De feiten: Bouwstoffen voor de historicus Flashcards
Zijn feiten eenmalig of recurrent?
Theoretisch: historische gebeurtenissen zijn uniek en eenmalig
⇒ vaak is de uitgangspositie zeer gelijkend:
Praktisch: als men bereid is abstractie te maken van bijkomstigheden, herhalen situaties zich in bepaalde mate ⇒ recurrentie
Veralgemening en relatieve voorspelbaarheid van het gedrag
= kan men pas toepassen als men ontdekt hoe de mens in analoge situaties op analoge wijze reageer op dezelfde uitdagingen
Helmut Gauss
= Gentse historicus en politicoloog
= lag aan de basis van de politieke en sociale wetenschappen
⇒ op zoek naar recurrenties (dankzij de weg uitgelegd door Jan Dhont in 1971)
⇒ maakte een vergelijkende studie van de extreem rechtse politieke bewegingen die gemeenschappelijke karaktertrekken hadden, het autoritair syndroom genaamd:
- irrationalisme
- gewelddadigheid
- extreem nationalisme
- het leidersbeginsel
- totalitair karakter van de beweging
- antiKfeminisme: vrouwen hebben een kleine rol in deze systemen “Kirche, Koche und Kinde” kerk, keuken & kinderen
⇒ legde een verband tussen de opstoten van dit autoritair systeem
Eenvoudig-evenementiële feiten
= het domein van relatief harde en eenvoudige feiten
- eenvoudige materiële waarheid
= beperkt zich tot het vaststellen van feiten
- statistische waarheid
= wil cijfers vinden over deze feiten
- psychologische en emotionele waarheid
= wil meer leren over de emotionele belevenis van slachtoffer en dader in deze feiten, en hoe ze deze feiten verwerkt hebben
Algemeen-evenementiële feiten
= men onderzoekt hoe het komt hoe een feit tot stand komt
moeilijk door de subjectiviteit: hoeveel gewicht ken je toe aan de ene invloed en hoeveel aan de andere?
Niet-evenementiële feiten
Onderzoekt de subjectieve geschriften over de feiten
successen van het 19deKeeuwse kapitalisme
Verklaren belangstelling voor de grote industrieën
Succes van de moderne sociale welvaartsstaat in 1945
⇒ interesse voor
-sociale fenomenen
- armoede
- marginaliteit
- kinderen
- weduwe en weduwnaar
- sociaal-economische kortsluitingen
-prijs van graan en brood
⇒ een van de oorzaken voor een revolutie?
- mentaliteiten
- Waarom isoleert men ouderen en zieken?
- Waarom ziet men mensen die ‘intelligent’ zijn als belangrijker?
- …
Hoe komt het dat men zo weinig weet over deze banale dingen?
- dagelijkse was niet spectaculair genoeg om in bronnen te vervatten
- de dagelijkse dingen in de bronnen worden vaak niet opgemerkt
- alledaagsheid is een relatief begrip: bagatellisering48 is mogelijk
Positivisten
- Ranke, Langlois, Seignobos
- geschiedenis = wat met geschreven bronnen wordt gemaakt, harde feiten, uitwendig waarneembare handelingen
- opinies, dromen, ideeën werden uitgeäilterd zodra ze niet overeenkwamen met de werkelijkheid
- pas de documents, pas d’histoire
Socialr wetenschappers
- vinden de dromen.. die vertolkt zijn in kronieken, kranten, memoires en brieven net interessant
- opiniepeilingen zijn een bloeiende tak
Mentaliteitsgeschiedenis
⇒ uit Frankrijk vanaf de jaren ‘60
- vervormde stellingen van feiten zijn typerend voor sommige groepen en periodes
- foutieve kennis en het geven van onjuiste informatie
⇒ determinerend voor het verder historisch verloop
- verschillende vragen worden gesteld:
- in welke mate heeft een geloof een aanwijsbare filosofische basis?
- Wat is de oorzaak van de psychologische bereidheid om een bepaald geloof te accepteren?
- “een feit moet gevolgen hebben en opinies uitlokken om een historisch feit te zijn”
- studie van mentaliteiten gaat over
- Onbewuste mechanismen
- Niet gepersonaliseerde en automatische sociale praktijken
- Geen bewuste en geen intentionele activiteiten
Geschiedenis van derepresentatie
- sociale geschiedenis van het culturele
- culturele geschiedenis van het sociale
- de erfenis van de mentaliteitsgeschiedenis aanvullen met kwalitatieve benaderingen
Kwalitatief
men wilde een benadering die kwaliteitsvol was
Hermeneutiek
Studie van de interpretatie van geschreven teksten, in het bijzonder van teksten op het gebied van literatuur, religie en recht
