College 1 een kind met diarree- gastro-intestinale infecties Flashcards
Hoe veel procent van de kindersterfte < 5 jaar komt door GI-infecties wereldwijd? wat is dit in relatie tot andere oorzaken?
11% van de kindersterfte door GI-infecties
Meer dan AIDS, mazelen, meningitis, ongelukken
Waar sterven de meeste kinderen aan wereldwijd?
- AIDS
- GI-infecties
- mazelen
- ongelukken
- meningitis
- pneumonie
- malaria
Welke leeftijds categorie sterft het vaakst agv GI-infecties?
neonaten
Welk virus is een van de belangrijkste veroorzakers van infectieuze diarree?
Rotavirus –> groot aandeel in sterfte in Afrika door diarree
Wat is diarree?
Verminderde consistentie van de ontlasting waardoor verlies van vocht en een toename van het aantal ontlastingsmomenten naar ≥ 3x per 24h
Wat zijn de meest voorkomende soort verwekkers van diarree?
Viraal het meest!! –> heel erg besmettelijk ook
Wat zijn de meest voorkomende verwekkers van GI-infecties?
Viraal
- rotavirus
- norovirus
- astrovirus
- adenovirus
Bacterieel: SSYC
- salmonella
- shigella
- Yersinia
- campylobacter
Minder vaak:
- E. coli
- vibrio cholerae
- clostridium difficile (vaker volwassenen)
Parasitair:
- giardia lambia: peuters en kleuters
- entamoeba histolytica
Wat is een parasitair verwekkers van diaree bij peuters en kleuters? Wat is kenmerkend?
Giardia lambila
- vooral vage buikpijn
- minder hoeveelheid diaree
- langere tijd (weken)
Wat is een kenmerk van clostridium, shigella, Vibrio?
Dragen Toxines bij zich die toxisch zijn voor de darm waardoor diarree
Wat is soms een onderscheid iets tussen bacteriële en virale diaree?
bacterieel vaker:
- waterdun
- vaker
- collitis beeld met bloederige/slijmerige diarree
- zieker met hogere koorts
Viraal vaker:
- geen koorts
- geen bloed bij
Hoe moet je jezelf schoonmaken na contact met rotavirus of norovirus?
Handen wassen met water en zeep want niet weg met desinfectie
Wat is de transmissie route? hoe worden de meeste mensen geïnfecteerd?
Feco-oraal
- ontlasting
- handen
- mond
Via een indirecte weg vanaf:
- telefoons
- toetsenborden
- deurkrukken
- speelgoed (kinderdagverblijf)
- zand/modder (spelen of mountain bikers)
Noem 6 risicofactoren voor infectieuze diaree?
- slechte hygiëne
- hoge pH van de maag(inhoud) bvb bij maagzuurremmers
- verminderde motiliteit van de darm (operatie, morfine, ileus)
- veranderde intestinale flora (AB, verandert eetpatroon, verhuizing, vakantie)
- deficientie in Ig (IgA en IgG)
- intrinsieke ziekte van darmepitheel (verkeerde aanleg/functie)
wat zijn niet infectieuze oorzaken van diarree?
- anatomische afwijkingen: Hirschsprung, short bowl
- allergie: koemelk, soya
- immunologisch: coeliakie
- inflammatie: NEC, IBD, appendicitis
- intolerantie: lactase of disacharidase deficientie
- endocrien: hyperthyreoïdie
- maligniteit: neuroblastoom (zeldzaam en geeft koorts aanvallen)
- metabool: CF- CI-secretoire diaree
Wat is vaker onderscheidend tussen infectieuze en niet infectieuze diaree?
Infectieus: vaker acuut
niet-infectieus: vaker chronisch
Wat zijn maten om de mate van dehydratie in te schatten?
- interesse om te drinken
- gewicht
- bewustzijn
- vitale parameters: pols, CR, RR, AF
- temperatuur (perifere) extremiteiten
- diurese
- traanproductie
- vochtigheid slijmvliezen
- turgor
- ogen (ingevallen)
Kijk ook naar reisanamnese!
CR centraal op stermum meten
koude acra: minder goede circulatie door de dehydratie
Wat zijn kenmerken van mild/matige dehydratie?
- 3-9% verlies van gewicht
- bewustzijn: normaal, moe, rusteloos, geirriteerd
- dorstig
- HF: n of hoger
- Pols kwaliteit: n of lager
- AF: n of sneller
- ogen: iets dieper
- tranen: minder
- mond en tong: droog
- turgor: minder
- CR: verlengd (2-4 sec)
- extremiteiten: koel
- diurese minder
Wat zijn kenmerken voor ernstige dehydratie?
- > 9% gewichtsverlies
- bewustzijn: apathisch lethargie, verminderd
- dorst: slecht drinken
- HF: tachycardie (of als ernstig juist bradycard)
- Pols: zwak, slecht voelbaar
- AH: diep
- ogen: ingezonken
- tranen: niet
- mond en tong: uitgedroogd
- turgor: sterk verminderd
- CR: > 4 sec, slecht zichtbaar
- extermiteiten: koel, gemarmerd, cyanotische
- diurese: minimaal
Wanneer en welke diagnostiek doen we bij dehydratie?
Enkel bij ernstige dehydratie
Lab:
- elektrolyten: Na, K, Cl, Ca
- glucose
- CRP
- creatinine, ureum
- bloedgas
- evt osmol
- ammoniumgap: Na - (Cl + Bic) = 4-11
Op indicatie
- urine: Na, K, Cl, osmol, sediment
- volledig bloedbeeld: ketenen (DM)
- kweken
Welke soorten dehydratie zijn er en op basis waarvan wordt dit bepaald?
obv Na
1. isotone dehydratie: normaal Na
2. hypotone dehydratie: verlaagd Na
3. hypertone dehydratie: verhoogd Na
Wat is de behandeling van dehydratie?
Compenseren verliezen = vocht + elektrolyten
ORS: glucose + Na + K (beetje) + Cl + water (+ citaat en smaakstoffen)
- ip oraal
- anders via NMS
- anders IV rehydratie
Wat geven we niet bij dehydratie?
middelen die:
- darm motiliteit verminderen (opiaten)
- absorptie toxines (Norrit)
- probiotica: veranderen van intestinale microflora (onderzoeken zijn tegensprekend)
Hoe werkt ORS?
- SGLT = sodium glucose linked transporter = Na afhankelijke glucose transporter
- Na wordt naar milieu interieur gepompt met glucose (= actief)
- water gaat passief mee
- In ORS is verhouding Na en glucose precies zo dat optimale functionering
- functioneert ook nog bij beschadigd darmepitheel waardoor langdurig te gebruiken
Hoe doen we rehydreren bij een hypertone dehydratie?
Ook met ORS
De hyperNa komt door het tekort aan vocht –> ORS zorgt ervoor dat er juist vocht wordt opgenomen
–> er zal geen sterke verhoging van het serum Na optreden
