E Antidepressiva

Question 1

Wat is het globale werkingsmechanisme van antidepressiva?

Answer 1

Toename van de concentratie neurotransmitters (noradrenaline, serotonine en in mindere mate dopamine) in de synapsspleet.

Question 2

Welke neurotransmitter speelt de grootste rol in stemmingsstoornissen? En welke daarna?

Answer 2

Serotonine, daarna noradrenaline.

Question 3

Welke twee typen antidepressiva zijn er? Noem de namen per groep.

Answer 3

• Tricyclische antidepressiva (TCA’s): amitriptyline, nortriptyline.
• Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s): paroxetine, fluoxetine, citalopram.

Question 4

Wat is het werkingsmechanisme van de verschillende TCA’s?

Answer 4

Amitryptiline: remt heropname van serotonine en noradrenaline.
Nortriptyline: remt de heropname van noradrenaline en in mindere mate serotonine.

Question 5

Wat is het werkingsmechanisme van SSRI’s?

Answer 5

Selectieve remming van serotonine heropname.

Question 6

Hoe snel treedt het effect van antidepressiva op?

Answer 6

Het antidepressief effect treedt pas na 3 weken op (2-4 weken). Bijwerkingen kunnen wel al na een aantal uur optreden.

Question 7

Wat zijn indicaties voor SSRIs en TCAs?

Answer 7

• Matig-ernstige depressie
• SSRIs ook rol bij angststoornissen en bij obsessief-compulsieve stoornissen.
• TCAs ook rol in bestrijding neuropathische pijn (off-label).

Question 8

Wat zijn de bijwerkingen van TCAs

Answer 8

• Anticholinerg: cognitief disfunctioneren, verwardheid, delier (vooral bij ouderen), visusstoornissen (verslechtering glaucoom, accommodatiestoornissen), droge mond, obstipatie, urineretentie, seksuele disfunctie.
• Antihistaminerg: sedatie, sufheid.
• Antinoradrenerg: orthostatische hypotensie, valneiging.
• Kinidineachtige werking: geleidingsstoornissen.

Question 9

Welke bijwerkingen van TCAs komen het meeste voor?

Answer 9

De anticholinerge bijwerkingen?

Question 10

Welke TCA heeft de voorkeur bij ouderen en waarom?

Answer 10

Nortriptyline, want geeft minder anticholinerge bijwerkingen.

Question 11

Wanneer worden TCA’s gedoseerd? Waarom?

Answer 11

In de avond, gezien de sufheid en sedatie.

Question 12

Wanneer zijn TCA’s gecontraindiceerd en waarom?

Answer 12

Na een recent myocardinfarct, want risico op geleidingsstoornissen door de kinidineachtige werking.

Question 13

Wat is het risico van TCAs bij overdosering?

Answer 13

Door de kinidineachtige werking kunnen levensbedreigende aritmieën optreden?

Question 14

Wat zijn de bijwerkingen van SSRIs?

Answer 14

• Hyponatriëmie door SIADH
• Serotoninesyndroom (agitatie, koorts, hyperreflexie): zeldzaam, maar potentieel fataal.
• Trombocytopathie wd bloedingsneiging
• Maagdarmklachten, hoofdpijn, anorexie/gewichtstoename, slapeloosheid, agitatie, seksuele disfunctie.

Question 15

Welke SSRI’s geven voornamelijk een verhoogde bloedingsneiging?

Answer 15

Fluoxetine en paroxetine.

Question 16

Wanneer kan hyponatriëmie door SSRI’s optreden?

Answer 16

Na 1 week.

Question 17

Hoe wordt hyponatriëmie door SSRI’s behandeld?

Answer 17

Behandeling met vochtbeperking.

Question 18

Hoe wordt het serotoninesyndroom behandeld?

Answer 18

Met diazepam en koelen (bij hyperthermie).

Question 19

Welke interacties zijn er bij TCA’s?

Answer 19

Antihypertensiva verhogen de kans op orthostase.

Question 20

Welke interacties zijn er bij SSRI’s?

Answer 20

• Hyponatriëmie kan worden versterkt door thiazidediuretica
• Bloedingsrisico wordt verhoogd door NSAIDs
• Het serotonerg syndroom kan worden uitgelokt in combinatie met serotonerge medicatie (tramadol, lithium, triptanen, tryptofaan, sint-janskruid).

Question 21

Met welke perioden wordt een behandeling van depressie gedaan?

Answer 21

• Effect start na 2-4 weken
• Na 6 maanden effect evalueren
• Na herstel nog 6 maanden continueren

Question 22

Hoe wordt behandeling met antidepressiva gestaakt? Waarom?

Answer 22

Door uit te sluipen om het antidepressivaonttrekkingssyndroom te voorkomen (angst, agitatie, slaapklachten).

Question 23

Wat kan eventueel worden gedaan als uitsluipen niet lukt?

Answer 23

Overstappen of fluoxetine, want door lange halfwaardetijd weinig onttrekkingsverschijnselen.

Question 24

Wat is het werkingsmechanisme van lithium (kort)

Answer 24

Stemmingsstabilisator met een antimanische en antidepressieve werking.

Question 25

Welke middelen werken ook als stemmingsstabilisator?

Answer 25

Anticonvulsiva en antipsychotica.

Question 26

Wat zijn de indicaties van lithium.

Answer 26

1. Acute en profylactische behandeling van bipolaire stoornis.
2. Additief bij therapieresistente unipolaire depressieve stoornis.

Question 27

Wat zijn twee belangrijke kinetische kenmerken van lithium?

Answer 27

• Via de nieren uitgescheiden (afhankelijk van natriumresorptie geresorbeerd in proximale tubulus).
• Smalle therapeutische breedte.

Question 28

Wanneer kan een lithiumintoxicatie optreden?

Answer 28

• Dehydratie
• Nierfunctiestoornissen.

Question 29

Wat is de therapeutische breedte van lithium?

Answer 29

0.4-1.2 mmol/L

Question 30

Hoe wordt lithium gedoseerd?

Answer 30

Op basis van de lithiumbloedspiegel.

Question 31

Met welke medicatie heeft lithium een interactie?

Answer 31

NSAIDs, diuretica en RAS-remmers: hogere bloedspiegels.

Question 32

Wat zijn de bijwerkingen van lithium?

Answer 32

• Hypothyreoidie (10-20%)
• Overdosering: misselijkheid, braken, diarree, tremoren, myoklonieën, insulten soms.
• Nierschade bij langdurig gebruik.
• Diabetes insipidus bij langdurig gebruik (polyurie, dorst).

Question 33

Wat zijn de maatregelen bij gebruik van lithium?

Answer 33

• Regelmatig inname
• 2-4 x per jaar nierfunctie en serumlithium.
• Regelmatige TSH controle
• 2-3 L water per dag drinken.