COPD Flashcards
wat is COPD
chronic obstructieve pulmonary disease COPD is een chronische ziekte aan de luhtwegen en de longen die bij meer mannen dan vrouwen voorkomt het heeft een progressief beloop. het is de doodoorzaak nr 3 in nl. komt vrijwel uitsluitend voor bij (ex)rokers van 40jr en ouder.
definitie; niet volledig reversibele luchtweg obstructie, veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op schadelijke deeltjes en/of stoffen
wat zijn de risicofactoren van COPD
- roken (90%)
- beroepsmatige stofblootstelling
- luchtvervuiling
- infecties
- genetische aanelg
- leeftijd (>40jr)
leg de twee verschillende soorten van COPD uit
er is een splitsing tussen chornische bronchitis (bleu bloater) en longemfyseem (pink puffer)
chronische bronchitis wordt veroorzaakt door
- verminderd mucociliair transport door
+ geremde trilhaarbeweging
+ afname aantal cilia (trilhaartjes
+ te dikke periciliaire laag / ophoping mucosa
+ te dikke visco-elastische samenstelling van de mucus
- contractie autonoom spierweefsel, spierweefsel ligt er te strak om heen
door deze redenen blijft er mucus achter in de luchtwegen en is er sprake van obstructie
longemfyseem wordt veroorzaakt door
- abnormale verwijding van de alvioli
- vernieling van de septa en arteriën tussen de alveoli
door deze processen neemt de diffusie capaciteit en de compliantie (rekbaarheid) af. de verminderde diffusie capaciteit komt door verminderde gaswisselingsoppervlakte. door de afname van compliantie blijven de alveoli uitgerekt en houden ze meer lucht vast.
expiratie kost meer energie en kan zoveel energie kosten dan de bronchilo dicht klappen waardoor lucht vast komt te zitten in de alveoli
wat zijn de symptomen van COPD
- cyanose (algemene blauwkleuring)
- hypercapnie (meer CO2 in het bloed)
- hypoxemie (verminderd O2 in het bloed)
- verhoogde hematocriet waarde als reactie op de hypxemie (lichaam produceert meer EPO)
- hyperinflatiestand (diafragma afvlakking)
- hoover sign (zwevende ribben worden naar binnen getrokken door de hyperinflatiestand van het diafragma)
- barrel chest, volle buik en borst door gas trapping
- dyspneu
- afwijkend adempatroon
- achteruitgang van perifere spierkracht
- thoracale pijn
- achteruitgang van het inspanningsvermogen
- long functionele veranderingen
wat zijn de symptomen bij een exacerbatie van de COPD
toename van
- purulente sputum
- luchtwegobstructie
- dyspneu
- hoesten
afname van
- longfunctie (FEV1 & SaO2)
algemende symptomen
- benauwd gevoel op de borst
- moeheid / algeheel ziektegevoel
rode vlaggen zijn toename van obstructie (medicatie afstelling), purulente sputum (ontsteking) afname saturatie en algeheel ziektegevoel.
benoem de prognostische factoren van COPD
- leeftijd en FEV1 waarde
- TLC (RV), rusthartfrequentie, lichaamsbeperking, uithoudingsvermogen correlatie mortaliteit
- persisterend roken
- hyperreactiviteit
- mucushypersecretie
- hypoxemie
- gewichtsverlies
hoe wordt de diagnose COPD gesteld en leg GOLD-stadia uit
de tiffeneau-index
formule = FEV1 / FVC
als je binnen 1 seconden het gedeelte van de vitale capaciteit kan uitademne heb je tiffeneau-socre van 100% als je minder dan 70% van de vitale capaciteit kan uitademen in 1 seconden spreekt met van een obstructie
GOLD 1 licht
FEV1 >80% voorspeld
lichte beperking van de luchtstroom maar patiënten zijn zich niet altijd bewust van abnormale longfunctie
GOLD 2 matig
FEV1 tussen 50/80% voorspeld
klachten als hoesten, sputum en kortademingheid bij inspanning
GOLD 3 ernstig
FEV1 tussen 30/50% voorspeld
toegenomen benauwdheud, vermoeidheid, beperkingen in ADL en herhaalde verergeringen die een uitwerking hebben op de ervaren kwaliteit van leven
GOLD 4 zeer ernstig
FEV1 <30% of 50% met chronisch longfalen
zeer ernstige vermindering van de luchtstroom, zo ergnstig dat de beperkingen ook invloed heeft op hart en vaten. tijdelijke verslechteringen kunnen levensbedreigend zijn.
wat zijn de oorzaken van exacerbaties en hoe moet je handelen bij een exacerbatie
oorzaken
- virale- en bacteriële luchtweginfecties (50-70%)
- omgevingsfactoren als luchtvervuiling (10%)
- oorzaak onbekend (30%)
- ook weersomstandigheden en therapietrouw zijn factoren die exacerbaties kunnen veroorzaken
handelen bij exacerbaties
- signaleren, herkennen van signalen die het lichaam geeft
- interpreteren, inkleuren van het signaal / waarom geeft de patiënt dit lichaamssignaal af
- reagere, adequaat reageren op het lichaamssignaal en eventueel doorsturen naar huisarts
- evaluatie, terugkijken op de genomen stappen en of dit juist was o pdat moment.
wat zijn de comorbiditeiten van COPD
- hartfalen
- slapeloosheid
- osteoporose
- chronische vermoeidheid
- gewichtsverlies
- skeletspierafname
- angst / depressie
- diabetes mellitus
wat zijn de veranderingen van de longfunctie bij COPD
statisch
- rustvolume neemt toe, door de afname van de rekbaarheid van de alvioli
- totale long capaciteit neemt toe als gevolg van toegenomen rustvolume
- functionele reserve neemt toe
- expiratie reserve volume neemt af, door de afname van de rekbaarheid van de alvioli en de weerstand in de luchtwegen
dynamisch
- FEV1 neemt af
- FVC neemt af
- PEF(R) neemt af
leg uit over inspanning bij COPD
vaak is er sprake van een verminderd inspanningsvermogen dit kan komen door
- in stand is er sprake van hyperinflatie in de longtoppen en hypoventiliatie in de longbassisen
- doderuimteventilatie, wel ventilatie maar geen perfusie hierdoor geen gasuitwisseling / difussie
- shunt, geen ventilatie maa rwel perfusie en hierdoor geen gasuitwisseling / diffusie
bij een juiste inspanningsbelasting zal de StO2 toenemen bij de COPD patiënt dit komt doordaat o.a. doderuimteventilatie en shunt worden opgeheven door een diepere inademing en een verhoging van de bloeddruk in de longen
wat is het verschil tussen COPD en astma en wanneer wordt door een medicus zuurstof therapie voorgeschreven
COPD is een chornische, progressieve en niet volledig reversibel bronchusobstructie en emfyseem van del uchtwegen is kenmerkt astma zich als een chronische longaandoening die reversibele is en wordt veroorzaakt door een tijdelijke bronchusobstructie
astma wordt getriggerd door bijvoorbeeld een allergische reactie, stress of inspanning wat leidt tot cronchiale hyperreactiviteit en chronsiche ontsteking van de luchtwegen
- FEV1 / FCV ratio 0,7 op de tiffeneau-index
- toedienen bronchodilatatie medicament e nhierdoor een toname van meer dan 12% FEV1 =astma en minder dan 12% FEV1 verbetering = COPD
- inhalatiecorticosteroiden werkt bij astma vaak wel en bij COPD vaak niet.
zuurstoftherapie wordt altijd door een medicus voorgeschreven als de patiënt niet meer rookt en een desaturatie (<87%) bij inspanning of rust plaatst vind en/of exacerbaties
