Col. 1: Inleiding en Theorieën Flashcards
Col 1: Haywood H1 + H4
Motorische ontwikkeling
- bestuderen van progressieve veranderingen in motorisch gedrag + onderliggende processen + beïnvloedende factoren
- tijdens kindertijd
Kindertijd
leeftijd van 0-20 jaar
Ontogenese
Ontwikkeling van een individu; kan verschillen met andere individuen van zelfde soort
Phylogenese
Ontwikkeling van een soort; treedt op in alle individuen van dezelfde soort
Recapitulatie hypothese Heackel
Ontogenese is een recapitulatie van de Phylogenese
- tijdens embryonale fase eerst phylogenetische ontwikkeling, later ontogenetische ontwikkeling
Ontwikkeling
Spontane kwalitatieve gedragsveranderingen
Leren
Kwalitatieve gedragsveranderingen opgelegd door exogene factoren
Groei
Kwantitatieve continue biologische veranderingen
Rijping
Opeenvolging van groeiprocessen, waarbij een nieuwe structuur pas kan groeien nadat een voorgaande in en bepaalde mate volgroeid is
–> kwalitatieve discontinue gedragsontwikkeling
Nature perspectief
- Alle ontwikkeling is obv informatie uit genen
- Alleen biologische groei
- Van te voren vastgelegd in eigenschappen kind
- Aangeboren
Nurture perspecfief
- Alle ontwikkeling is obv informatie uit omgeving
- Alleen leren (opvoeding en onderwijs)
Interactionisme
- Ontwikkeling is obv interacties tussen genen (individu) en omgeving
- Interacties tussen groei en rijping
- o.a. ontwikkelingstheorie, DST, actie-perceptie-theorie
Kwantitatieve ontwikkeling
- Kwantitatief meetbaar, uit te drukken in een getalswaarde
- mn. bij continue processen zoals groei en leren
- bij meten over korte tijdsintervallen
Kwalitatieve ontwikkeling
- Alleen meetbaar door beschrijven van observaties
- mn. bij discontinue processen zoals ontwikkeling(stadia)
- bij meten over lange tijdsintervallen
Nativisme
- nature benadering
- mot.ont volledig obv endogene factoren
- preformisme vs. predeterminisme
- o.a. rijpingstheorie
Preformisme
- stroming binnen nativisme
- alles is vanaf geboorde al aanwezig, moet alleen nog groeien
Predeterminisme
- stroming binnen nativisme
- NIET vanaf geboorde al aanwezig, maar biologische ontwikkeling obv differentiatie processen
Empirisme
- nurture benadering
- mot.ont volledig obv exogene factoren; leren
- o.a. informatieverwerkingstheorie
Coghill
- rijpingstheorie
- salamanderonderzoek; veranderingen van verbindingen in CNS –> veranderende morfologie gedrag
- enbryologische rijpingsprincipes
- verandering in CNS is autonoom en volledig endogeen
- omgeving kan performance beïnvloeden, competence niet want obv rijping CNS
Gesell
- rijpingstheorie (obv kinderen)
- vond 5 bewijzen voor theorie
- embryologische rijpingsprincipes toepassen op Mot.Ont
Gesell’s bewijs rijpingstheorie
1) er is universele invariante ontwikkeling
2) tweelingen overeenkomstig gedrag, dus moet endogeen gestuurd
3) de stadia die doorlopen worden worden niet beïnvloedt door oefenen
4) lichamelijke stoornis beïnvloedt stadia niet
5) hele gedrag is endogeen, want ook op andere gedragsterreinen overeenkomsten tussen kinderen
Rijpingsprincipes
- ontwikkeling cephalo-caudaal en proximodistaal
- wederkerige dooreenweving van gedrag
- functionele asymmetrie
- differentiatie: grofmotorisch vóór fijnmotorisch
Equifinaliteit
- kritiek op rijpingstheorie
- stadia kunnen in verschillende volgordes doorlopen worden om bij hetzelfde eindgedrag uit te komen
McGraw
- rijpingstheorie (meer interactionistisch)
- corticale inhibitie hypothese
- Jimmy & Johnny –> phylogenetische vaardigheden aangeboren, ontogenetische vaardigheden aangeleerd
Corticale inhibitie hypothese
- primaire reflexen verdwijnen naar mate coriticale structuren ontwikkelen en reflexpaden gaan onderdrukken
- zelfde gedrag kan later weer terug komen als vrijwillig gedrag (zie wederkerige dooreenweving)
Age benadering
- kijken naar ontwikkelingsstadia gelinkt aan leeftijd
- geen oog voor variabilitiet
- afwijkende ontwikkeling vaststellen
- Gesell & Shirley
Stage benadering
- kijken naar de opeenvolging van motorische mijlpalen zonder deze te linken aan specifieke leeftijden
- wel oog voor variabiliteit
- moeilijker inzicht in afwijkingen
Co-twin method
experimenten met één-eiïge tweeling, beide kinderen andere interventie
Shirley
- rijpingstheorie
- identificeren van 1 major sequence in stages bij ontwikkeling van lopen
- skill-acquisitie is discontinu
Discriptional perspective
ontwikkeling beschrijven door gedrag observeren
Process-oriënted perspective
ontwikkeling verklaren door te kijken naar onderliggende processen
Developmental sequence
volgorde in tijd van opeenvolgende verschillende gedragingen tijdens ontwikkeling
- intertask: discontinu, opeenvolging van kwalitatief verschillende gedragingen die uiteindelijk leiden tot een nieuwe skill
- intratask: verschillende skillniveau’s totdat niveau van perfectie in bepaalde skill bereikt, vaak continu
Developmental function
plot van fase/ niveau in skill-acquisitie tegen de tijd
Longitudinal design
- bepaalde groep mensen over loop van maanden/ jaren blijven volgen
- repeated measures op vaste tijdsintervallen
- verandering meten
Cross-sectional design
- meerdere cohorts met verschillende leeftijden die samen een lang tijdsinterval dekken in 1x meten
- verandering afleiden obv verschillen tussen de groepen
Convergence design
- meerdere cohorts van verschillende leeftijden kortere tijd volgen, totdat leeftijden overlappen
- overlap corrigeert voor cohorteffecten
Mixed Longitudinal design
- gedeeltelijk longitudinale data, aangevuld met wat niet-longitudinale data
Cross-sectional prelongitudinal screening
hypothese over longitudinale developmental sequence opstellen en met cross-sectionele data kijken of die lijkt te kloppen
–> lijkt oké, dan bevestigen dmv longitudinaal onderzoek
Across-trials prelongitudinal screening
hypothese over longitudinale developmental sequence opstellen, en door meerdere metingen van zelfde cohort kijken of die lijkt te kloppen
Microgenese
perceptuele info en/of constraints behorende bij bepaald stadium aanbieden en zo progressie/ regressie uitlokken
Asymetrische ontwikkeling
Dominante kant vaak verder ontwikkeld –> vergelijken Li-Re inzicht over ontwikkeling
Strong interference research
1) meerdere alternatieve hypotheses opstellen
2) meerdere experimenten opstellen op basis waarvan inductie stellingen afgeleid kunnen worden
3) experimenten uitvoeren
4) cyclus herhalen met nieuwe vragen
- -> bijv. Thelen
