College 6 Anafylaxie Flashcards
Waarvan is expiratoir piepen en waarvan inspiratoir piepen een uiting?
Expiratoir piepen: vernauwing kleine, LLW
Inspiratoir piepen: vernauwing grotere (extra-thoracale) LW
wat zijn klachten van een anafylactische reactie?
- BLW:
- Zwelling conjunctiva
- Rhinitis
- Zwelling lippen, tong en/of keel - respiratoir:
- Dyspnoe
- Wheezing of stridor
- Heesheid
- Pijn bij slikken
- Hoesten - GI:
- Buikkrampen
- Diarree
- Braken - Huid:
- Urticaria
- Jeuk
- Flushing - CZS:
- Licht in het hoofd
- Verrlies van bewustzijn
- Verwarring
- Hoofdpijn
- Angst - CV
- tachycardie of bradycardie
- hypotensie
wat is kenmerkend bij allergie/anafylaxie mbt de leeftijd van de patient?
Urticaria:
- < 2 jaar: 88%
- 2-5 jaar: 78%
- 6-11 jaar: 64%
- 12-18 jaar (en VW): 59%
–> Komt dus op hele jonge leeftijd heel veel voor en minder bij oudere kinderen en VW
Slikklachten
- 2-5 jaar: 18%
- 6-11 jaar: 41%
- 12-18 jaar: 48%
–> Komt meer voor op de oudere leeftijd
Kortademigheid
- < 2 jaar: 37%
- 2-5 jaar: 34%
- 6-11 jaar: 39%
- 12-18 jaar: 57%
–> Komt vaker voor bij oudere kinderen en VW
Misselijkheid/braken
- < 2 jaar: 53%
- 2-5 jaar: 34%
- 6-11 jaar: 29%
- 12-18 jaar: 17%
–> Komt veel vaker voor op jongere leeftijd
Urticaria: vooral op jonge leeftijd
Slikklachten: vooral op oudere leeftijd
kortademigheidheid: voor op oudere leeftijd
misselijkheid/braken vooral op jongere leeftijd
Welke vorm van presentatie komt niet vaak voor bij kinderen?
hypotensie/shock beeld
Kan men anafylaxie hebben zonder urticaria?
Ja
Wat zijn de 3 definities van anafylaxie?
- Definitie anafylaxie – 1
- Acute reactie (minuten tot een uur) met betrokkenheid van de huid, slijmvliezen of beiden (bvb gegeneraliseerde urticaria, pruritus en/of oedeem van lippen, tong, uvula)
EN TENMINSTE 1 van de volgende verschijnselen:
A) Respiratoire klachten of insufficiëntie (bvb dyspnoe, bronchospasme, stridor, afname piekstroom, hypoxie)
B) Hypotensie en hierbij komende symptomen (bvb hypotonie, syncope, incontinentie, collaps en vaak ook tachycardie) - Anafylaxie door allergie – 2
≥ 2 van de onderstaande symptomen, die acuut (minuten tot uren) optreden na blootstelling aan een voor die patiënt WAARSCHIJNLIJK allergeen
A) Betrokkenheid van huid of slijmvliezen (bvb gegeneraliseerde urticaria, pruritus en/of oedeem van lippen, tong, uvula)
B) Respiratoire klachten of insufficiëntie: (bvb dyspnoe, bronchospasme, stridor, afname piekstroom, hypoxie)
C) Hypotensie en hierbij komende symptomen (bvb hypotonie, syncope, incontinentie, collaps en vaak ook tachycardie)
D) Persisterende GI-klachten (bvb buikkrampen, braken) - Anafylaxie – 3
Hypotensie na blootstelling aan een voor die patiënt BEKEND allergeen (minuten tot uur)
a) Kind 1 maand-1 jaar: systolische RR < 70 mm Hg
b) Kind 1-11 jaar: systolische RR 70-90 mm Hg
c) Kind > 11 jaar: systolische RR < 90 mm Hg
d) VW: systolische RR < 90 mm Hg OF > 30% afname van systolische RR tov uitgangswaarde
Hoe snel treedt anafylaxie vaak op na blootstelling aan een allergeen?
70% < 30 min
80-90% < 1h
–> Later dan 1h is erg zeldzaam
Kan anafylaxie ook ontstaan zonder allergie?
Ja!!
Dus ZONDER blootstelling aan een allergeen –> adrenaline geven bij twijfel!!
Allergie is wel de meest voorkomende oorzaak van anafylaxie, maar niet de ENIGE
Een patient presenteert zich na blootstelling aan een door hem bekend allergeen met enkel hypotensie. Zou dit anafylaxie kunnen zijn?
Ja
Waarbij hebben VW vaker een anafylaxie en kinderen niet?
VW vaker bij insecten beten dan kinderen
wat voor soorten anafylaxie zijn er?
- Allergische anafylaxie
- Niet allergische anafylaxie (voorheen anafylactoid)
Allergisch:
A) IgE gemedieerd
- pinda
- FDEIA (Food-dependent exercise-induced anaphylaxis)
- Wespengif
- Beta-lactam AB
- latex
B) Niet IgE gemediteerd:
- na transfusie met IgA bevattend product bij IgA deficiëntie patienten
Niet-allergisch:
- mastocytose
- C1 esterase deficientie
- NSAID (COX-1 remming)
- Directe mestcel activatie door contrast, dextrine, koude urticaria, inspanning
- idiopatisch
Welke vier orgaan stelsels kunnen over het algemeen aangedaan zijn bij anafylaxie?
- huid- en slijmvliezen
- luchtwegen
- gastro-intestinaal
- circulatie
Hoe kan anafylaxie zich in eerste instantie uiten?
Heel mild met klachten van de huid en geringe neusklachten of tranende/jeukende ogen
wat is Food-dependent exercise-induced anaphylaxis?
Anafylaxie als gevolg van inspanning na een bepaald voedingsmiddel –> apart zal dit niet lijden tot een reactie maar icm elkaar wel
Wat kan je meten om te bepalen dat de reactie uit een specifieke cel afkomstig is?
Tryptase: enzym dat enkel afkomstig uit mestcellen
–> als verhoogd: aanwijzing voor mestcel degranulatie
Meten: 30 min en 3h na klachten –> als verhoogd: mestcel gemedieerde reactie waarbij allergie de meest belangrijke oorzaak is
Vooral meten bij vage presentatie!!
LET OP: tryptase hoeft niet verhoogd te zijn bij anafylaxie
Waarbij is tryptase vaker niet verhoogd?
Bij voedselallergie
Hoe kan je obv tryptase onderscheid maken tussen een allergische reactie en mastocytose?
Op acute moment van de reactie zal het tryptase bij beide verhoogd zijn
Mastocytose: aantal weken later de meting herhalen –> nog steeds verhoogd (> 20) terwijl bij allergie dit dan wel afgenomen is
Waar moet men op letten bij mensen met mastocytose?
Kan weer een atypische presentatie hebben
Bvb zonder urticaria met enkel hypotensie
–> Is wel een heel zeldzame aandoening
Hoe kan een mestcel degranuleren?
Er zijn meerdere triggers
- IgE: en dan crosslinking door binding van een allergeen
- andere middelen die direct aan de mestcel kunnen vinden zoals opiaten en contrastmiddelen
Mestcel heeft veel oppervlakte receptoren waar stoffen aan kunnen vinden
Wat gebeurt er bij activatie van de mestcel?
- signaal voor degranulatie
- granula met vaso-actieve stoffen versmelten met de membraan
- uitstoot van stoffen
- gaat zeer snel
stoffen:
- histamine
- tryptase
- cytokines
- heparine
wat is primair de rol van mestcellen?
Bij het injecteren van gif hebben ze een belangrijke rol dus door bvb slangenbeet
Tryptase maakt slangengif onwerkzaam –> voorkomen mortaliteit
Waar bevinden zich veel mestcellen?
- handen en voeten (acra) omdat we daar vaker gebeten worden door slangen
Kan de hoogte van het tryptase gerelateerd worden aan de ernst van de allergie?
nee
Wat is een allergeen?
Een antigeen die kan binden aan IgE
Wat zijn koude urticaria?
Door een fysische prikkel kan er ook een reactie ontstaan met mestcellen –> in dit geval door kou
Noem voorbeelden van IgE gemediteerde anafylaxie en niet IgE gemedieerde anafylaxie
- IgE gemedieerde anafylaxie:
- Insecten gif: wesp, bij, hommel
- Voedsel: pinda, noten, melk
- Voedselafhankelijke inspanning geïnduceerde anafylaxie
- Geneesmiddelen: anesthetica, beta-lectam, AB, chloorhexidine
- Latex
- Niet IgE gemedieerde anafylaxie:
- Koude-urticaria
- Voedselafhankelijke inspanningsgeinduceerde anafylaxie
- COX-1 remming (NSAID)
- Systemische mastocytose
- Idiopatisch
- Directe activatie mestcellen: mannitol, dextranen, contrast, spierverslappers
wat zijn vaak voorkomende allergische oorzaken van anafylaxie?
< 45 jr: voedsel meest voorkomend en dan vooral pinda en noten omdat men hier niet overheen groeit
Hele jonge kinderen: vaak kippenei –> groeien ze wel vaak weer overheen
Medicatie en insecten gif is heel zeldzaam bij jonge kinderen
VW: vaker geneesmiddelen en insecten beten
waar bevinden zich veel mestcellen en wat is hun functie?
Overal, maar veel in de huid, longen en beenmerg
Acra –> waar door slang gebeten kan worden bvb
Functie:
- heel snel reageren
- tryptase + andere enzymen breken slangengif af
welk AO hebben we in de allergologie?
- Intracutane huidtest:
VOOR: vooral bij geneesmiddelen of insecten beet allergie
- verdund inspuiten van allergeen in de huid
- steeds een hogere verdunning (meer stof)
- kijken na 15 min of er een reactie is opgetreden - Lab:
a) tryptase < 11,4 is n
b) sIgE - Proefsteek met insect op de IC
Waar moet men rekening mee houden bij een proefsteek?
Bij mensen die vaak gestoken worden (bvb Imkers) is er na een steek een refractaire periode voor de mestcellen waardoor er niet ALTIJD een reactie optreedt –> men wordt immuun (tijdelijk) als vaker geprikt, als daarna langere tijd weer niet geprikt en dan opeens weer wel dan wel weer heftige reactie
DUS: negatieve proefsteek is GEEN garantie voor de afwezigheid van een allergie
Welke huidtesten zijn er voor allergie?
- Huidpriktest:
- Allergische rhinitis
- Huisstofmijtallergie
- Voedselallergie
Hoe: druppeltjes met allergeen op de huid –> met een naald door de druppel een klein prikje in de huid zetten - Intracutane test:
- Geneesmiddelenallergie
- Insecten beet allergie
Hoe: verdunde oplossing met het allergeen wordt in de huid gespoten - Percutane (plak) test:
- Contactallergie
- Late geneesmiddelenallergie
Hoe: er worden plakkertjes op de huid geplakt met het allergeen –> huidreactie optreden
Wat is de belangrijke allergeen bij bijen gif allergie? Wanneer treedt er een kruisreactie op? En waarbij?
Belangrijkste: Api M4
Kruisreactie indien de allergenen homoloog zijn (gelijkend)
NIET: tussen wesp en bij
WEL: tussen wesp en hoornaar
Hoe bepalen we de ernst van een allergische reactie?
Via de schaal van Muller
- Fors LOKALE reactie (ontstekingsreactie)
- oedeem
- erytheem
- jeuk
- diameter > 10 cm
≠ geen allergie!!!
–> Geen angst dat bij volgende steek ernstige allergische reactie krijgen!!!
PIEK: 24-48h
Graad 1:
Gegeneraliseerde jeuk, urticaria en/of erytheem
Graad 2:
Klachten van graad 1 MET: gegeneraliseerd oedeem, misselijkheid, braken, licht gevoel in het hoofd, niet uitstralende drukkend gevoel op de borst, buikpijn, diarree
Graad 3:
Klachten van graad 1 of 2 met stridor, dysfagie, heesheid, onduidelijke spraak, dyspnoe
Graad 4:
Cyanose, hypotensie, collaps, incontinentie, bewusteloosheid, ernstige hartritmestoornissen, al dan niet met klachten van graad 1, 2 of 3
Is de schaal van Muller altijd goed bruikbaar?
Nee, want men hoeft bvb geen urticaria te hebben –> kan zich ook met enkel graad 4 presenteren
Wat is de behandeling van een anafylaxie?
- Adrenaline: bij acute heftige reactie zeer belangrijk!!!
- immunotherapie: voorkomen van reactie
- observatie voor minimaal 4h
Minimaal 12h bij:
a) initiele hypotensie (grotere kans op tweede ernstigere reactie)
b) de klachten onvoldoende over zijn na 4 uur
c) geen of inadequate medische hulp is thuis - Meten van tryptase!!!
Binnen 15 min - 3h - bij acuut angio-oedeem: bepalen van complement factor C4 –> verlaagd bij een C1 esterase deficiëntie –> zeldzame oorzaak van niet-allergische anafylaxie
Hoe werkt de AAI bij de behandeling van anafylaxie?
Adrenaline auto-injector
Waar: buitenkant bovenbeen (goed doorbloedde spier, geen zenuwen)
Duur: 5-10 sec ingedrukt houden –> terugtrekken (automatisch beschermer over de naald)
Dosis: ip zit er een goede dosis in voor een VW (je hebt ook een Kinder versie met minder)
HERHALEN na 5 minuten indien niet goed effect
En 112 bellen
LET OP: beschermdopje zit aan de andere kant van waar de naald uitkomt
LET OP: niet in eigen duim spuiten –> afsterven
BELANG: te laat of geen adrenaline –> grotere kans op fatale afloop!
Waar moet men op letten bij de opvang van patienten met anafylaxie?
Beoordelen via ABCDE
A: zwelling lippen, tong, farynx, uvula, hoorbareAH, stridor, verstopte neus
B: cyanose, intrekkingen, hulpademhalingsspieren, AF, hoogfrequente rhonchi (wheezing), verlengd experium, SpO2
C: kleur huid, CR, HF, RR
D: bewustzijn
E: huidverschijnselen: zwelling, roodheid, urticaria
Hoe werkt de adrenaline bij anafylaxie?
- Beta-1-adrenerg: verhogen contractiekracht en HF (= CO)
- Beta-2-adrenerg: verlagen cAMP intracellulair –> minder vrijkomen van histamine en andere mediatoren + bronchodilatatie
- Alfa-1-adrenerg: perifere vasoconstrictie, verhogen RR, afname larynxoedeem
Welke andere middelen kunnen gegeven worden (naast adrenaline) bij een anafylaxie? Wordt dit aangeraden?
- steroiden: Nee geen bewijs (zouden mortaliteit en ernst symptomen moeten verminderen)
–> Werkt enkel bij astmaklachten - Antihistaminica: clemastine (IV)
–> werkt alleen op de huidsymptomen (wel snel) –> deze ontstaan alleen vaak pas later waardoor niet enorm veel zin heeft
LET OP: IV kan zelfs hypotensie geven!!
–> Antihistaminica in tablet vorm werken al helemaal niet –> duurt te lang voor goede spiegel (2-24h)
Wat kan nog gebeuren na de anafylaxie?
Tweede fase van een allergie
late reactie gemiddeld na 12h –> in tussentijd vaak geen klachten
Kans: gemiddeld 2% –> is dus erg laag!
Ernst: vaak mild (bijna nooit ernstig) –> niet opwegend om mensen gedurende die hele tijd op te nemen en te observeren
Hoe werkt de immunotherapie voor insecten gif? Hoe gaat werkt het?
Elke 4 wk voor 5 jaar lang kleine hoeveelheid toedienen
–> op lange termijn geeft dit blijvende bescherming
Wesp:
10% kans op milde reactie
Ernstige reacties zijn zeer zeldzaam
–> Hoeft dan geen AAI meer mee
Bijengif: 20% kans op reactie na 5 jaar behandelen
Vaker ernstigere reacties –> AAI wel nog meenemen
Mastocytose: werkt minder waardoor ook levenslang AAI mee
Wat moet men doen als de tweede adrenaline toediening niet voldoende werkt maar er nog wel een sterke verdenking is op anafylaxie?
IV toedienen van adrenaline
Wanneer spreken we in de praktijk van anafylaxie?
- hypotensie: syst < 90 mm Hg of ≥ 30% afname binnen 2h na blootstelling aan een waarschijnlijk allergeen
OF
- Acuut ontstaan van minimaal 2 van de 4 items hieronder
- Gegeneraliseerde jeuk, urticaria of angio-oedeem
- kuchen/keelschrapen, piepen, stridor, moeite met AH
- Hypotensie: syst < 90 mm Hg of ≥ 30% afname
- Braken, buikkrampen of diarree
Hoe wordt in de praktijk behandeld bij anafylaxie?
- IM adrenaline: laterale zijde bovenbeen 0,5 mg (minimaal 25 mm lengte naald)
- 2 mg clemastine (tavegil) IM of IV
- 8 mg dexa IV
- bij (verdenking) bronchospasme: vernevelen met 5 mg salbutamol
Indien geen vlot herstel:
- verander positie (bvb plat bij hypotensie)
- Nogmaal 5 mg adrenaline
- bij hypotensie: 500 ml NaCl in 15 min (herhaal zn)
Indien geen vlot herstel
- MC/IC opname
- Bij gebruik beta-blokker: glucagon
- toedienen van adrenaline IV (tot hemodynamisch stabiel)
