Aantekeningen Flashcards
fecundity
vermogen om levend geboren kind op de wereld te zetten
hangt af van de duur van de fertiele fase en het aantal beschikbare genen
GnRH
stimuleer LH en FSH
FSH
groei follikels
granulocellen in follikel
oestrogeen wat weer FSH remt
LH piek
ovulatie
endometrium
progesteron zorgt voor de opbouw en het remt de Lh productie
als progesteron dan daalt breekt het endometrium af
verschil hormonen zwanger en niet zwanger
z: prog hoog en LH en FSH laag
nz: prog en oes laag en LH en FSH hoog voor nieuwe cyclus
kenmerk organische oorzaak cyclus stoornis
variatie in hoeveelheid bloedverlies
kenmerk regulatoire oorzaak in cyclus stoornis
variatie in cyclusduur
wat kan in lab geprikt worden
standaard: FSH, LH, oestradiol en prolactiene
op indicatie: andorgenen, steroiden, SHBG en TSH/FT4
hyperprolactinemie
- verlaagd oestrogeen
- amenorroe
- mild: luteale fase en cyclus duur neemt af
- galactorroe
door begine microadenaeem/ macroadenoom die op chiasma opticum kan drukken wat voor gezichsveldprobelemn kan zorgen
behandeling: dopamine agonist
WHO-1 anovulatie
- centrale oorzaak: laag FSH/LH en oestradiol
- presentatie: amenorroe, vaak secundair
- behsandeling: OAC of hormoonsubstitutie
WHO-2 anovulatie
- multifactureel: normaal FSH en oestradiol en verhoogd/ nnormaal LH
- oligo-of ammenoroe
- overgewicht
- hyperandrogenisme
- PCOS
behandeling:
- overgewichtreductie
- cyclus herste;
- herstel ovulatie met gonadotrofinen
- oestradiol receptor modulatie
WHO-3
- perifere oorzaak: hoog FSH en LH en laag oestradiol
- amenorroe
- korte cyclus in vroeg stadium
behandeling:
- hst
- osteoporose preventie
- androgeen substitutietherapie
spermatogenese
- in tubili seminiferi
- spermatogonia bewegen bij ingaan meiotische profase van basale lamina naar binnen
fenylketonurie
typisch pleiotropie (1 mutatie kan meer effecten hebben)
- metale retardie
- tumoren
- eczeem
- pigment defecten
endometrium lagen
- functionele laag: reageert op hormonale veranderingen en wordt afgestoten
- basale laag: voorziet functionele laag van voedingsstoffen
Eerste 10 dagen van de cyclus
theca cellen ontwikkelen receptoren voor LH en geven androsteendron af
granulosacellen binden FSH en produceren aromatase wat androsteendoion omzet in oestrogeen
dag 10-14
Ook granulosa cellen ontwikkelen LH receptoren
door oestrogeen en positeive feedback komt een LH piek
door oestrogeen verdikt ook het endometrium in de proliferatie fase
post- ovulatoire fase
- door lage LH levels wordt cholesterol omgezet in progesteron
- granulosa cellen produceren inhibine A wat FSH remt (luteale fase)
- progesteron veranderd het slijmvlies waardoor innesteling mogelijk wordt
- negatieve feedbakc van LH zorgt voor degeneratie van het gele lichaam
oestrogenen
sekssteroiden:
- secundaire geslachtskenmerken
- heldere afscheiding
`progesteron
maakt slijm dikker en zorgtvoor sluiten baarmoedermond
inhibine
a: na eisprong tijdens corps lutem
b: voor eisprong
HCG
bij bevruchting kan aan LH receptoren binden waardoor progestorn gemaakt blijft worden door corpus luteum
sertolicellen
- steun
- bescherming
- voorziening spermatogenese
- geen toxische dingen
- pructie ABP, estradiol, inhibine en MIH
- fagocytose cytoplasmatische resten
eigenschappen adenocarcinomen
- onregelmatige rangschikking’
- geen basale cellen
- prominente nucleus
- atypie in verhouding tot kernvergrting
- geen basale cellen bij prostaat kanker
SRY
in week 7-12 bij foetus ontwikkeling testis
productie testosteron voor ontwikkelen gangen van wolf
productie AMH voor vernietiging gangen van muller
testosteron wordt ook omgezet in DHT en zo ontwikkelen de externe genitalien zich
LH
leydig cellen maken testosteron
FSH
sertolicellen maken Inhibine B
johnsen score
classificatie spermatogenese
expulsie door
m. bulbocavernosus
m. ischiocavernosis
en bekkenbidemspieren tekken samen
primair hypogonadisme
probleem in testis
behandelen met TRT
kinefelter
ddor meiotische non- disjunctie
- lange ledematen
- slechte baardgroei
- gynaecomastie
- osteoparose
- testicularie atrofie
- vrouwelijke bouw
turner
- perifeer lymfoedeem
- gepigmenteerde naevi
- cubitus valgus
- lage postieure haargrens
- vernauwing aorta (co-arcatie)
- brede borstkas
- afwijkende tepels
- gonadale dusgenesie
isochromosoom
2 p of q armen
reciproke translocatie
2 niet homologe stukken dna uitwisselen
robertsoniaanse translocatie
heel chrom vast aan ander chromosoom
Dystopia myotonica
ziekte van steinert:
- neuromusculair
- autosomaal dominante mutatie op DMPK- gen op chrom 19
- repeat aandoening en anticipatie
- mannen tetis atrofie en infertiliteit kans
- vrouw met zwangerschaps complicaties
kallman syndroom
- kal- 1 gen
- hypogonadotroop hyopgonadisme
- anosomie
syndroom van sewyer
- sry mutatie/ deletie
- streak gonads
fragiele x
FMR1-gen
lang gelaat
grote afstaande hogen
smal hoog gehemelte
brede onderkaak
PCOS in zwangerschap
vaker:
- zwangerschapsdiabetes
- hoge bd
- pre- eclampsie
- slechte kinderen
( geen verhoogde kans op miskramen)
punten hunault score
- leeftijd vrouw
- duur nvruchtbaarheid in jaren
- aanwezigheid eerdere spontane zwangerschap
- verwijzing
- percentage zaad met goede motiliteit
< 30%: IVF
> 40% = expectatief
indicatie fertiliteitschirurgie
- tubapathologie als endometrios
- geperforeerde appendicitis in vg
- verklevingen
contra indicaties fertiliteits chirurgie
- ernsitge tubapathologie
- ernstige OAT (zaadafwijking)
- anovulatie
- ouder
risicos:
- perforatie
- bloedverlies
- infectie
- elektrolyten stoornis
ovulatie inductie
indicatie:
WHO 1 of 2 en hyperprolactinemie
contraindicatie:
- dubbelzijdige tubapathologie
- ernstige oat
- hoge BMI
- who 3
risico op overstimulatie waardoor meerling
IUI
Bij:
- obegrepen inferiliteit
- matige OAT
- cyclusstoornis met semenafwijking
risico op meerling en infectie
IVF
Bij:
- tubapathologie
- lagere vruchtbaarheid man
- onbegrepen infertiliteit
- cyclusstoonis
- ernstige endometriose
risico op meerling, OHSS, infectie, bloeding en aangeboren afwijkingen
ICSI
bij ernstige semenafwijking en mislukte IVF
chirurgie bij man
bij:
- obstructieve azoospermie (PESA/ MESA)
- niet- obstructieve azoospermie (TESE)
- sterilisatie
- varicocele
foliumzuur inname
preventie spina bifida week 5-8
anders in de secretie fase dan in de proliferatie fase
- tubuli griller met een sterk gekartelde wand
- dikkere laag endometrium
- cellen niet in mitose maar slijmproductie
- onregelmatig opp
- lossere stromacellen
- toenemende secretie door celuitrijping
asthenozoospermie
verminder bewegelijke
clomiphene citraat
behandeling bij WHO-2 vruchtbaarheidsstoornis:anovulatoir
induceerd ovulatie doordat het lijkt op oestradiol:
blokkeerd oestrogeen receptor
verhoogf GnRh
meer uitrijping follikels
obees
lang te hppg oestrogeen
veel follikels gedifferentieerd:
kunnen niet meer voor ovulatie
hypergonadotroop hypergonadisme testis
LH en FSH verhoogd
testis dysfunctie:
- klinefelter
- anorchie (testes afwezig)
- enzymdefect androgen synthese
- cryptochisme
- orchitis (testes ontsteking)
- torsio testis
- bilaterale orchidectomie (inhoud testikels verwijderd)
- cytotoxische therapie
werking hormonale anticonceptie
verhinderen ovulatie door verhoogd progesteron wat LH piek onderdrukt
en FSH rem doe de follikel remt ook door oestrogenen
oestrogenen vooral boor stabilisatie endometrium: geen doorbraakbloedingen
onregelmatige bloedingen door de pil
1e helft door te weinig oestrogenen
2e helft door te weinig progestativum
bijeffecten pil
- verstoorde glucosetolerantie test
- verhoogd seumlipiden (triglyceriden
- verhoogd binding globulines: SHBG, CBG en TBG : lagere vrije fractie
- leveradenomen bij oudere generaties
contraindicaties pil
- trombose
- cardiovasculaire aandoeningen
- beroerte
- leveraandoeningen
- mammacar en gyn maligniteit
gezonde seksualiteit
egosyntoon en bevredigend : geen schade aan personen