College 5 - Vervolging Flashcards
Het vervolgingsbegrip
Idee van vervolging: vervolging is een afzonderlijke fase die na de opsporing begrint en eindigt bij de tenuitvoerlegging
➞ tegenwoordig klopt dit niet zo, want het loopt niet altijd zo
Er is geen wettelijke definitie in WvSv
Vervolging naar nationale maatstaven - (op het moment dat een rechter inhoudelij bij de zaak is betrokken, is er sprake van vervolging):
- voorlopige hechtenis (kan dus ook lopen tijdens de opsporing en daardoor geen vaste grens)
- rechter in onderzoek
- dagvaarding
- strafbeschikking
Door de afschaffing van GVO is er geen heldere structuur en door strafbeschikking is het begrip ook verwaterd. Strafbeschikking is namelijk een eenzijdige vaststelling van schuld door OvJ, en hier komt in beginsel geen rechter bij betrokken
EVRM: autonoom vervolginsbegrip
➞ criminal charge
- Art 6 EVRM: een ieder tegen wie een vervolging is ingesteld
- Startpunt voor toekennen van rechten: in beginsel het eerste verhoor van verdachte
Betekenis van vervolginsbegrip nu?
Informeel sepot = art 167 Sv - het moment dat OvJ de zak besluit te seponeren, voordat zaak is vervolgd (voor voorlopige hechtenis)
Formeel sepot = art 242 Sv - na voorlopige hechtenis (kennisgeving van niet verdere vervolging vereist)
Modernisering: we zien het niet meer als een fase, maar als en moment in tijd wanneer OvJ een beslissing moet nemen over hoe de zaak moet worden afgedaan
Vervolginsmonopolie
➞ ligt bij het OM
Machtig orgaan geworden in NL:
- terrein gewonnen van de RC ➞ OM bepaald nu loop van onderzoek
- Dominus litis: bepaald of er wordt vervolg en waarvoor
- veroordeelde instantie (strafbeschikking) ➞ kan ook straffen opleggen
Royale discretionaire bevoegdheid door OvJ (art 9 Sv) - hij beslist:
- wel of niet vervolgen?
- wie vervolgen?
- hoe vervolgen?
- waarvoor vervolgen? ➞ grondslagleer (welk feit ten laste gelegd)
- wanneer vervolgen? ➞ beoordeling wanneer zaak zittingsrijp is
- forum? ➞ voor welke rechter moet het worden aangebracht
Sprake van vervolging zonder OvJ in de zaak
- Punitive bestuursrecht (bestuurlijke boete - art 243 lid 2 Sv): is formeel rechtelijk geen vervolging, maar wel een criminal charge ➞ kan niet 2x voor zelfde feit
- Bestuurlijke strafbeschikking (art 257ba Sv): kan bij anvb een bestuursorgaan opleggen voor een strafbeschikking
- Toenemende rol van het slachtoffer (meer inhoudelijk): kan niet zelf vervolging initiëren, maar heeft een belangrijkere rol gekregen, want kan spreekrecht uitoefenen over alles
Ontwikkeling strafrechtelijk vervolgingsbegrip
1838: als er een strafbaar feit was begaan was je verplicht om te vervolgen ➞ legaliteitsbeginsel (maar in praktijk anders)
- voordelen legaliteitsbeginsel: voorkomt willekeur en politieke beïnvloeding, ben het doet recht aan het gelijkheidsbeginsel
- nadeel legaliteitsbeginsel: belasting van het rechtssysteem (veel druk)
1926: negatief opportuniteitsbeginsel (je toets aan het algemeen belang om te beoordelen of je wel of niet gaat beoordelen) ➞ uitgangspunt is dat er word vervolg, tenzij dat neit in het algemeen belang is
- voordelen opportuniteitsbeginsel: geeft je ruimte want in abstracte is het moeilijk om te bapalen wat belangrijk is en wat neit
1970: positief opportuniteitsbeginsel = nee, tenzij
- veranderde kijk op strafrecht ➞ je moet het pas inzetten wanneer het in het algemeen belang is en daar een goede reden voor is
1985: redelijke rechtshandhaving ➞ gebrek aan handhaving
- kan normbevestigende functie van het strafrecht aantasten ➞ ze kwamen erop neer dat ze meer moesten handhaven. Consequentie = standaardisering (richtlijnen welke feiten wel of niet vervolgd gingen worden)
2000: toenemende maatschappelijke complexiteit
Nu: afname van geregistreerde criminaliteit sinds 2014
Uitkomsten beslissing inzake vervolging
Sepot ➞ art 167, 242 Sv
a. Technisch sepot: niet genoeg bewijs
b. Beleid sepot: niet in het algemeen belang
➞ een sepot krijg een code die vervolgens op je dossier wordt gezet. Kunt ook voorwaarden hieraan stellen (bijv gedragssepot), maar in principe alleen bij beleid
Transactie ➞ art 74 Sr
Als je geldt wilt van een verdachte (of taakstraf), biedt je een transactie aan
- consensueel
- niet vervolgen
- afkopen van de vervolging
- stilzitten? ➞ dan ligt bal bij OM
Strafbeschikking OM ➞ art 257a 257h Sv
Strafbeschikking was eigenlijk voorzien om de transactie te vervangen
- eenzijdig
- wel vervolgen
- definitief
- verzet als je er niet mee eens bent
Dagvaarding ➞ art 258 Sv
Enkele wettelijke vervolgingsbeletselen
- geen rechtsmacht
- minderjarig
- ne bis in idem
- ontbreken klacht
- dood verdachte
- overdracht strafvervolging
- strafrechtelijke immuniteit overheid
- onrechtmatige opsporing
- buiten vervolginstelling (art 262 Sv): hierop kan het OM niet terugkomen, tenzij er nieuwe bezwaren zijn (art 255 Sv)
Beginselen van een goede procedure in het strafrecht
Vertrouwensbeginsel = moet erop kunnen vertrouwen dat als OM zegt dat ze niet over gaan op vervolgen, dat dat ook niet gaat gebeuren (mededelingen in individuele zaak)
Gelijkheidsbeginsel = gelijke gevallen gelijk behandelen
Verbod op detournement de pouvoir = beginsel van een zuiverheid van oogmerk (publieke bevoegdheid niet worden aangewend voor een ander doel dan waarop zij gegeven is)
Beginsel van redelijke en billijke belangenafweging - proportionaliteit en subsidiariteit/verbod op willekeur = marginale toetsing, maar je kunt bij rechter aankaarten dat het niet redelijk was om over te gaan
Ne bis in idem (ratio/betekenis)
Het verbod dat de burger niet tweemaal nodeloos voor hetzelfde feit mag worden bestraft/berecht
➞ ook een beginsel van het goede proces orde (alcohol slotprogramma-arrest HR)
Opties wanneer je een strafdelict wilt veranderen
- Als je er snel achter komt (voorafgaand de zitting) dan trek je de dagvaarding in ➞ nieuwe dagvaarding uitvaardigen
- Te laat, en kom je er pas op terechtzitting achter ➞ mondeling uitbreiden (art 312 Sv)
- Als het meer is: een strafverzwarende omstandigheid toevoegen ➞ op basis van hetzelfde feit tenlastelegging wijzigen (art 313 Sv)
Hetzelfde feit? Handvatten om dit te achterhalen
➞ arrest ne bis in idem (r.o. 2.2.3. & 2.9.1) - kijkt nar verwantschap tussen verschillende delictsomschrijvingen en gedragingen
= ‘idem’ gedeelde van ne bis in idem
1. Juridische aard van de feiten
- rechtsgoederen die beschermd worden (in de verschillende delicten)
- strafmaxima (misdrijf/overtreding)
2. Gedraging verdacht (hoe ziet het eruit wat de verdachte per feit doet. Ziet het er op hetzelfde moment hetzelfde uit..?)
- aard en strekking
- tijd, plaats en omstandigheden
vuisregel = als bij de juridische aard van de feiten of gedragingen van verdachte verschillend is. Kan dat genoeg reden zijn moet concluderen dat het niet om hetzelfde feit gaat (hangt dus wel af van het geval
➞ argumenteren waarom
Criteria ne bis in idem (twee delen)
1. Idem
➞ gaat het om hetzelfde feit?
- dit werkt ook door tot een bepaling in Sv: art 313 Sv
- HG heeft bepaald om te beoordelen aan twee dingen:
a. De juridische aard van de feiten
b. De gedragingen van de verdachte
2. Ne bis
➞ levert de tweede procedure een verdubbeling van de vervolging op?
Kan namelijk zijn dat het geen verdubbeling oplevert, maar juist verder buit op de eerdere procedure. Waardooor het een verlenging is
art 68 Sr biedt alleen bescherming als het gaat om en tweede strafrechtelijke procedure, die volgt op een onherroepelijk eerste strafrechtelijk procedure
op EU niveau wel
Art 12 Sv
➞ arrest Zeeuwse motorrijder
