Col. 3: Biologische ontwikkeling Flashcards
Germinale periode
0-2 weken na BEVRUCHTING
- differentiatie + hechten aan baarmoederwand
Embryonale periode
3-8 weken na BEVRUCHTING
- vorming van Alle lichaamsdelen, organen en CNS
Foetale periode
9-38 weken na BEVRUCHTING
- groei, botvorming, eerste spierbewegingen, geslacht
Rijpingstheorie prenatale beweging
prenatale bewegingen = reflexen, gestuurd vanuit motorprogramma
Ontwikkeling CNS
- prenataal: neurulatie, celproliferatie, migratie, integratie&differentiatie, synaptogenese
- postnataal: groei dendrieten, groei axonen, myelinisatie, apoptose
Neurulatie
vorming van de neurale buis door vouwing van de platen
Synaptogenese
vormen van meer synapsen door lengtegroei van dendrieten en axonen
Apoptose
- verlies van grijze stof doordat synapsen niet gebruikt worden of er geen synapsen gevormd zijn
- use it, or losse it
Pruning
- er worden meer neuronen gemaakt dan nodig is, de neuronen die geen synaps aangaan verdwijnen weer via apoptose
- zowel genetisch als obv ervaren stimulaties gestuurd
Neurogenese
- nieuwvorming van neuronen
- mn. prenataal, zowel genetisch als obv stimulaties
- postnataal alleen hippocampus
Teratogenen
- chemische bestanddelen die in het bloed van de foetus terecht kunnen komen
- alcohol, drugs, medicatie
Ossificatie
- vorming van bot vanuit kraakbeen
- primair: prenataal
- secundair: postnataal, vanuit epifyses
- diameter van het pijpbeen neemt tijdelijk af door lengtegroei
Postnatale reflexen
- primaire reflexen aanwezig in baby’s, verdwijnen vaak na 4-6 maanden
- o.a. zuigreflex, stapreflex, handpalmreflex, Moro-reflex
Asymetische Tonische Nek Reflex (ATNR)
- postnatale reflex
- baby strekt ledematen aan een kant + draait hoofd die kant op + buigt ledematen aan andere kant
Experience expectant development
universele MotOnt die optreedt door universele ervaringen die alle kinderen wel meemaken –> overeenkomstige ontwikkeling
Experience dependant development
specifieke MotOnt die alleen optreedt na specifieke ervaringen –> individuele verschillen
Plasticiteit
- vermogen van het brein tot zelforganisatie
- grootst in periodes van pruning en synaptogenese
Deprivatie
- niet blootstellen aan prikkels/ ervaringen
- tijdens sensitieve periode, dan –> onderontwikkeld brein
Antropologie (fysiek)
bestuderen van fysieke verschillen tussen mensen
Antropometrie
bestuderen van groei in relatie tot lichaamsmaten
Somatotype
lichaamsbouw; endomorf, mesomorf, ectomorf
Morfologische leeftijd
uitdrukking voor leeftijd obv lengte (groei)
Dentale leeftijd
uitdrukking voor leeftijd obv wisselen en aanwezige tanden/kiezen
Seksuele leeftijd
uitdrukking voor leeftijd obv geslachtskenmerken
Skeletale leeftijd
uitdrukking voor leeftijd obv mate van uitharding epifyseplaten (te zien op röntgen)
Secular trend
- de huidige generatie wordt groter en matureert eerder dan voorgaande generaties
- door betere voeding, gezondheidszorg, ziektecontrole, genenpakket
- zichtbaar in toename kinderen met relatief hoge biologische leeftijd tov chronologische leeftijd
Gestational age
- draagtijd; leeftijd van een ONGEBOREN vrucht in weken, tov de eerste dag van de laatste menstruatie
- gestational age stopt op moment van geboorte! normaal 40wk
Postmenstrual age (PMA)
- leeftijd van baby tov 1e dag laatste mensturatie, = gestational age (leeftijd tot aan geboorte) + chronological age (leeftijd vanaf geboorte)
Postconceptional age (PCA)
- leeftijd van baby tov moment van bevruchting
- = 1e dag van laatste menstruatie + 2 wk.
- normaal 38wk bij geboorte
Fetal alcohol spectrum disorders (FASD)
- verzameling van afwijkingen in kinderen van moeders die tijdens zwangerschap alcohol gedronken hebben
- o.a. FAE en FAS
Fetal alcohol syndrome (FAS)
- uitgestreken gelaat, gladde dunnen bovenlip
- hyperactief kind
- problemen concentratie, aandacht, geheugen
- onderontwikkeld brein
Congentiaal rubella syndroom
- doordat moeder tijdens zwangerschap rode hond gehad heeft
- effecten afhankelijk van moment van infectie
- doofheid, staar, groeiachterstand, vergroeiingen
Chromosomale afwijkingen
- genetische factoren voor abnormale prenatale ontwikkeling
- afwijking in aantal/aanleg van chromosomen
Gene-based afwijkingen
- genetische factoren voor abnormale prenatale ontwikkeling
- afwijkende code gen –> niet-functioneel eiwit
Grootmoeder effect
ondervoeding tijdens zwangerschap beïnvloedt ontwikkeling geslachtsorganen dochter –> ondervoeding van oma kan ook nog effect op kleinkinderen
Low Birth Weight (LBW)
- bij geboorte <2500g
- groeiachterstand, kans op verstandelijke beperking, slechtere locomotie en manipulatieve skills
Very Low Birth Weight (VLBW)
bij geboorte <1500g
Extremely Low Birth Weight (ELBW)
bij geboorte <500g
Small for Gestational Age (SGA)
- lager geboortegewicht dan je zou verwachten obv draagtijd
- als relatief lichte baby bij relatief lange draagtijd
Large for Gestational Age (LGA)
- hoger geboortegewicht dan je zou verwachten obv draagtijd
- bijv. als prematuur geboren, maar tóch relatief normaal gewicht
