D4CH4 Flashcards
principe ve microscoop
geeft grote vergrotingen door gebruik van 2 lenzen
- objectieflens: sterk convergerende lens met kleine brandpuntafstand -> dicht bij vw: reëel beeld I0
- oculair lens: dicht bij oog, zoals loep -> virtueel beels Ie uit I0
indeling van objectieven
naargelang wijze van gebruik
- apo-achromaten: gecorrigeerd voor chromatische aberraties (alle kleuren)
- achromaten: gecorrigeerd voor chromatische aberraties (rood en blauw)
- alle hedendaagse zijn aplanaten
condensor
focust een conus v licht met uniforme intensiteit op het specimen
- uitgelijnd met as volgens optische as van de microscoop
- apertuur wordt geregeld via een irisvormig diafragma (aangepast aan NA vd objectief)
verlicht 70-90% vh specimen wordt verlicht
- diafragma te open: reflecties in het specimen -> verlies contrast
- apertuur te klein -> resolutieverlies
oculair
vergroot het beeld door het objecties (meestal 10x)
voor metingen: meetplaatje schuiven ter hoogte van het beeld gevormd door het objectief
invert microscoop
aangepast voor observaties van celculturen in bodems (dikkere specimens)
- lichtbron en condensator boven het speciment
- objectieflens onder specimen
- spiegels verzekeren lichtweg vh objectief -> oculair
fase contrast microscoop
lichtmicroscoop met speciale faseplaatjes tussen condensor en preparaat en in objectief
- gedetailleerde observatie van levende cellen (kleuring niet mogelijk)
- gebaseerd op faseverandering van de lichtgolf door de brekingsindex van het specimen
principe fase contrast microscoop
monochromatische parallelle bundel door slit: faseverschil (golflengte/4) tussen max (centraal) en max (diffractie)
als de centrale straal door een gecoate glasplaat gaat en ook faseverschil van (golflengte/4) krijgt
ne hereniging van de stralen -> destructieve interferentie
praktijk fase contrast microscoop
dunne spleet gevormd door fasering na de condensor -> circulaire spleet licht door
- objectief: faseplaat = glazen plaatje met donker ringetje: absorbeert 3/4 van het licht
- na doorgang plaatje: faseverschil = golflengte/2 -> destructieve interferentie
voordelen:
- transparante delen van de cel zichtbaar
- bekijken van vorm van levende cellen
- proliferatie cellen bekijken
- geen kleuring nodig
fluorescentiemicroscopie
detectie antilichamen, DNA-proben
chemische stof: fluorescerend als moleculen licht absorberen bij excitatie golflengte, licht uitzenden bij emissiegolflengte
gevoelige en specifieke detectie van anti-lichamen en DNA-proben: binden zich aan fluorochromen
lichtweg fluorescentiemicroscopie
+ voor en nadelen
lichtbron -> excitatiefilter: enkel licht van excitatiegolflengte door -> dichroïische spiegel/prisma: emissiegolflengte door
voordeel:
- bekijken celcomponenten
- hoge specificiteit
- sterk contrast
- live cel imaging
nadeel:
- onscherpe delen
- fluorescerend enkel
- niet permanent
confocate microscopie
microscopische evaluatie van dikkere weefselstukken met 3D voorstelling
objectieven met hogere waarde voor NA -> brandvlak sterk bepaald, kleine scherptediepte
waarneming via smalle parallelle lichtbundel
praktijk confocate microscopie
met licht doorlatende specimens -> structuren gemerkt met fluorochroom
licht van buiten brandvlak tegengehouden
optica: fluorescentiemicroscopie
lichtbron = laserbundel
x-y scanning -> scanningsspiegels
beeld gegenereerd via software
voor en nadelen van confocate microscopie
voordelen:
- levende organismen
- individuele celdelen
- sterk contrast
- 3D beelden
- niet-invasief
nadelen:
- tijdrovend
- enkel fluo
elektronenmicroscopie
lenzen = magneetspoelen met ringvormige weekijzeren poolschoenen
- lokaal sterk magnetisch veld: elektronenbundel gefocust op brandpunt
lichtbron = wolframdraad: elektronen vrij -> potentiaalverschil -> elektronen treden als smalle bundel binnen
- condensorlenzen: elektronenbundel geconcentreerd -> optimale belichting
aantal lenzen vormen van het object een grote afbeelding -> geprojecteerd op fluorescerend beeldscherm
- delen vh object met hoge contraststoffen -> donker afgebeeld
- delen waar elektronen makkelijk doorgaan: licht afgebeeld
vergroting: bepaald door objectief en tussen, en projectielenzen
voor en nadelen elektronenmicroscopie
voordelen:
- betere resolutie
- bekijken oppervlakte subjects
- bekijken interne structuren
- 3D
nadelen:
- SEM lage S als TEM
- duur
- niet voor levende organismen
