Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Bitheolaíocht na hArdtesite > An Córas Díleá agus Cothú > Flashcards

An Córas Díleá agus Cothú Flashcards

1
Q

Sainmhínigh cothú

A

an modh a fhaigheann agus a úsáideann orgánach a gcuid bia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Tá dhá saghas modhanna cothú. Ainmnigh iad.

A

Uatrófach
Heitreatrófach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Sainmhínigh uatrófach

A

órgánach a dhéanann a cuid bia féin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Sainmhínigh heitreatrófach

A

órgánach a fhaigheann a cuid bia ó foinse réamhdhéanta

ní feidir leo a cuid bia féin a dhéanamh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Sainmhínigh luibhitheoir (herbivore)

A

Itheann siad plandaí amháin (only plants)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Sainmhínigh feoiliteoir (carnivore)

A

itheann siad ainmhithe (feoil) amháin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Sainmhínigh uiliteoir (omnivore)

A

itheann siad ainmhithe agus plandaí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Sainmhínigh díleá

A

briseadh síos bia chuig phairtigeal bheaga le haghaidh ionsú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Tá dhá cineal díleá - ceard iad?

A

fisiciúil
cemiciúil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cén áit a dtarlaíonn díleá fisiciúil?

A

sa bhéal leis na bhfiacla
matáin an ghoile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cén áit a dtarlaíonn díleá fisiciúil

A

sa bhéal agus sa stéig bheag le heinsímí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cén fáth a ndéantar díleá ar bhia?

A

Chun é a dhéanamh beag go leor d’ionsú

to make it small enough to absorb

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Sainmhínigh ionsú

A

tógáil na pairteagail (píosaí) beaga thar ballaí na steigeanna isteach sa sruth fola

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Céard iad na 4 céim an díleá?

Smaoinigh ort ag ithe

A

Ionghabhail (ingest)
Díleá (digest)
Ionsú (absorb)
Eisligean (egest)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Sainmhínigh eisligean

A

ag fáil réidh le fuíollábhar tríd an anas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ceard é an difríocht idir eisligean agus eisfhearadh?

An dá sainmhínithe

A

Eisligean: ag fáil réidh le fuíollábhar tríd an anas

Eisfhearadh: ag fáil réidh le fuíollsubstaintí ón gcorp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cén sort díleá a bhíonn i gceist ag na bhfiacla?

A

díleá fisiciúil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ainmnigh na cineála fiacla? (4)

A

Clárfhiacla (2/2)
Starrfhiacla (1/1)
Fiacla leathchúl (2/2)
Cúlfhiacla (3/3)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Cén feidhm atá ag na gclárfhiacla?

A

greim ar an bhia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cén feidhm atá ag na starrfhiacla?

A

bia a stróiceadh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cén feidhm atá ag na bhfiacla leathchúl?

A

bia a mheilt (grind)

is feidir a rá bia a briseadh síos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Cén feidhm atá ag na gcúlfhiacla?

A

bia a mheilt (grind)

is feidir a rá bia a briseadh síos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cé mhéad fiacla a bhíonn ag daoine fásta?

A

32

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Cén saghas díleá a dtarlaíonn sa bhéal

A

Fisiciúil: na fiacla
Ceimiciúil: einsímí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Cén feidhm atá ag seile (saliva)?

A

Fliuchann sé an bia ionas go bhfuil sé níos easca le slogadh (easier to swallow)

tá einsímí ann chun an bia a bhriseadh síos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Cén eimsím sa bhéal a bhriseann síos bia?

A

amalais

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Cén substaint a bhriseann amalais síos?

A

stairse

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Cad a bhriseann amalais an stairse síos go dtí?

A

maltós

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Cén feidhm atá ag an t-easfagas?

A

is feadán matánach é, bogann sé an bia síos tríd imfhascadh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Sainmhínigh imfhascadh

A

crapann ballaí na hórgán chun an bia a bogadh síos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Cén fáth a bhfuil snáithín (fibre) tábhachtach san aiste bia?

A

cuidíonn sé leis an bhia a bhogadh síos an córas díleá
stopann sé iatacht (constipation)

32
Q

Cén áit a fhaightear snáithín?

A

Ceallalós i gcillbhalla plandaí - torthaí agus glasraí

33
Q

Cén feidhm atá ag an ngoile (stomach)?

A

Sac matánach do stóráil bhia
tá súlacha ann a dhéanann díleá ar an bhia

34
Q

Cén feidhm atá ag an matán iatóir? (sphincter muscle)

A

Idir an easfagas agus an goile, osclaíonn sé chun an bia a ligint isteach sa ghoile agus dúnann sé chun bia a stopadh ag dul air ais san easfagas

35
Q

Cén einsím a bhíonn ann sa ghoile?

A

pepsin

36
Q

Cén feidhm atá ag pepsin?

A

briseadh síos próteiní móra go polapeiptídí

37
Q

Cén aigead a bhíonn sa ghoile?

A

aigead hidreachlórach - HCl

38
Q

Cén pH atá ag HCl?

A

pH 2

39
Q

Cén feidhm atá ag an aigead hídreachlórach sa ghoile?

A

baictéir a mharú
bia a bhriseadh síoa

40
Q

Cén feidhm atá ag an múcus sa ghoile?

A

cosaint an ghoile ón aigead hidreachlórach agus pepsin

41
Q

Cén feidhm atá ag an matán iatóir píolórach?

A

Tá sé ag bun an ghoile ocslaíonn sé chun an bia a ligint isteach sa stéig bheag

42
Q

Céard a dtarlaíonn má thosaíonn an aigead hidreaclórach agus an pepsin ag díleá an goile?

A

othras (ulcer)

43
Q

Tá dhá cuid ag an stéig bheag, ceard iad?

A

dúidéineam agus an t-ileam (jujenum)

44
Q

Cén áit sa chóras díleá a dtarlaíonn an cuid is mó den díleá?

A

an stéig bheag/dúidéineam

45
Q

Conas a mhéadaítear an achar dromchla sa steig bheag?

A

Tá na míllte filltí beaga sa stéig bheag - na villeas agus na mícrivilleas

46
Q

Cén feidhm atá ag na mícrivilleas?

A

achar dromchla sa stéig bheag a mhéadú le haghaidh ionsú bia

47
Q

Ní théann an bia tríd an paincreas, conas atá sé mar chuid den córas díleá?

A

Tálann (secretes)/Tairgíonn (produces) substaintí a théann isteach sa stéig bheag chun an bia an briseadh síos

48
Q

Cén substaintí a dhéanann an paincreas?

A

amalais
liopáis
próitéanais
décharbónáit sóidiam

49
Q

Cén feidhm atá an amalais?

A

briseann sé síos stairse go maltós

50
Q

Cén feidhm atá an liopáis?

A

briseann sé síos saillte go haigead saillteach agus gliocról

51
Q

Cén feidhm atá an próitéanais?

A

Briseann sé síos próitéiní so aimínaigead

52
Q

Cén feidhm atá ag décharbónáit sóidiam?

A

neodraíonn sé an bia a thagann ón ghoile

53
Q

Cén fáth a bhíonn décharbónáit sóidiam de dhith chun an bhia ón goile a neodrú?

A

Feidhmíonn na einsímí níoss fearr ag pH neodracha

54
Q

Cén feidhm atá ag an jujenum agus an t-ileas?

A

ionsú bia insteach san fhuil

55
Q

Ceard a ionsaítear isteach san fhuil ón bhia sa stéig bheag?

A

Glúcós agus aimínaigead

56
Q

Cén ról a bhíonn ag an t-ae sa chóras díleá?

A

Déantar domlas san ae

57
Q

Cén feidhm atá ag domlas?

A

briseadh síos saillte

58
Q

Conas a fhaigheann na tarigí díleá chuig an t-ae do dhíleá?

A

feith iomprach an ae

59
Q

Cén ról atá ag an ae le fuilchealla dearga?

A

athchursáil

60
Q

Ceard a tharlaíonn do na haimínaigead san ae?

A

Tá siad briste síos go uiré

61
Q

Cén t-ainm atá ar an próiseas de bhriseadh síos aimínaigead go uiré

A

dí-aiminiú

62
Q

Ainmnigh feidhm atá ag an ae nach mbaineann le díleá?

A

Déantús colaistéaról
dí-thocsainiú

63
Q

Cén áit sa choirp a dhéantar domlas?

A

An ae

64
Q

Cá bhfuil an domlas stóráilte san ae?

A

mála an domlas

65
Q

Cén feidhm atá ag an domlas?

A

Éibhlíonn (emulsifies) sé saillte
Briseann sé síos saillte
(this is fine)

66
Q

Cén t-ainm eile atá ar an steig mhór?

A

an drólann

67
Q

cén feidhm atá ag an drólann?

A

athionsú uisce agus salann ar ais sa chorp

68
Q

Cén saghas baictéir atá sa drólann?

A

baictéir siombóiseacha

69
Q

Cén vitamíní a dhéanann na baictéir siombóiseacha sa drólann?

A

B agus K

70
Q

Conas a thairgeann na baictéir siombóiseacha na vitamíní?

A

briseann siad síos snáithín chun na vitamíní a dhéanamh

71
Q

cathain a dtarlaíonn iatacht?

A

nuair atá easpa snáithín san aiste bia

72
Q

Cén feidhm atá ag an reicteam?

A

stóráil faeces

73
Q

Cén feidhm atá ag an anas?

A

tarlaíonn eisligean anseo

74
Q

Ceard a chiallaíonn aiste bia cothrom?

A

nuair a itheann daoine go leor de gach cineál cothaitheach

75
Q

Ceard iad na treithe tábhachtach atá ag aiste bia cothrom?

A

éagsúlacht (variety) agus measaracht (moderation)

Bitheolaíocht na hArdtesite (38 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions