cultuur & gezondheid onderzoeken Flashcards
Rozin et al, 1999 - verschillen in gevoelens tov eten (AFFECT)
- meer positief tov voeding in FR: tasty food, genieten van eten, tijd nemen om te eten, graag op restaurant gaan
- meer negatief affect in VS tov voeding: eten associëren met dik zijn, rijkelijk eten als sinful zien, je geniet ervan maar toch is het een beetje
Rozin et al., 1999 - vragenlijstonderzoek omtrent attitudes (+/- AFFECT) tov eten in 4 landen (FR,BE,JPN, VS)
- attitude-(=affect)meting adhv Chernoff figuren (de grootte van elke gelaatstrek correspondeert met positief affect in hun antwoorden: positieve attitudes tegenover voeding zijn geassocieerd met grote en blije gelaatstrekken)
- RESULTATEN
-> FR positiever dan VS, BE neigt naar FR
-> geslacht: mannen positiever dan vrouwen
Leeman, Fischler & Rozin, 2008 - opvatting dokters en leken binnen en tussen culturen over relaties tss voeding en gezondheid
- gaat het over medische consensus of over culturele consensus? Gemeenschappelijke opvattingen tussen wie?
RESULTATEN: doctors have culture too - hoogste correlatie (en minste spreiding): dokter en leken binnen zelfde cultuur
=> artsen komen sterk overeen met leken uit eigen cultuur inzake deze opvattingen - grotere spreiding en lagere gemiddelde correlatie: dokters over culturen heen met elkaar
- grootste spreiding en lagere correlatie: leken over culturen heen met elkaar
=> suggereert culturele norm voor manier van kijken naar gezondheid, zelfs bij mensen met professionele expertise en hoge scholing
Sapolsky, 2005 - studie apen: rol van sociale steun en controle
- primaten met lagere status produceren meer stresshormoon in sociaal systeem waar…
-> hiërarchie stabiel is
-> hiërarchie behouden wordt door intimidatie
-> laatste in de rang dominante groepsleden niet kan ontwijken/vermijden
-> wanneer de lageren in de rang minder sociale steun krijgen - in deze gevallen is het stresserend om een primaat te zijn in een lagere sociale status
- verzwarende factoren: hoe meer aanwezig, hoe sterkere associatie tussen sociale steun en stress
Shweder, 1992 - Oriya in India
- westerse cultuur: dominant biomedisch verklaringsmodel
- Oriya folk theories: verstoring van evenwicht
-> in het vitale: lichamelijk, biologisch
-> in de sociale sfeer: sociaal-relationeel evenwicht verstoord als verklaring voor ziekte
-> in de spirituele sfeer: relaties met het bovennatuurlijke - spiritueel & komisch - geen relaties binnenmenselijk, maar tussen mens en god/geesten/.. die bovenwerelds zijn - ziekte= als relatie hiertussen verstoord raakt
Gailly, 2008 - ziektetheorieën in Turkije + mediterraanse ethnogeneeskunde + genezingstheorieën
ZIEKTETHEORIEËN
- TURKIJE: sociale relaties en ziekte: ’SICAK BİR EVDE HİÇ KİMSE HASTALANMAZ” -> in warme familie wordt niemand ziekte => Turkse Folktheory: gezond voelen is niet afwezigheid ziekte of gezond zijn van het lichaam, maar is een relationele kwaliteit (kwaliteit van relaties binnen familie en sociale omgeving)
- MEDITERAANSE verklaringen voor waarom mensen ziek worden
-> interpersoonlijk: boze oog (door anderen) - betovering (door anderen) - binnenwerelds niet menselijk: relatie binnen wereldse wezens verstoord - buitenwereldse wezens: relatie met buitenwereldse, transcendente wezens verstoord
-> natuurlijke verklaringen: humorale leer
GENEZINGTHEORIEËN
- interpersoonlijke systemen: religieuze formules, gebeden om relaties met buitenmenselijke organismes te herstellen - hand van Fatma - bezoek aan graf van Heilige - Hoca: spirituele adviseur die kan bemiddelen tussen jou en andere mensen, geesten of god
- natuurlijke systemen: genezing door middel van metaforisch tegengestelde principes - vochten uit balans dan meer van het ene vocht binnen krijgen
Tanaka-Matsumi & Mersella, 1976 - welke woorden associeert men met depressie
- Japan: meer extreme woorden (regen, wolk) en meer lichamelijke oorzaken (hoofdpijn, moe)
- VS: meer intern, gemoedstermen (triest, alleen
=> andere betekenisassociatie in functie van culturele context: meer naar binnen <-> buiten
Ulusahin et al., 1994 - Britse en Turkse mensen symptomen depressie
- Brit: meer psychologische klachten bij depressie (triest, pessimisme)
- Turk: meer somatische klachten bij depressie (slaapproblemen, pijn)
=> culturele verschillen in welke symptomen/klachten meest op de voorgrond staan en tot uiting komen
Kleiman & Goood, 1985 - illness narative in verschillende culturen
illlness narative = wat mensen vertellen over hun ziekte, hoe ze onwelbevinden benadrukken
- verschilt ook in functie van cultuur: culturele context geeft taal aan je ervaring
- klassiek onderzoek o, China
-> bevindingen: niet-westerse culturen hebben neiging om negatieve stemming te somatiseren - westerse culturen neiging om negatieve stemming te psychologiseren
- verder onderzoek: interview met Chinese ‘neurasthenie’ patiënten
-> neurasthenie = zenuwziek, fysiologische symptomen van depressie, mentaal onwelbevinden dat zich somatisch uit
-> ondanks lichamelijke klachten op voorgrond en weinig affectieve symptomen geuit, kwam hij toch tot de conclusie dat deze mensen gewoon klinisch depressief geregistreerd kunnen worden (diagnosticeerde 87% als depressief hoewel slechts 9% depressieve stemming had)
=> gevolg onderscheid: illness (ervaring en uiting ziek zijn), disease (onderliggend syndroom van ziektebeeld depressie)
ryder et al., 2008 - waarom somatiseren depressieve Chinezen meer dan depressie noord-Amerikanen
mogelijkheden als hypo
- sociaal stigma: moeilijker om openlijk ongelukkig te voelen en dit te uiten omdat dit mogelijks gezien wordt als kritiek op de familie die zich schuldig voelt, kan wijzen op verstoorde relaties met anderen, of als kritiek op (communistische) samenleving
=> hypo A: chinese patiënten beschermen hun publiek imago door onwelbevinden te verbergen achter fysieke symptomen
- aandacht voor affectieve toestanden in westen veel meer getraind in introspectie, in westen meer nadruk op ik waarbij aandacht voor eigen gevoelens en deze dus vergroten
=> hypo B: Chinese patienten minder toegang tot/aandacht voor innerlijke gemoedstoestand?
VERLOOP STUDIE
- depressieve patienten china en canada
- diagnose depressie op drie manieren nagegaan: spontane zelfbeschrijving - standaard klinisch interview - standaard vragenlijst privé
- vragenlijsten voor metingen van perceptie stigma & aandacht voor affectieve toestanden
RESULTATEN
- met alle metingen behalve privé vragenlijst: Chinezen meet somatische symptomen dan Canadezen
- met alle metingen; Canadezen meer psychologische symptomen
- na metingen over bezorgdheid om stigma in analyse mee te nemen
-> stigma geen goede verklaring
-> habituele aandacht voor affectieve processen wel (=> wel degelijk verschil in beleving) -> deze meting medieerde de culturele verschillen in somatische symptomen
Chentsova-Dutton et al., 2008 - emotionele afvlakking depressie veralgemeenbaar?
- participanten: patiënten en gezonden, Europees vs. Aziatisch-Amerikaans
- manipulatie: neutrale, triestige of grappige film
- AV: observatie gedrag - zelfrapportage
RESULTATEN - geen cultuurverschillen bij neutrale of grappige film
- triestige film
-> Eur-Am: niet depressieve meer huilen en meer verdriet rapporteren dan depressieve (vervlakking)
-> AZ-Am: omgekeerd patroon, depressie geassocieerd met hogere emotionele reactiviteit - mogelijke verklaring: depressie zorgt ervoor dat men afwijkt van de eigen culturele norm
-> normaal gezien expressieve Europese amerikaan wordt minder expressief
-> normaal gezien minder expressieve Az-Am wordt meer
Laroi et al., 2014 - culturele verschillen in of men iets als hallucinatie ziet + vervolgstudie culturele verschillen in hoe omgaan met hallucinaties
- culturen waar ze in bovennatuurlijke krachten geloven -> ervaren van contact met zulke krachten wordt niet als valse perceptie (hallucinatie) beschouwd
VERVOLGSTUDIE: culturele verschillen in omgaan met hallucinaties en ervaren van ongemak
- omgaan met hallucinaties
-> familieleden: Mexicaanse Amerikanen: meer tolerant en meer medelijden voor familieleden die stemmen
hoorden - Europees Amerikanen: kritiek, meer vijandige reacties van familieleden
-> Patiënt zelf: Zuid-Azië (meer hindoe): vaak ‘positieve terugtrekking’ vertonen, wat betekent dat ze kalm in
zichzelf keren en een religieuze invulling geven aan hun hallucinatie
- ervaren van ongemak en stress: cultuurverschil hierin, bepaalt hoe sterk functioneren wordt aangetast
-> in bepaalde culturen stemmen als minder negatief ervaren
-> minst gunstige prognose schizofrenie in westers cultuur
studie Luhrman et al., 2014 - culturele verschillen in inhoud van visuele hallucinaties
- onderzoek naar stemmen horen bij schizofreniepatiënten
- verschillen
-> india: vaker speelse, seksuele stemmen
-> ghana: vaker conversaties met god
-> VS: vaker bedreigende stemmen die aanzetten tot agressie
=> verschillen in mate waarin dit gevalideerd wordt
