College 8 - Vormverzuimen Flashcards
Vormverzuimen
Een strafprocesrechtelijke geschreven of ongeschreven regel die niet goed is nageleefd
➞ rechter kan hier sancties aan verbinden om de verdachte te beschermen tegen de macht van de staat
Vormfout
Verschillende soorten verzuimen:
- verzuimen die raken aan art 6 EVRM
- verzuimen die andere grondrechten betrekking hebben (bijv art 8 EVRM)
- procedurele fouten
Fases:
- in hoofd onderzoek (kunnen worden hersteld in hoger beroep en cassatie)
- verzuimen in voorbereidend onderzoek (art 359a Sv)
Waarom wel een sanctie als er sprake is van een vormverzuim?
heel lang werd deze vraag negatief beantwoord. Als er iets fout gaat dan wel een sanctie, politie heeft een fout gemaakt, maar daar gaat niks vanaf voor de verdachte
➞ nu ook voor verdachte positiever
- Demonstratieargument: als overheid houden we ons ook aan de regels
- Reparatieargument: overheid mag niet profiteren aan hun eigen onrechtmatig handelen
- Effectiviteitsargument: kan effectief zijn om iets te doen met vormverzuim, omdat daar een prikkel vanuit gaat voor ambtenaren om herhaling te voorkomen
Waarom geen sanctie opleggen voor vormverzuimen?
-Waarheidsvinding: goed bewijs moet je dan wellicht uitsluiten / criminaliteitsbestrijding
- Belangen van samenleving en slachtoffer
Uiteindelijke reactie is afhankelijk van het perspectief wat belangrijker is
Drie vragen die centraal staan bij het sanctioneren van vormverzuimen - art 359a Sv
- Is art 359a Sv van toepassing? (➞ sprake van een vormverzuim?)
- Zo ja, moet er een sanctie aan verbonden worden?
- Zo ja, welke sanctie?
Vraag 1 - art 359a Sv van toepassing? (Vereisten)
Cumulatieve vereisten ➞ HR afvoerpijp:
1. Is er sprake van een vormverzuim?
2. Vormverzuim moet zijn plaatsgevonden tijdens het voorbereidend onderzoek
3. Verzuim ziet op feiten van het tenlastelegging
4. Het verzuim ziet niet op vrijheidsbenemende dwangmiddelen (want hiervoor klaag je in een ander procedure)
5. Vormverzuim is onherstelbaar
6. Het rechtsgevolg blijkt niet uit de wet
Vraag 2 - moet er een rechtsgevolg of sanctie aan gebonden worden?
➞ art 359a lid 2 Sv
Drie dingen die terug te vinden zijn
1. Het belang dat het geschonden voorschrift dient + schutnorm
Kan alleen sprake zijn van een sanctie als het gaat om het belang dat de verdachte aangaat (waarom is het voor de verdachte van belang?) ➞ bijvoorbeeld privacy
➞ hoe groter het belang is, hoe sneller de rechter over zal gaan tot een sanctie
- Maar, als argument van verdachte is: doordat jullie die fout hebben gemaakt, is mijn wiet plantage ontdekt ➞ geen rechtens te respecteren belang
2. De ernst van het verzuim (schending van norm ➞ verwijtbaarheid)
Hoe groot is het verzuim (mate van verwijtbaarheid van politie en OvJ speelt een rol)
➞ als er sprake is van een oprechte vergissing, zal de rechter minder snel over gaan tot een sanctie
➞ als er sprake is van een grote verzuim met verwijtbaarheid, zal de rechter eerder over gaan
3. Het nadeel dat daardoor wordt veroorzaakt
Heeft een verdachte daadwerkelijk nadeel gekregen door het verzuim?
- Bijv als verdachte verklaard zonder cautie, maar je bent een advocaat bijvoorbeeld. Dan geen sprake van daadwerkelijk nadeel omdat je weet welke rechten je hebt
- de rechtbank ‘kan’ (is een bevoegdheid en niet een plicht). Ze kunnen het dus ook houden bij een declaratoir vonnis*
Vraag 3 - welk rechtsgevolg?
HR ophoudhok
Declaratoir vonnis (eigenlijk geen sanctie)
De rechter stelt alleen in het vonnis vast dat er een vormverzuim heeft plaatsgevonden ➞ erkenning
dus eigenlijk meer voor politie en OvJ dat ze de straf niet weer moeten maken
3 opties (licht naar zwaar)
1. Strafvermindering
2. Bewijsuitsluiting
3. Niet-ontvankelijkheid
Strafvermindering - als rechtsgevolg van vormverzuim
➞ art 359a lid 1 sub a Sv
4 vereisten
a. Moet sprake zijn van een daadwerkelijk nadeel (concreet ongemak in omstandigheden van verdachte)
b. Direct causaal verband tussen vormverzuim en nadeel
c. Nadeel moet geschikt zijn voor compensatie voor strafvermindering
d. Gerechtvaardigd voor strafvermindering ➞ kijkt ook naar andere belangen
Bewijsuitsluiting - als rechtsgevolg van vormverzuim
➞ art 359a lid 1 sub b Sv
Vereisten
a. Het bewijs moet door het verzuim verkregen zijn
b. Belangrijk strafvorderlijk voorschrift of belang dat in ernstige mate is geschonden ➞ 2 situaties
c. In aanzienlijke mate geschonden (dus flink wat misgegaan)
HR heeft twee categorieën waarin zij stellen dat Bewijsuitsluiting voor de hand ligt:
categorie 1: zonder Bewijsuitsluiting zou er sprake zijn van een artikel 6 EVRM schending (geen cautie bijvoorbeeld)
categorie 2: andersoortige schending van belangrijk voorschrift of beginsel ➞ als het een zeer ernstig inbreuk is op grondrecht
Niet-ontvankelijkheid - als rechtsgevolg van vormverzuim
➞ art 359a lid 1 sub c Sv
Vereiste
Onherstelbare inbreuk op het eerlijk proces (art 6 EVRM) & dit kan niet worden gecompenseerd ‘proceedings as a whole were not fair’
