén tionchar a bhíonn ag caitheamh tabac ar dhuine?

A

Ardaíonn an brú fola
Ardaíonn an ráta cuisle

54
Q

Ainmnigh dhá ceimeacáin díobhálacha a bhíonn i dtabac agus an drochthionchar atá acu

A

Nicitín: an rud a dhéanann tabac andúile (addictive)

Tarra: clúdaíonn sé na hailbheolais sna scamhóga agus tá malartú gasach níos deacra

55
Q

Cén neamhoird gur feidir tarlú de thoradh ar caitheamh tabac?

A

Ailse scámhóga
Trombóis: bac sa sreabhash fola e.g. taom croí

56
Q

Cén tionchar a bhíonn ag droch réimse bhia ar an chóras imshruthaithe?

A

saillte (fat): má tá níos mó colaistéaról sa choirp tá níos mó seans ann go tarlóidh bac sna fuileadáin agus is feidir le taom croí tarlú

salann: ardaíonn salann an brú fola agus cuireann sé an croí faoi strus

57
Q

Cén tionchar a bhíonn an an aclaíocht ar an gcóras imshruthaithe?

A

laidríonn sé na matáin, is feidir leis an croí fuil a phumpáil níos easca

laghdaíonn sé an brú fola, ní bhíonn an croí faoi strus

58
Q

Cad é an nód SA?

A

rialaíonn sé na buailltí croí

59
Q

Cá bhfuil an nód SA (seadaire) suite?

A

i mballa uachtarach (upper) an atriam dheis

60
Q

Ceard a spreagann crapadh an atriam dheis?

A

near-ríog ón nód SA

61
Q

Ceard é an nód AV?

A

spreagann sé crapadh na méadalíní tríd near-ríoga a sheoladh amach

62
Q

Conas a spreagtar an nód AV?

A

near-ríog ón nód SA

63
Q

Cén t-ainm atá ar na snáithíní matánach sa chroí a iompraíonn an near-ríog on nód AV?

A

snaithíní Purjunke