deel 3 de federale macht: Wetgevende macht Flashcards
De federale wetgevende macht:
1. De drie takken van de federale wetgevende macht.
De Grondwet stelt als regel dat de wetgevende macht gezamenlijk wordt uitgeoefend door de
Koning, de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat (art. 36 Gw.). In afwijking van
deze bepaling wordt de wetgevende macht door de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de
Koning uitgeoefend voor de zogenaamde monocamerale aangelegenheden
Het recht van initiatief behoort aan de Koning en de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Het initiatiefrecht van de Senaat werd in het kader van de Zesde Staatshervorming beperkt tot
de aangelegenheden bedoeld in artikel 77 Gw., met name de aangelegenheden waarvoor de
Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat gelijkelijk bevoegd zijn
De Kamer en de Senaat zijn de verkozen instellingen: de leden ervan worden rechtstreeks of
onrechtstreeks door de bevolking gekozen.
De federale wetgevende macht: Algemene principes inzake de verkiezingen:
In het kader van de Zesde Staatshervorming werd de rechtstreekse verkiezing van de senatoren
afgeschaft. Alleen de volksvertegenwoordigers worden nog rechtstreeks verkozen.
De federale wetgevende macht: Algemene principes inzake de verkiezingen:samenvallende verkiezingen” wat is fzt?
Vanaf 2014 worden de federale verkiezingen, net als de verkiezingen voor de deelstaatparlementen, om de vijf jaar gehouden op dezelfde dag als de Europese verkiezingen (art. 65, derde lid Gw.).
Een oplossing is voorzien voor het geval van een vervroegde ontbinding van de Kamer van Volksvertegenwoordigers: in dat geval zal de nieuwe federale zittingsperiode uiterlijk duren tot de dag van de eerstvolgende verkiezingen van het Europese Parlement die op deze ontbinding volgen (art. 46, zesde lid Gw.).
Evenwel komt het aan de bijzondere wetgever toe de datum te bepalen waarop deze regeling
van gelijktijdigheid van de verkiezingen in werking zal treden (zie de overgangsbepaling bij
art. 65 Gw.).
Bovendien werd in het kader van de Zesde Staatshervorming ook de constitutieve
autonomie aan de deelstatelijke parlementen verleend om zowel de datum van hun verkiezingen
als de duur van hun zittingsperiode te bepalen.
Voor de leden van het federale Parlement (dus ook voor de leden van de Senaat) Wat mogen ze niet doen of zijn indien ze een lid van de parlement zijn?
Dit betekent dat bepaalde functies niet kunnen worden gecumuleerd: voor parlementsleden is het v verboden bepaalde beroepsactiviteiten of politieke
functies uit te oefenen tijdens de duur van hun mandaat.
Geen lid van beide Kamers:
Geen minister
Geen bezoldigd ambt bij een federaal bestuur
Sedert de verkiezingen van 2014 zetelen in de Senaat twee soorten senatoren
- Aangewezen senatoren;
- Gecoöpteerde senatoren
Aangewezen senatoren;
De aangewezen senatoren zijn:
- aangewezen door het Vlaams Parlement uit het Vlaams Parlement of uit de Nederlandse taalgroep van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest;
- 10 senatoren, aangewezen door en uit het Parlement van de Franse Gemeenschap;
- 8 senatoren, aangewezen door en uit het Parlement van het Waals Gewest;
- 2 senatoren, aangewezen door en uit de Franste taalgroep van het Parlement van het
Brussels Hoofdstedelijk Gewest; - 1 senator, aangewezen door en uit het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap
Gecoöpteerde senatoren
- 6 senatoren, gecoöpteerd door de senatoren die werden aangewezen door het Vlaams
Parlement uit het Vlaams Parlement of uit de Nederlandse taalgroep van het Parlement
van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; - 4 senatoren, gecoöpteerd door de senatoren die werden aangewezen door en uit het
Parlement van de Franse Gemeenschap, door en uit het Parlement van het Waals Gewest
of door en uit de Franse taalgroep van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest
Bevoegdheden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers
Normerende of wetgevende functie.
Verdragen goedkeuren
De “Government making power”.
De uitvoerende macht controleren
Financieel-budgettaire controle
Onderzoekscommissies oprichten
Het wijzigen van de Grondwet
Normerende of wetgevende functie
De voornaamste bevoegdheid van het Parlement bestaat in het tot stand brengen van wetten, op
initiatief van de Koning of op initiatief van één of meerdere leden van het Parlement.
De ingediende wetteksten noemt men, naargelang de herkomst, wetsontwerp (uitgaande van de
Regering) en wetsvoorstel (uitgaande van één of meer leden van Kamer of Senaat)
Verdragen goedkeuren.
De wetgevende macht moet de verdragen goedkeuren.
Een verdrag kan in België slechts juridische waarde krijgen, als het door de wetgevende macht
is goedgekeurd.
Sinds de Zesde Staatshervorming is de goedkeuring van verdragen een monocamerale
aangelegenheid geworden (zie eerder de uitleg over de taakverdeling tussen de Kamer van
Volksvertegenwoordigers en de Senaat)
De “Government making power”.
De federale Regering moet bij haar aantreden het vertrouwen krijgen van de meerderheid van
de Kamer van Volksvertegenwoordigers (minimaal 76 van de 150 leden).
De regeringsverklaring wordt in de Kamer van Volksvertegenwoordigers voorgelezen, waarna
een vertrouwensstemming plaatsvindt
De uitvoerende macht controleren
De wetgevende macht controleert de uitvoerende macht.
De federale Regering is verantwoording verschuldigd aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers. (zie art. 101 Gw.) De leden van de federale Regering worden door de Koning benoemd, maar door de Kamer
gecontroleerd.
De Kamer oefent de controlefunctie uit door de begroting te stemmen, door het stellen van
vragen en interpellaties en door het recht van onderzoek.De Kamer kan weigeren het vertrouwen te geven aan de federale Regering of aan sommige
ministers.
Financieel-budgettaire controle
Het is de taak van de Kamer van Volksvertegenwoordigers om elk jaar opnieuw de begroting goed te keuren.
De begroting is een raming van de staatsinkomsten en –uitgaven die ze voor het volgend jaar verwacht.
Als de Kamer de begroting niet goedkeurt, mag de federale Regering de geplande uitgaven niet
doen, en mag ze ook geen inkomsten ontvangen
Wat indien de kamber de begroting niet goedkeurd?
In een dergelijke situatie is het voor de federale Regering zeer moeilijk om een beleid te voeren.
Door de begroting niet goed te keuren, kunnen de leden van de Kamer de federale Regering
duidelijk maken dat ze niet akkoord gaan met het beleid en kunnen ze de federale Regering
verlammen, bij gebrek aan middelen. (er is evenwel in België een vangnet voorzien om de
continuïteit van de openbare dienstverlening niet in het gevaar te brengen; dit is het systeem
van de “voorlopige twaalfden”)
Onderzoekscommissies oprichten.
De Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft het recht van onderzoek.
Hieruit volgt de bevoegdheid om parlementaire onderzoekscommissies op te richten, om
bepaalde problemen in de maatschappij te onderzoeken en oplossingen voor te stellen, of
tekortkomingen aan te wijzen.
Een dergelijke commissie bestaat uit een beperkt aantal parlementsleden
