E-module 1: Koolhydraten I

Question 1

Waar komt de naam van koolhydraten vandaan?

Answer 1

Het zijn gehydrateerde koolstoffen

Question 2

Wat zijn de drie basis typen koolhydraten?

Answer 2

Question 3

Wat zijn de twee belangrijkste groepen van monosaccharides?

Answer 3

Question 4

Wat zijn belangrijke koolhydraat polymeren?

Answer 4

Question 5

Waarvoor is lignine belangrijk?

Answer 5

Het vormt de celwand, vooral in hout en bast

Question 6

Wat doet amylase?

Answer 6

Amylase hydrolyseert alfa-1,4-bindingen, maar kan geen disacchariden hydrolyseren

Question 7

Wat doet dextrinase?

Answer 7

Het hydrolyseert alfa-1,6-bindingen in amylopectine of vertakte dextrines

Question 8

Hoe worden de disaccharides verder afgebroken?

Answer 8

Question 9

Hoe worden glucose/galactose/fructose geabsorbeerd?

Answer 9

Question 10

Wat gebeurt er met glucose/galactose/fructose als het in de cel is?

Answer 10

Question 11

Wat gebeurt er met koolhydraten die niet in de dunne darm worden opgenomen?

Answer 11

Die worden gefermenteerd in het caecum/dikke darm

Question 12

Wanneer spreek je van een polysaccharide?

Answer 12

Bij meer dan 10 gelinkte monomeren

Question 13

Overzicht

Answer 13

Question 14

Wat zijn xylulose en ribulose allebei?

Answer 14

Het zijn beide pentoses, die fosfaat derivaten zijn, en voorkomen als intermediairen in het pentose fosfaat pad

Question 15

Waar komt galactose voor?

Answer 15

Als een onderdeel van de disaccharide lactose (de suiker in melk)

Question 16

Wat zijn trioses, tetroses en heptoses?

Answer 16

Triosen zijn enkelvoudige koolhydraten met 3 koolwaterstoffen, tetrosen zijn enkelvoudige koolwaterstoffen met 4 koolwaterstoffen en heptosen zijn enkelvoudige koolwaterstoffen met 7 koolwaterstoffen.
Triosen, tetrosen en heptosen zijn voornamelijk belangrijk in het intermediaire metabolisme.

Question 17

Waarvoor zijn triosen belangrijk?

Answer 17

Triosen zijn belangrijk in de celademhaling. Tijdens de glycolyse wordt fructose-1,6-bifosfaat afgebroken tot glyceraldehyde-3-fosfaat en dihydroxyacetonfosfaat. Uit deze moleculen worden uiteindelijk melkzuur en pyrodruivenzuur gevormd.

Question 18

Waarvoor zijn tetroses belangrijk?

Answer 18

Ze zijn intermediairen in het pentose fosfaat pad

Question 19

Waarvoor zijn heptoses belangrijk?

Answer 19

Ze zijn intermediairen in de lipide A biosynthese

Question 20

Wat zijn oligosaccharides?

Answer 20

Saccharide ketens tussen de 3 en 9 monomeren lang.

Question 21

Waaruit bestaat de groep oligosaccharides?

Answer 21

Disaccharides, trisaccharides en tetrasaccharides

Question 22

Wat zijn belangrijke disaccharides?

Answer 22

Sucrose, lactose, maltose, cellobiose

Question 23

Wat is sucrose?

Answer 23

Sucrose (suiker) wordt gevormd uit één molecuul glucose en één molecuul fructose. Het wordt in hoge concentraties gevonden in suikerriet en suikerbieten en het komt ook voor in veel fruit.

Question 24

Wat is lactose?

Answer 24

Lactose (melksuiker) is een product van de borstklier en bestaat uit één molecuul glucose en één molecuul galactose.

Question 25

Wat is maltose?

Answer 25

Maltose (moutsuiker) wordt geproduceerd tijdens de hydrolyse van zetmeel en glycogeen. Het bestaat uit twee glucosemoleculen. Mout (gerst na gecontroleerd ontkiemen en drogen) wordt gebruikt om bier te produceren.

Question 26

Wat is cellobiose?

Answer 26

Cellobiose komt van nature niet voor als vrije suiker, maar is de repeterende basiseenheid van cellulose. Het bestaat uit 2 glucose residuen verbonden door een beta(1,4)-linkage.

Question 27

Wat zijn de belangrijkste trisaccharides?

Answer 27

Raffinose en kestose

Question 28

Wat is raffinose?

Answer 28

Raffinose wordt gevonden in suikerbieten en hoopt zich op in melasse (donkere stroperige substantie die ontstaat bij het raffineren van suikerriet of suikerbieten tot suiker) tijdens de bereiding van sucrose. Raffinose bestaat uit glucose, fructose en galactose.

Question 29

Wat is kestose?

Answer 29

Kestose komt voor in de vegetatieve delen en zaden van grassen. Kestose bestaat uit een fructose residu vastgemaakt aan een sucrose molecuul.

Question 30

Wat is stachyose?

Answer 30

Stachyose is de meest voorkomende tetrasacharide en bestaat uit twee moleculen galactose, één molecuul glucose en één molecuul fructose. Het wordt voornamelijk gebruikt als bulkzoetstof (stachyose is minder zoet dan sucrose).

Question 31

Wat valt er onder de groep homoglycanen (in de groep polysaccharides)?

Answer 31

• Zetmeel
• Glycogeen
• Dextrines
• Cellulose
• Fructanen

Question 32

Wat zijn dextrines?

Answer 32

Dextrinen zijn tussenproducten van de hydrolyse van zetmeel en glycogeen (zetmeel of glycogeen –> dextrinen –> maltose –> glucose). Dextrinen zijn oplosbaar in water en produceren gomachtige oplossingen. Ze geven een karakteristieke smaak aan bijvoorbeeld broodkorst en toast.

Question 33

Wat zijn fructanen?

Answer 33

Fructanen komen voor als reservemateriaal in wortels, stengels, bladeren en zaden van verschillende planten. Ze bestaan voornamelijk uit fructosemoleculen.

Question 34

Wat valt er onder de groep heteroglycanen (in de groep polysaccharides)?

Answer 34

• Pectische stoffen
• Hemicellulosen
• Gommen

Question 35

Wat zijn pectische stoffen?

Answer 35

Pectische stoffen komen voor in de primaire celwanden en intercellulaire gebieden van hogere planten. Pectine bestaat uit een lineaire keten van galacturonzuureenheden, op regelmatige afstanden onderbroken door de invoeging van rhamnose residuen. Galactose, arabinose en xylose zijn als zijketens toegevoegd.
Pectines zijn oplosbaar in heet water en hebben bekende gelerende eigenschappen. Daarom wordt het vaak gebruikt bij het maken van jam.

Question 36

Wat zijn hemicellulosen?

Answer 36

Hemicelluloses bestaan voornamelijk uit glucose, galactose, mannose, xylose en arabinose. Hoewel de naam suggereert dat hemicellulose kan worden omgezet in cellulose, bestaat hemicellulose uit zowel hexosen als pentosen, terwijl cellulose alleen glucose (hexose) bevat.

Question 37

Wat zijn ‘gums’?

Answer 37

Gommen worden vaak geproduceerd uit wonden in planten, maar ze kunnen ook ontstaan als natuurlijke afscheiding van schors en bladeren. In de voedingsindustrie wordt het gebruikt als verdikkingsmiddelen, geleermiddelen, emulgatoren en stabilisatoren. Tijdens de spijsvertering worden gommen voornamelijk gefermenteerd door microben.

Question 38

Wat valt er onder complexe koolhydraten?

Answer 38

• Glycolipiden
• Glycoproteïnen

Question 39

Wat zijn glycolipiden?

Answer 39

In glycolipiden zijn twee van de alcoholgroepen van glycerol veresterd door vetzuren en is de andere gekoppeld aan een suikerresidu. Galactolipiden zijn bekende glycolipiden; de lipiden van grassen en klavers.

Question 40

Wat zijn glycoproteïnen?

Answer 40

Glycoproteïnen zijn eiwitten met één of meer heteroglycanen als prothetische groepen. Het zijn bestanddelen van slijmsecreties die als smeermiddel fungeren in veel delen van het lichaam. Ook ovalbumine, het opslagproteïne in eiwit, is een glycoproteïne.

Question 41

Overzicht

Answer 41

Question 42

Glucose + fructose = ?

Answer 42

Sucrose

Question 43

Glucose + glucose = ?

Answer 43

Maltose

Question 44

Glucose + galactose = ?

Answer 44

Lactose

Question 45

Polysaccharide van glucose = ?

Answer 45

Zetmeel of cellulose

Question 46

Wat zijn de belangrijkste functies van koolhydraten?

Answer 46

• Koolhydraten zijn een belangrijke energiebron
• Koolhydraten kunnen worden gebruikt voor de synthese van vetzuren
• Vezels zijn belangrijk om de motiliteit in het maagdarmkanaal te stimuleren

Question 47

Wat kun je met oplosbare vezels?

Answer 47

Met name oplosbare vezels hebben een hoog waterbindend vermogen en vormen een gelachtige substantie. Daarom kunnen vezels met een hoog waterbindend vermogen de klinische symptomen van diarree verminderen.

Question 48

Wat kun je met onoplosbare vezels?

Answer 48

Onoplosbare vezels kunnen de beweeglijkheid van het maagdarmkanaal stimuleren. Dit kan nuttig zijn bij constipatie. Rauwvleesdiëten voor honden en katten (in de huisdierenvoeding BARF-diëten genoemd) bevatten bijvoorbeeld vaak een kleine hoeveelheid vezels, wat kan leiden tot constipatie. In deze gevallen kan het nuttig zijn om onoplosbare vezelbronnen aan het dieet toe te voegen.