Extra Flashcards
Hoeveel groter is de kans op borstkanker voor vrouwen dan voor mannen?
150x grotere kans
Welke factoren spelen een rol bij de kans op het krijgen van borstkanker?
- geslacht
- leeftijd
- erfelijkheid
- familie historie
- geografische variatie
- hormonale factoren
- leef en eetgewoonten
Hoeveel vrouwen hebben ER+ Bca?
75% –> gevoelig voor oestradiol
Wat is de behandeling van gemetastaseerde BCa?
Anti-hormonale therapie zoals tamoxifen (bindt ook op ER)
Geeft relatief weinig bijwerkingen
Wat voor factor is de hoeveelheid ER?
Zowel een prognostische als een predictieve marker
Bepaalt de responskans en het risico op progressie
Op basis waarvan bepalen we de indicatie voor adjvuante therapie?
- patentkenmerken: leeftijd en menopausale status
- Tumorkenmerken: grootte, LKstatus, differentiatiegraad, ER en PR-receptor status, HER2-neu eiwit overexpressie
Wat is de overleving bij een goed profiel en een slecht profiel? Wat bepaalt het profiel?
Goed profiel: 5jr ziektevrij 90-95%
Slecht profiel: 5jr ziektevrij 75%
- Hoge ER en PR status
- HER2-neu overexpressie
Dit geeft een gunstig profiel omdat hiervoor behandelingen zijn die goed werken
Welke soorten adjuvante therapieen worden toegepast en wat is het doel hiervan?
- Cytostatica
- Anti-hormonale therapie
a) anti-oestrogenen
b) aromatase remmers
c) uitschakeling ovaria (en dus oestrogeen productie) - anti-groeifactor (= HER2-neu) therapie
Doel: vroege systemische behandeling om niet aantoonbare microscopische tumorcellen te elimineren
Wat is een prognostische factor?
Een kenmerk van de patient of tumor die duidelijk gecorreleerd is met het beloop van de ziekte
Voorspelt de kans op recidief en sterfte
–> kans van occulte meta’s inschatten
Afhankelijk hiervan dus wel of geen systemische therapie
Wat zijn voorbeelden van klassieke prognostische factoren en wat zijn biochemische moleculair genetische prognostische factoren?
klassieke prognostische factoren:
Grootte, Okselklieren, differentiatiegraad, AM, leeftijd patient (< of > 35 jaar)
biochemische moleculair genetische prognostische factoren:
HER2-neu receptor, ER/PR, plasminogeen activator systeem (UPA, PAI-1) en genetisch tumorprofiel
Waar wordt oestrogeen geproduceerd?
Pre-menopause:
Vooral in de ovaria
Post-menopause:
androsteendion uit bijnier –> oestron –> oestradiol via aromatisering
Aromatisering in meerdere weefsels
- Vet
- spier
- lever
Wat zijn twee indicaties voor neo-adjuvante therapie? Wat is hier het doel van?
- Er is op het moment van diagnose een indicatie voor systemische therapie waarbij tumorverkleining ook gewenst is –> hierna MST
- uitgebreid locoregionaal BCa (stadium III)
Doel: eliminatie micro-meta’s en verkleinen tumor
Wat zijn de bijwerkingen van tamoxifen en aromatase remmers?
Tamoxifen
- opvliegers
- verhoogde kans op trombo-embolische complicaties
- verhoogde kans op endometriumcarcinoom
Aromatase remmers:
- Spier en gewrichtsklachten
- verhoogde kans op osteoporose
ovaria worden soms uitgeschakeld door deze therapieen
Wat is de belangrijkste bijwerking van anti-HER2 (trastuzumab)?
Pompfunctiestoornissen van het hart
Bij welke vrouwen is chemotherapie niet echt geïndiceerd?
> 70 jaar is er nog weinig bekend over het voordeel van chemo
Wat is het voordeel van adjuvante hormonale therapie (bij ER/PR+) met ongunstige tumorkenmerken?
10jrO verhoogt met 6%
Wat is het effect van borstkanker screening?
Vrouwen die regelmatig meedoen hebben 50% minder kans om te overlijden aan BCa dan vrouwen die niet mee doen = relatief risico
Verlaagt de borstkankersterfte bij vrouwen van 50 tot 69 jaar significant
elk jaar overlijden er 775 minder vrouwen aan BCa
Hoe kan het effect van borstkanker screening onderzocht worden?
Beste via gerandomiseerde trial, maar niet mogelijk omdat controles dan niet uitgenodigd zouden moeten worden
Case controls studies met odds ratio als uitkomstmaat
–> Door lage prevalentie min of meer gelijk aan relatieve risico
Expositie aan screeningsMG vergeleken tussen vrouwen die aan BCa zijn overleden (cases) en controle vrouwen (die op bepaalde kenmerken vergelijkbaar zijn met de cases)
Met welke bias moet rekening gehouden worden bij een studie naar de effecten van screening? Waarom zou dit kunnen optreden? Wat is het gevolg hiervan? Hoe kunnen we dit voorkomen?
Selectiebias
Vrouwen die meedoen zijn misschien gezondheidsbewuster
OR is lager door relatief hogere aandeel deelneemsters in de controle groep waardoor het effect van de MG op de sterfte wordt overschat
Corrigeren hiervoor: zou de sterfte risico in een vergelijkbare niet voor screening uitgenodigde politie bekend meoten zijn –> niet meer beschikbaar dus moet een schatting zijn
Bij hoeveel vrouwen is het screenen werkelijk zinvol en bij hoeveel niet?
- 1/10: BCa die wordt gevonden groeit zo langzaam dat leven lang geen last van zou krijgen –> overdiagnose en overbehandeling
- 25% BCa ontdekt blijft daadwerkelijk langer leven
- 50%: bij latere diagnose zonder screening ook een goede overleving gehad
- enkele overlijden ondanks vroegdiagnose
- rest: overdiagnose
Hoeveel van de BCa wordt daadwerkelijk gevonden bij screening? Wat is dus belangrijk om te benadrukken hierom?
2/3 van de gevallen wordt de borstkanker wel ontdekt
= programmasensitiviteit = 67%
1/3 borstkankers wordt niet gezien bij de screening –> geen volledige zekerheid dat er geen borstkanker is
Dus bij veranderingen in de borst moet men altijd naar de huisarts gaan ook als net bevolkingsonderzoek is geweest
Hoeveel vrouwen krijgt een afwijkende uitslag en hoeveel geen afwijkende uitslag?
Niet afwijkend: 98 van de 100
Afwijkend: 2 van de 100
Hoe noemen we het % dat een afwijkende uitslag krijgt en hoe hoog is dit?
Doorverwijspercentage = 2%
Doorverwijzing naar het ziekenhuis
Hoeveel van de vrouwen die wordt doorverwezen nav een MG blijkt uiteindelijk borstkanker te hebben?
6 van de 20 (van de 1000 vrouwen)
Positief voorspellende waarde van de test is dus 30% (6 van de 20)
Borstkankerdetectiecijfer is 6:1000
Noem drie voordelen en vijf nadelen van deelname aan het bevolkingsonderzoek?
Voordelen:
1. Lagere kans op overlijden aan borstkanker doordat grotere kans op succes van behandeling
2. Vroege diagnose –> minder ingrijpende behandeling
3. Gezondheidswinst voor samenleving (minder overlijden)
Nadelen:
1. Overdiagnose en overbehandeling -> vals positiviteit
2. False reassurance/FN: goede uitslag betekent niet dat er geen borstkanker aanwezig kan zijn
3. onderzoek is onprettig en pijnlijk
4. stralingsrisico wat BCa kan induceren: 1 op door screening geïnduceerde sterfgeval op 250 sterfgevallen voorkomen door screening
5. diagnostiek en behandeling gerelateerde complicaties
wat is het verschil in borstkanker sterfte de afgelopen jaren?
37% minder tov 1989
0,06% vs 0,1%
Welke twee termen van incidentie zijn er mbt screening? Hoe noemen we het verschil hiertussen?
Excess incidentie: extra incidentie door screening in de gescreende leeftijden
Deficit incidentie: incidentie na de screeningsleeftijden daalt tot onder de baseline incidentie (voor de screening 1989)
Verschil is overdiagnose
Neemt de incidentie van borstkanker af of toe en met hoeveel?
neemt toe met 1,4% per jaar
Wat bedoelen we precies met overdiagnose? Wat is het gevolg? Hoeveel is dit?
diagnosticeren van ziektegevallen die zonder screening tijdens het leven de persoon nooit klachten of symptomen hadden veroorzaakt en daardoor nooit gediagnosticeerd zouden zijn
Gevolg = overbehandeling
11% van de op lange termijn gediagnosticeerde borstkankers
Wat is er de laatste jaren verandert in de screening?
Digitale MG waardoor meer diagnose van DCIS –> an sich niet levensbedreigend, maar we weten niet bij wie het wel en bij wie het niet uitgroeit tot een invasief carcinoom
Misschien bij laaggradige DCIS niet behandelen, maar watchful waiting
Hoe veel vrouwen met BCa krijgt een abatio?
30%
Wat is het primaire doel voor een reconstructie?
Creeren van een mooie vorm
- volume herstel
- huidtoevoegen
- tepel en tepelhof maken
Welke factoren bepalen mee of een vrouw een reconstructie met prothese, autoloog weefsels of een combi hiervan krijgt?
- gewenste formaat
- doorgemaakt of geplande RT
- beschikbare eigen weefsel
- BMI
- verdere ziekten
- wens van patient
Welke vrouwen komen in aanmerking voor een reconstructie?
- als borstamputatie heeft ondergaan of zal ondergaan
- borsten misvormd door lumpectomie
- Vrouwen met BRCA mutatie
Wanneer kan een directe reconstructie worden uitgevoerd?
- kans is groot dat geen tumorresten achterblijven
- technisch haalbaar
- preventieve amputatie
Wanneer doen we een uitgestelde reconstructie?
- eerst tumorvrij moeten zijn
- wens van patient
Welke prothese worden gebruikt bij een reconstructie?
Met siliconen gevulde prothese met anatomische druppel of ronde vorm
Waar wordt een prothese geplaatst? Waarom lukt dit niet altijd en wat doen we hieraan?
Onder de pectoralis major
Te kort aan huid
Expander prothese: transcutaat wekelijks opgevuld met fysiologisch zout
Na ca 4-6 mnd gewisseld voor definitieve prothese
Wat is een contra-indicatie voor het gebruik van protheses zonder lichaamseigen weefsel? Waarom? Wat is het alternatief?
Geplande of doorgemaakte RT afhankelijk van de huidtoestand
Vanwege grotere kans op kapselcontractuur en huidproblemen
Goed gevasculariseerd weefsel zoals de m. latissimus dorsi
Noem 4 voordelen en 4 nadelen van gebruik van alleen een prothese?
Voordelen:
1. Geen nieuwe littekens
2. Kortere operatie (45 min per zijde)
3. sneller herstel dan lichaamseigen weefsel
4. bij falen kan lichaamseigen materiaal altijd nog
nadelen:
1. Twee operaties bij gebruik van expander
2. lichaamsvreemd materiaal
3. voelt minder natuurlijk aan
4. grote kans op heroperatie ivm lekkage of kapselcontractuur
Hoe stellen we de mate van kapselcontractuur vast?
Baker classificatie
I: geen
II: minimaal, wel palpabel maar niet zichtbaar
III: matig, zowel palpabel als zichtbaar
IV: Ernstig harde en pijnlijke borsten evt met verplaatsing van het implantaat
Wat zijn complicaties van het gebruik van prothesen?
- nabloedingen
- ruptuur
- rotatie
- extrusie
- kapsel contractuur
- asymmetrische borsten MEEST VOORKOMEND
Auto-immuunreacties door siliconen lekkage is nog niet uit onderzoek gekomen
Welke twee autologe weefsels kunnen er gebruikt worden?
- Gesteelde lappen: bloedvaten (= vaatsteel) blijven intact –> defect in omgeving
- Vrije gerevasculeerde lappen: bloedvaten doorgesneden en onder microscoop aangesloten op de acceptorvaten –> kan naar een defect dat ergens anders ligt
Lap:
- huid
- huid en vet
- huid en fascie
- huis en spier
- huid en bot
Welke twee gesteelde lappen kunnen gebruikt worden?
- latissimus dorsi met of zonder huideiland
Volume kan vergroot door vet mee te nemen of met een prothese
Nadeel: fors functieverlies van de schouder - rectus abdominis: met onderliggende vet en huid
TRAM = transverse rectus abdominis muscle-lap
(transfers is dwars op de buik afgetekend)
a. en v. epigastrica superior gebruiken voor bloed
Welke gerevasculariseerde lappen/plekken kunnen gebruikt worden?
- buik–> meest: DIEAP-lap
- billen
- binnenzijde bovenben
DIEAP = deep inferior epigastric artery perforator wordt tegenwoordig gebruikt –> wordt de rectus abdominis niet gebruikt maar enkel huid en vet
Bloedvaten: a. epigastrica inferior profunda en v. epigastrica inferior
Voorwaarde: moet voldoende weefsel zijn
Wat is een absolute voorwaarde voor het gebruik van buikweefsel voor een reconstructie?
absolute contra-indicatie: eerdere buikwand correcties indien op basis van de CTA de perforatoren beschadigd zijn
Noem vier voordelen en drie nadelen van reconstructie met autoloog weefels (vrije lappen)?
Voordelen
1. Lichaamseigen materiaal
2. voelt natuurlijker aan
3. bij slagen operatie geen grote operaties in de toekomst (wel touch ups)
4. Bij een DIEAP direct een buikwandcorrectie
Nadelen
1. grotere operatie dus meer kans op complicaties zoals
a. lapnecrose
b. trombose of longembolie
2. Langer herstel nodig
3. extra littekens
Hoe worden de borsten symmetrisch gemaakt? Hoe kunnen we de contour verbeteren?
Via een mammareductie
Of een mastopexie
lipofilling; lichaamseigen vet opgezogen en in borst gespoten
Bij hoeveel % van de borstkankers is het erfelijk? Welke genen kunnen betrokken zijn?
5-10%
BRCA1, BRCA2
P53, PTEN, ATM, CHEK2
Wat is het effect van CHEK2?
lifetime risk 35-55% op BCa
Geen verhoogd risico op ovariumkanker
Relatief risico 3-4 (sterk verhoogd)
Multigeen risicomodel: alleen 1e graad familieleden van een patient met BCa EN de CHEK2 mutatie wordt DNA-onderzoek aangeboden
Wanneer is het een familie met erfelijke borst en eierstokkanker?
Moet aan tenminste 4 criteria doen:
- BCa bij een 1e graad verwant < 40 jaar
- ≥ 2 1e graad verwanten met BCa voor 50 jaar
- ≥ 3 1e of 2e graad verwanten met BCa waarvan minimaal 1 tumor < 50 jaar
- Ovariumcarcinoom < 50 jaar en histologisch sereus carcinoom
- Ovarium/tube carcinoom + BCa < 50 jaar indeelde familie of bij 1 patiente
- Prostaatkanker < 60 jaar en BCa < 50 jaar in zelfde tak van de familie
- Broer of vader met BCa en zus met BCa
Hoeveel generaties moet bekend zijn bij de bepaling van een erfelijke vorm?
Bij voorkeur drie generaties
Wat is het lifetme risico bij BRCA1 en BRCA2 bij BCa, ovariumcarcinoom en contralaterale BCa?
BCa
BRCA1: 60-80%
BRCA2: 60-80%
Ovariumcarcinoom
BRCA1: 30-60%
BRCA2: 5-20%
Contralateraal BCa
BRCA1: 20-60%
BRCA2: 20-60%
Welke vormen van screening kunnen gebruikt worden bij BRCA mutatie draagsters?
25-60 jaar: elk jaar MRI
30-75 jaar: elk jaar MG
25-60 jaar: klinisch borstonderzoek elk jaar
60-75 jaar: MG elke 2 jaar (kan via bevolkingsonderzoek)
va 35 jaar: elk jaar gynaecologisch onderzoek
Verwijderen ovaria
BRCA1 va 35 jaar
BRCA2 va 40 jaar
Echografie ovaria en bepaling Ca125 niet meer
Wat is de controle na preventieve mastectomie?
Geen controle meer
Wat is een nadeel van preventieve mastectomie?
- effecten op lange termijn zijn niet duidelijk
- cosmetiek en lichaamsbeleving
Wat is niet het effect van regelmatige controle?
Het voorkomt kanker niet
Wat kunnen we zien bij een dominant overervingspatroon?
Optreden in meerdere generaties
Wat is het advies aan een familie waar borstkanker in voorkomt maar er geen gen mutatie gevonden wordt?
Vanaf 35 jaar controle van borstklierweefsel en periodiek onderzoek naar ovariumcarcinoom
Wie komen in aanmerking voor periodiek onderzoek?
50% risiscodraagsters en 25% risicodraagsters (indien kind van een man via wie de overerving loopt)
Wat zijn vijf voordelen van erfelijkheidsonderzoek?
- identificatie van een vrouw die een significant verhoogd risico heeft op BCa en ovariumcarcinoom
- controle op deze vrouwen
- anticipatie op eventuele problemen - na preventieve chirurgie: minder risico op kanker, minder controles, minder beeldvorming, angstreductie
- Identificeren van niet-mutatie draagsters in een BRCA familie: dus niet bij iedereen controle onderzoek doen
- Evt vragen over kinderwens (overdragen), hypotheek, werkrichting zijn van belang
- Identificatie van mannelijke dragers voor advies aan hun kinderen (mn dochters)
Wat zijn 7 nadelen van erfelijkheidsonderzoek?
- wetenschap: psychische belasting patient en gezin
- Periodiek onderzoek voorkomt kanker niet en het biedt geen garantie dat het in een vroeg stadium ontdekt wordt
- Borstcontrole: stralingsbelasting en evt onnodige ingrepen vormen kosten
- Ovarium screening: onnodige ingrepen van afwijkingen en kosten
- Preventieve mastectomie en ovariectomie: zijn radicale onomkeerbare ingrepen. het is nog onduidelijk wat de effecten zijn hiervan en van de evt reconstructie
- Na een preventieve mastectomie: cosmetiek en lichaamsbeleving
- Na preventieve ovariectomie: hormoon substitutie
Maar bij status na Bca of aanwezig borstklierweefsel is dit gecontraindiceerd hierbij
Wat bepaalde klachten geeft
