Antybiotyki β-laktamowe

Question 1

mechanizm działania

Answer 1

hamują syntezę peptydoglikanu ściany bakterii na etapie łączenia poprzecznymi wiązaniami krzyżowymi pojedynczych łańcuchów

Question 2

jakie białka są głównym punktem uchwytu antybiotyków β-laktamowych?

Answer 2

PBP - penicilin binding protein

Question 3

jaki antybiotyk β-laktamowy ma działanie bakteriostatyczne na Enterococcus faecalis?

Answer 3

benzylopenicylina

Question 4

podział penicylin

Answer 4

• naturalne
• półsyntetyczne przeciwgronkowcowe
• aminopenicyliny
• karboksypenicyliny
• ureidopenicyliny
• połączenie penicylin oraz inhibitorów β-laktamaz

Question 5

jakie są penicyliny naturalne?

Answer 5

• benzylopenicylina (G)
• benzylopenicylina prokainowa
• benzylopenicylina benzatynowa
• fenoksymetylopenicylina (V)

Question 6

w jaki sposób podaje benzylopenicylinę?

Answer 6

domięśniowo lub dożylnie

Question 7

gdzie nie penetruje benzylopenicylina?

Answer 7

OUN, ciecz wodnista oka, płód, pokarm kobiecy

Question 8

gdzie głównie metabolizowana jest benzylopenicylina?

Answer 8

w wątrobie do kwasu penicylojowego

Question 9

jak wydalana jest benzylopenicylina i jej metabolity?

Answer 9

przez nerki

Question 10

jak można zmniejszyć wydalanie benzylopenicyliny?

Answer 10

podając probenecyd

Question 11

jak działa probenecyd i NLPZ?

Answer 11

hamują czekowe wydzielanie penicyliny

Question 12

jak podajemy benzylopenicylinę prokainową?

Answer 12

domięśniowo

Question 13

zespół Hoigné

Answer 13

• po donaczyniowym podaniu benzylopenicyliny
• zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, splątanie, drgawki, objawy ogniskowe z OUN
• charakter objawów jest przemijający, pomaga podanie benzodiazepin

Question 14

jak często należy podawać benzylopenicylinę benzatynową?

Answer 14

raz na 2-4 tygodnie

Question 15

fenoksymetylopenicylina - podawanie

Answer 15

doustne

Question 16

w jakich przypadkach podajemy fenoksymetylopenicylinę?

Answer 16

płonica, zakażenia górnych dróg oddechowych

Question 17

zakres działania penicylin naturalnych

Answer 17

• paciorkowce
• Actinomyces sp.
• Neisseria meningitidis
• Treponema pallidum
• Bacillus anthracis
• Listeria monocytogenes
• bakterie beztlenowe

Question 18

kiedy stosujemy penicyliny naturalne?

Answer 18

• schorzenia paciorkowcowe: angina, róża, ropnie, płonica
• promienica
• zakażenia meningokokowe
• zakażenia niektórymi bakteriami beztlenowymi
• wąglik
• zatrucie muchomorem sromotnikowym - w dużej dawce

Question 19

działania niepożądane penicylin naturalnych

Answer 19

• uczulenie - pustka skórna, pokrzywka, rumień, gorączka, bóle stawów, skurcz oskrzeli, obrzęk krtani, bardzo rzadko wstrząs anafilaktyczny
• niedokrwistość hemolityczna i małopłytkowość
• drgawki (bo pobudzony receptor NMDA i hamowany GABA A)
• reakcja Jarischa-Herxheimera (najczęściej podczas leczenia krętkowic; gorączka, dreszcze, spadek CTK)
• zespół Nicolau (najczęściej u dzieci po donaczyniowym podaniu formy domięśniowej; niedokrwienie, martwica skóry i tkanki podskórnej, objawy zatorowe z tętnic kończyn lub krezki, leukocytoza, krwiomocz)
• zespół Hoigné
• przeciążenie sodem lub potasem

Question 20

zalety penicylin naturalnych?

Answer 20

• niska toksyczność
• działanie bakteriobójcze
• dobra penetracja do tkanek

Question 21

wady penicylin naturalnych

Answer 21

• wrażliwość na rozkład przez β-laktamazy
• działanie zależne od czasu
• częste reakcje uczuleniowe

Question 22

penicyliny izoksazolowe - jakie?

Answer 22

• oksacylina
• kloksacylina
• flukloksacylina
• dikloksacylina

Question 23

wskazanie do podania penicylin izoksazolowych

Answer 23

infekcja wywołana przez gronkowce wytwarzające β-laktamazy i na wrażliwe paciorkowce

Question 24

działania niepożądane penicylin izoksazolowych (półsyntetycznych przeciwgronkowcowych)

Answer 24

• reakcje alergiczne
• dolegliwości z przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka, cholestaza)
• po podaniu dożylnym: zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka

Question 25

dlaczego metycylina została wycofana z leczenia?

Answer 25

bo powodowała śródmiąższowe zapalenie nerek

Question 26

aminopenicyliny - wymienić

Answer 26

* amoksycylina | * ampicylina

Question 27

na co działają aminopenicyliny?

Answer 27

* bakterie G + | * bakterie G - które nie wytwarzają β-laktamaz (Neisseria, Haemophilus, Enterobacteriaceae)

Question 28

jak podajemy aminopenicyliny?

Answer 28

doustnie, domięśniowo i dożylnie

Question 29

rzekomobloniaste zapalanie jelita grubego - po jakiej aminopenicylinie?

Answer 29

ampicylina

Question 30

amoksycylina na mononukleozę zakaźną - jakie działanie niepożądane możemy zaobserwować?

Answer 30

osutka plamisto-grudkowa

Question 31

wskazania do podania amoksycyliny

Answer 31

* ostre zapalenie zatok przynosowych * zapalenie ucha środkowego * paciorkowcowe zapalenie gardła * pozaszpitalne zapalenie płuc * zakażenia układu moczowego przez enterokoki * zaostrzenie POChP * eradykacja H. pylori w skojarzeniu z metronidazolem lub klarytromycyną

Question 32

kiedy podajemy dożylnie ampicylinę?

Answer 32

zakażenie Listeria monocytogenes, enterokokami

Question 33

jakie istnieją ureidopenicyliny?

Answer 33

* mezlocylina * azlocylina * piperacylina

Question 34

jakie bakterie są oporne na ureidopenicyliny?

Answer 34

Chlamydia, mikroplazmy

Question 35

jak podajemy ureidopenicyliny?

Answer 35

dożylnie i domięśniowo

Question 36

z czym często łączymy terapię ureidopenicylinami? i podczas leczenia jakiej choroby?

Answer 36

z aminoglikozydami lub fluorochinolonami, podczas leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa lub Klebsiella pneumoniae

Question 37

piperacylina - kiedy używamy?

Answer 37

w profilaktyce w chirurgii - przed zabiegami w obrębie jamy brzusznej; w ginekologii i położnictwie (CC, histerektomia)

Question 38

działania niepożądane ureidopenicylin

Answer 38

* reakcje miejscowe (ból, zapalenie żyły z zakrzepicą) * reakcje nadwrażliwości (osutki, gorączka, pokrzywka) * zaburzenia gospodarki potasowej * dolegliwości z przewodu pokarmowego, nerek, OUN * zaburzenia hematologiczne * zespół Stevensa-Johnsona

Question 39

jak nazywa się używana obecnie karboksypenicylina?

Answer 39

tykarcylina

Question 40

z czym podajemy tykarcyklinę i dlaczego?

Answer 40

z kwasem klawulanowym, gdyż jest bardzo wrażliwa na β-laktamazy

Question 41

jakich β-laktamaz nie hamuje kwas klawulanowy?

Answer 41

AmpC - wytwarzanych przez Pseudomonas

Question 42

kiedy stosujemy tykarcylinę w skojarzeniu z kwasem klawulanowym?

Answer 42

w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych podatnymi bakteriami

Question 43

działania niepożądane karboksypenicylin

Answer 43

* reakcje nadwrażliwości (świąd, osutka, pokrzywka, anafilaksja) * gorączka * eozynofilia * małopłytkowość * neutropenia * zaburzenia gospodarki potasowej i magnezowej * biegunka, nudności, wymioty, cholestaza * drgawki (duże dawki)

Question 44

inhibitory β-laktamaz

Answer 44

* kwas klawulanowy * sulbaktam * tazobaktam * awibaktam * relebaktam

Question 45

Augmentin =

Answer 45

amoksycylina i kwas klawulanowy

Question 46

co powoduje dodanie kwasu klawulanowego do amoksycyliny?

Answer 46

rozszerzenie spektrum działania głównie o bakterie beztlenowe

Question 47

Timetin =

Answer 47

tykarcylina + kwas klawulanowy

Question 48

Umasyn =

Answer 48

ampicylina + sulbaktam

Question 49

wobec czego dobra aktywność ma Unasyn?

Answer 49

Acinetobacter

Question 50

Tazobac =

Answer 50

piperacylina + tazobaktam

Question 51

jakie mamy pochodne kwasu 7-aminocefalosporynowego, które klasyfikujemy jako cefamycyny?

Answer 51

* cefoksytyna * cefmetazol * cefotetan

Question 52

cefalosporyny nie wykazują aktywności wobec...

Answer 52

enterokoków i Listeria monocytogenes

Question 53

I generacja cefalosporyn i cefamycyn

Answer 53

* cefadroksyl * cefazolina * cefaleksyna * cefalotyna * cefradyna * cefapiryna

Question 54

I generacja cefalosporyn - charakterystyka

Answer 54

* nie działają na MRSA ani na paciorkowce, ale na inne G + działają silnie * aktywne wobec Pseudomonas

Question 55

cefazolina - gdzie stosowana?

Answer 55

w profilaktyce w chirurgii i rzadziej w leczeniu zakażeń Staphylococcus aureus

Question 56

cefradyna, cefaleksyna, cefadroksyl - gdzie stosujemy?

Answer 56

leczenie zakażeń pozaszpitalnych GDO, dróg moczowych, tkanki podskórnej

Question 57

cefadroksyl - kiedy podajemy?

Answer 57

w anginie paciorkowcowej

Question 58

II generacja cefalosporyn

Answer 58

``` • cefaklor • cefamandol • cefuroksym • ceforozyl • ceforanid • cefonicyd • lorakarbef • cefoksytyna* • cefmetazol* • cefotetan* * - cefamycyny ```

Question 59

cefalosporyny nie wykazują aktywności na jakie bakterie na które działają leki I generacji?

Answer 59

Pseudomonas oraz enterokoki

Question 60

cefaklor, cefprozyl - kiedy stosujemy?

Answer 60

pozaszpitalne zakażenia GDO i zakażenia dróg moczowych

Question 61

cefuroksym - kiedy stosujemy?

Answer 61

ostre zapalenie ucha środkowego lub zatok przynosowych, pozaszpitalne zapalenie płuc, zaostrzenie POChP, zakażenie dróg moczowych i wczesne stadium boreliozy z Lyme

Question 62

III generacja cefalosporyn

Answer 62

* cefoperazon * cefotaksym * ceftazydym * ceftriakson * cefpedoksym * ceftybuten * cefiksym * ceftyzoksym * cefdynir * cefdytoren * moksolaktam

Question 63

wobec jakich trudnych w zwalczaniu bakterii wykazują aktywność cefalosporyny III generacji?

Answer 63

Citrobacter, Serratia i Providencia

Question 64

jakie cefalosporyny III generacji działają na Pseudomonas aeruginosa?

Answer 64

* ceftazydym | * cefoperazon

Question 65

które cefalosporyny III generacji działają na Bacteroides fragilis?

Answer 65

* ceftyzoksym | * moksolaktam

Question 66

która cefalosporyna uzyskuje duże stężenia w żółci?

Answer 66

ceftriakson

Question 67

cefotaksym i ceftriakson - kiedy używamy?

Answer 67

w ciężkich pozaszpitalnych zakażeniach płuc, szpitalnych zapaleniach płuc, bakteryjnym zapaleniu OMR, zakażeniach Eisseria gonirrhoeae, posocznicy pozaszpitalnej, bakteryjnym zapaleniu wsierdzia, profilaktyce posocznicy meningokokowej

Question 68

która cefalosporyna III generacji jest nadal w większości aktywna wobec Pseudomonas aeruginosa?

Answer 68

ceftazydym

Question 69

cefalosporyny IV generacji

Answer 69

* cefepim | * cefpirom

Question 70

wobec czego np wykazują działanie cefalosporyny IV generacji?

Answer 70

Pseudomonas, Enterobacter, Stalhylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Neisseria i Haemophilus

Question 71

do czego zarezerwowane są cefalosporyny IV generacji?

Answer 71

do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami

Question 72

V generacja cefalosporyn

Answer 72

* ceftobiprol * ceftarolina * ceftolozan

Question 73

jak wyłącznie możemy podawać ceftolozan?

Answer 73

jako składnik leku złożonego; z tazobaktamem

Question 74

V generacja cefalosporyn - na ci dodatkowo działają poza tym na co działa gen IV?

Answer 74

MRSA, oporne enterokoki

Question 75

działania niepożądane cefalosporyn

Answer 75

* uczulenie * podrażnienie i ból w miejscu wstrzyknięcia * nefrotoksyczność (szczególnie cefalorydyna) * reakcja disulfiramowa * hipoprotrombinemia * dysbakteriozy

Question 76

przykładowe połączenia cefalosporyn z β-laktamazami

Answer 76

* ceftolozan + tazobaktam | * ceftazydym + awibaktam

Question 77

wskazania do podania cefalosporyn z β-laktamazami

Answer 77

* powikłane zakażenia układu moczowego * powikłane zakażenia w jamie brzusznej * ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek * ciężkie szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc

Question 78

karbapenemy - jakie są?

Answer 78

* imipenem * meropenem * ertapenem * faropenem * doripenem

Question 79

β-laktamazy a karbapenemy

Answer 79

karbapenemy mają na nie dużą oporność

Question 80

na jakie bakterie działają, a na jakie nie karbapenemy?

Answer 80

tak: pseudomonas sp., ogólnie G + i G -, także beztlenowe nie: MRSA, Enterococcus faecium, Clostridium difficilie, Xabrhomonas maltophilia

Question 81

kiedy stosujemy karbapenemy?

Answer 81

leki drugiego i trzeciego rzutu w zakażeniach wywołanych szczepami bakterii, które są oporne na inne leki

Question 82

działanie niepożądane karbapenemów

Answer 82

* najczęściej po imipenemie * zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego * reakcje miejscowe * drgawki u chorych z niewydolnością nerek

Question 83

monobaktam - jakiego używamy?

Answer 83

aztreonam

Question 84

aztreonam a β-laktazy

Answer 84

względnie oporny

Question 85

na co działa aztreonam?

Answer 85

G - oraz Pseudomonas sp i Serratia sp

Question 86

sól lizynowa aztreonamu - kiedy stosujemy?

Answer 86

leczenie mukowiscydozy

Question 87

z czym możemy kojarzyć aztreonam?

Answer 87

* metronidazol * klindamycyna * amikacyna * wankomycyna * penicyliny

Question 88

działania niepożądane aztreonamu

Answer 88

* wysypki skórne * przejściowe zwiększenie stężenia aminotransferaz we krwi * nudności * wymioty * przejściowa eozynofilia * małopłytkowość * leukopenia * upośledzenie krzepnięcia

Question 89

pacjenci uczuleni na penicyliny - mogą zażywać aztreonam?

Answer 89

tak