Bioleg 2.4: Addasiadau ar gyfer Maeth Flashcards

1
Q

Beth ydy pob organeb awtotroffig yn defnyddio?

A

Moleciwlau anorganig syml i syntheseiddio moleciwlau organig cymhleth.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Beth yw disgrifiad ac enghraifft o Ffototroffig?

A

Defnyddio egni golau i syntheseiddio moleciwlau organig cymhleth.
Adwaith yw ffotosynthesis, defnyddir CO2 a dwr i greu glwcos.
Enghraifft: Planhigion, rhai bacteria a rhai protoctista.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Beth yw disgrifiad ac enghraifft o Cemoawtotroffig?

A

Defnyddio egni o adweithiau cemegol i syntheseiddio moleciwlau organig cymhleth.
Enghraifft: Bacteria sy’n byw mewn agorfeydd hydrothermal a bacteria nitreiddio.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Beth ydy organebau heterotroffig yn wneud?

A

Bwyta ac yn hydrolysu moleciwlau organig cymhleth i ffurfio moleciwlau hydawdd sy’n cael eu hamsugno a’u cymathu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Beth ydy organebau heterotroffig yn dibynnu ar?

A

Awtotroffau fel ffynhonnell bwyd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Beth yw disgrifiad ac enghraifft o Holosoig?

A

Yn amlyncu bwyd ac yna’n ei dreulio’n fewnol.
Cynnwys amlyncu, treulio, amsugno, cymathu a charthu.
Enghraifft: Bron pob anifail e.e bodau dynol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Beth yw disgrifiad ac enghraifft o Saprotroffig?

A

Bwydo ar ddeunydd sy’n farw neu sy’n pydru.
Treulio eu bwyd yn allgellog drwy secretu ensymau treulio ar sylweddau bwyd tu allan i’r corff ac yna’n amsugno’r cynnyrch hydawdd ar draws y gellbilen trwy drylediad.
Enghraifft: Ffwng a bacteria.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Beth yw disgrifiad ac enghraifft o Parasitig?

A

Byw ar organeb letyol.
Parasite yn bwydo ar yr organeb letyol ac yn achosi niwed iddi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Beth gelwir Saproffytau a pam maent yn bwysig?

A

Ddadelfenyddion ac maent yn bwysig er mwyn pydru deunydd gwastraff ac ailgylchu maetholion gwerthfawr fel carbon a nitrogen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Beth yw Detritysyddion?

A

Organebau sy’n bwydo ar ddeunydd marw.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Beth yw Parasitiaid?

A

Organebau hynod o arbenigol sy’n cael eu maeth ar draul organeb letyol.
Organeb letyol ddim yn elwa o hyn, ac mae’n aml yn cael ei niweidio.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Beth yw Ectoparasit ac Endoparasit?

A

Parasit sy’n byw ar organeb letyol.
Parasit sy’n byw y tu mewn i organeb letyol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Enghraifft o ectoparasit - Sut ydy Lleuen y pen yn bwydo?

A

Bwydo drwy sugno gwaed o groen pen yr organeb letyol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Enghraifft o ectoparasit - Sut ydy Lleue y pen wedi addasu?

A

I aros ar yr organeb letyol drwy ddatblygu crafangau sy’n gafael yng ngwallt yr organeb letyol a dodwy wyau sy’n gludo ar waelod y gwallt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Pa fath o parasit yw ectoparasit?
Ble yn unig ydynt yn fyw?

A

Parasitiaid anorfod.
Dim ond mewn gwallt dynol y gallant fyw.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Enghraifft o endoparasit - ble ydy’r llyngyren lawn dwf yn byw a beth yw’r organeb letyol?

A

Byw yn y coludd dynol.
Y bod dynol yw organeb letyol gynradd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Beth yw organeb letyol eilaidd y llyngyren?

A

Moch - dyma lle mae’r ffurf larfa yn datblygu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Sut caiff bodau dynol eu heintio?

A

Drwy fwyta porc sydd ddim wedi’i goginio’n iawn ac sy’n cynnwys larfau byw y llyngeren.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Beth sy’n digwydd yn yr organeb lletyol gynradd?

A

Lle mae ffurfiau llawn dwf y parasit yn datblygu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Beth sy’n digwydd yn yr organeb lletyol eilaidd?

A

Lle ceir ffurfiau larfaidd o’r parasit yn ddatblygu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Beth yw’r organeb lletyol eilaidd mewn rhai achosion?

A

Maent yn fectorau sy’n trosglwyddo’r parasit yn uniongyrchol o un prif letywr i brif letywr arall.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Beth yw 6 problem mae’r llyngyren yn wynebu wrth oroesi yn y coludd?

A

> Byw mewn amodau gyda pH eithafol.
Suddion treulio sy’n cynnwys ensymau a mwcws.
Peristalsis yn ei gorddi a’i wthio yn gyson.
System imiwn yr organeb letyol yn ceisio ei ddinistrio.
Os bydd yr organeb lletyol yn marw bydd y parasit yn marw.
Rhaid ddarganfod ffordd o drosglwyddo o un organeb letyol i’r llall.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Beth yw 6 addasiad y llyngyr i fyw yn system dreulio anifail?

A

> Pen sgolecs - mae ganddo fachau a sugnolynau i gydio ym mur y coludd i atal gwthio allan gan peristalsis.
Pob proglotid wedi’i orchuddio mewn cwtigl drwchus sy’n amddiffyn rhag newidiadau pH eithafol.
Maent hefyd yn secretu mwcws ac atalwyr ensymau o’r cwtigl i leihau’r risg o dreulio.
Coluddyn bach iawn a dim ceg. Mae’n amsugno maetholion sydd eisoes wedi’u treulio drwy ei chwtigl.
Corff wastad yn denau iawn er mwyn cynyddu’r arwynebedd arwyneb ar gyfer amsugno maetholion o gynhwysion y coludd.
Pob proglotid yn cynnwys organau atgenhedlol gwrywaidd a benywaidd. Medru hunan ffrwythloni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Beth ydy Protoctista fel yr Amoeba gyda?

A

Cymhareb arwynebedd arwyneb i gyfaint mawr felly gallant cymryd maetholion i mewn ar draws eu pilen blasmaidd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Ble ydy moleciwlau mawr yn mynd?
Mynd i mewn i wagolyn bwyd.
26
Beth ydy'r lysosymau yn wneud?
Asio a'r gwagolyn ac yn rhyddhau ensymau treulio i mewn iddo, gan hydrolysu'r moleciwlau bwyd.
27
Beth gall ecsocytosis rhyddhau?
Gwastraff sydd ddim yn gallu cael ei dreulio.
28
Gan fod y treulio'n digwydd y tu mewn i gell amoeba...?
...rydyn ni'n ei alw'n treulio mewngellol.
29
Pa fath o goludd sydd gan organebau syml fel Hydra?
Goludd tebyg i goden sydd ddim wedi gwahaniaethu ac sy'n cynnwys un agoriad i dderbyn bwyd a chael gwared ar wastraff.
30
Ble ydy'r Hydra yn byw?
Mewn dwr fres ac mae'n defnyddio celloedd pigo i barlysu ysglyfaeth. Yna fydd yn cymryd yr ysglyfaeth i mewn drwy'r ceg.
31
Beth sydd wedyn yn digwydd i'r ysglyfaeth?
Wedyn yn cael ei dreulio a fydd y gwastraff yn gadael drwy'r un agoriad.
32
Beth ydy organebau mwy datblygiedig a deiet amrywiol wedi esblygu?
Coludd tiwb a dau agoriad - un ar gyfer amlyncu ac un arall ar gyfer carthiad.
33
Sut ydy'r coludd wedi'i rhannu?
Yn adrannau gwahanol sydd wedi arbenigo ar gyfer swyddogaethau gwahanol. Enghraifft yw coludd dynol - wedi addasu ar gyfer diet hollysol.
34
Beth yw'r camau yn y system dreulio?
Amlynciad - Cymryd bwyd mewn i'r ceg. Treuliad - Torri molecylau mawr anhydawdd lawr i rai llai hydawdd. Amsugniad - Cymryd molecylau mewn i'r gwaed a'r lymff trwy fur y coludd. Cymathiad - Celloedd yn y corff yn defnyddio cynhyrchion treulio. Carthiad - Gwaredu bwyd sydd heb ei dreulio o'r coludd.
35
Beth yw treuliad mecanyddol?
Torri neu falu bwyd o'r dannedd, ac yna cyfangiadau rhythmig y coludd.
36
Beth ydy wal y coludd yn cynnwys?
Haenau o gyhyr sy'n cyfangu a llaesu - cyfrifol am gymysgu'r bwyd ag ensymau a'i wthio drwy'r coludd (peristalsis).
37
Beth yw treuliad cemegol?
Torrir molecylau mawr i lawr yn folecylau llai drwy hydrolysis a gatalyddir gan ensymau treulio sbesiffig.
38
Beth ydy ensymau Hydrolasau yn wneud?
Torri bondiaui drwy ychwanegu dwr. Gellir torri bondiau glycosidic, peptid ac ester yn yr un modd.
39
Beth ydy'r ensym treulio ar gyfer polymer startsh/ glycogen a beth ydy hon yn ffurfio?
Amylas, sy'n ffurfio Maltos, lactos neu swcros.
40
Beth ydy'r ensymau treulio ar gyfer Maltos, Lactos a Swcros a beth ydy hon yn ffurfio?
Maltas, Lactas a Swcras, sy'n ffurfio monomerau Glwcos alffa, glwcos + galactos a Glwcos + ffrwctos.
41
Beth ydy protein yn cael ei treulio gan?
Proteasau.
42
Beth ydy polymer fel popypeptid yn cael ei treulio gan a beth ydy hwn yn cynyrchu?
Ensym Endopeptidas, sy'n cynhyrchu Peptidau.
43
Beth ydy Peptidau yn cael eu treulio gan a beth ydy hwn yn ffurfio?
Ensym Ecsopeptidas, sy'n ffurfio monomer asidau amino.
44
Sut ydy treuliad lipid yn digwydd?
Lipasau.
45
Sut ydym yn treulio triglyserid a beth ydy hwn yn ffurfio?
Ensym Lipas, sy'n ffurfio monomerau asidau brasterog a glyserol.
46
Mur y coludd - beth yw'r Serosa?
Yr haen allanol Cynnwys haen o feinwe gyswllt wydn sy'n diogelu'r coludd ac yn lleihau ffrithiant yn erbyn organau eraill yn ystod peristalsis.
47
Beth yw'r cyhyryn hydredol a crwn?
Achosi tonnau o gyfangiadau cyhyrol gyda'i gilydd - peristalsis (gwthio bwyd allan o'r coludd). Dwy haen gyhyr yn symud i gyfeiriadau gwahanol wrthy cyfangu.
48
Ble ydy'r cyhyrau hydredol yn cyfangu o'i gymharu a'r cyhyrau cylchol?
Hydredol - Cyfangu i fyrhau'r coludd. Cylchol - Cyfangu i leihau'r diamedr.
49
Beth yw'r Isfwcosa?
Cynnwys pibellau gwaed a pibellau lymff i gludo cynhyrchion treulio. Cynnwys nerfau, sy'n cyd-drefnu cyfangiadau cyhyrol peristalsis.
50
Beth yw'r Mwcosa?
Haen fewnol sy'n leinio wal y coludd. Cynnwys chwarennau sy'n secretu mwcws a'i amddiffyn. Secretu suddion treulio neu'n amsugno bwyd wedi'i treulio.
51
Beth yw'r Epitheliwm?
Haen allanol celloedd y mwcosa ac mae'n gysylltu'n uniongyrchol a'r bwyd yn y lwmen (ceudod y coludd). Secretu suddion treulio i'r lwmen ac amsugno cynhyrchion treulio.
52
Sut ydy'r dwodenwm a'r ilewm wedi'u addasu i gynyddu effeithlonrwydd treuliad ac amsugno?
> Blygiadau yn y wal i gynyddu arwynebedd. > Arwyneb mewnol wedi cael ei blygu ymhellach i ffurfio miliynau o strwythurau o'r enw filiysau. > Arwyneb y celloedd epithelaidd sy'n gorchuddio'r filiysau wedi'u plygu ymhellach i ffurfio llawer o ficrofilysau.
53
Beth ydy'r chwarennau yn cynhyrchu?
Llawer o secretiadau, rhai yn cynnwys ensymau treulio.
54
Beth yw'r tri math o chwarren?
Chwarennau mawr y tu allan i'r coludd. Chwarennau ar ffurf celloedd yn yr isfwcosa. Chwarennau ar ffurf celloedd yn y mwcosa.
55
Beth ydy'r ceudod bochaidd wedi addasu i wneud?
Amlyncu bwyd a threulio mecanyddol.
56
Beth ydy'r dannedd yn wneud i bwyd?
Torri'r bwyd yn ddarnau, er mwyn gallu ei lyncu a chynyddu'r arwynebedd arwyneb i ensymau allu ei dreulio yn gemegol.
57
Beth ydy'r tafod yn wneud?
Symud y bwyd i'r arwynebau torri a malu y dannedd ac yna mae'r tafod yn rholio'r bwyd yn folws a gaiff ei lyncu.
58
Beth ydy'r tafod yn wneud i'r bwyd?
Ffurfir y bwyd i siap pel (bolws) gan y tafod ac yna ei wthio i'r ffaryncs.
59
Beth sy'n digwydd wrth i wal y ffaryncs gyfangu?
Mae'n gwthio'r bolws i'r oesoffagws.
60
Beth ydy'r epiglotis yn rhwystro?
Rhwystro'r bwyd rhag mynd i'r tracea.
61
Beth ydy'r poer yn cynnwys?
> Amylas poerol - treulio startsh/glycogen yn maltos. > Mwcws - iro'r bwyd i'w lyncu. > Ionau mwynol - CO32-, HCO3-, sy'n cynnal pH alcaliaidd sy'n optimaidd i'r ensymau yn y ceg. > Dwr
62
Beth ydy'r chwarennau poer yn cynyrchu?
Cynhyrchu poer, sy'n cael ei gymysgu a'r bwyd yn y geg.
63
Beth sy'n symud y bolws o'r ceg i'r stumog