9. Leki uspokajające i nasenne. Leki przeciwdepresyjne. Leki przeciwpsychotyczne. Flashcards

1
Q

leki używane do tresury zwierząt

A

chlorpromazyna

meprobamat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

jakie są leki o działaniu uspokajającymi nasennym

A
  1. barbiturany
  2. BDP
  3. antyhistaminiki
  4. wodzian chloralu
  5. subst. działające na pozasynaptyczne GABAA (gaboksadol, izoguawacyna)
  6. leki działające wybiórczo na niektóre podjednostki GABA A (zolpidem)
  7. agoniści rec. maletoninowych (ramelteon)
  8. anksjolityki bez działania nasennego (buspiron, propranolol)
  9. leki do stosowania w narkolepsji i katapleksji (kwas y-hydroksymasłowy - oksyban)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

wiązanie BDP do GABAA

A

y2+a1/2/3/5
nowsze: zopiklon - tylko a1

hamują szlaki, które aktualnie podlegają stymulacji GABAergicznej;
zwiększają częstotliwość otwierania kanałów Cl-;

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wiązanie barbituranów do GABAA

A

na styku a i B

uogólniona supresja OUN;
mały przepływ Cl- nawet przy braku GABA;
przedłużają czas przepływu Cl-;

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

barbiturany

A

amo/seko/pento/fenobarbital
metoheksytal
tiopental

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

metoheksytal i tiopental

A
  • dożylnie

- szybko i krótko działają -> wprowadzenie do znieczulenia chirurgicznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

fenobarbital

A
  • doustnie
  • powoli i długo działa -> zapobieganie napadom padaczkowym
    (inne barbiturany do nagłych napadow nie do profilaktyki)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

amo/seko/pentobarbital

A
  • doustnie

- szybko zaczynają, potem 3-8h -> problemy z zasypianiem i wybudzanie w nocy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

działania niepożądane barbituranów

A
  • uogólnione zahamowanie funkcji OUN
  • depresja ośrodka oddechowego
  • źle gdy z innym substancjami wywołującym depresję OUN np. alkohol
  • mogą uzalezniać, odstawiając trzeba obniżać dawkę
  • z. abstynencyjny: wzmożona drażliwość, powrót bezsenności
  • indukują enzymy wątrobowe z cyt. P450 -> wzrost metabolizmu barbituranów i innych leków
  • nie stosowane jako środki uspokajające bo było dużo prób samobójczych
  • indukują enzymy lizosomalne - tolerancja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

benzodiazepiny

A
alpra/esta/mida/triazolam
broma/dia/flura/klona/kwa/lora/lormeta/meda/nitra/oksa/temazepam
chlordiazepoksyd
klobazam
klorazepan dipotasowy

szybki początek, długość zależy od metabolizmu, metabolity często zachowują działanie oryginalnych BDP
anksjolityki lub nasenne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

długo działające BDP

A
  • chlordiazepoksyd
    dia/flura/kwazepam
  • detoksyfikacja uzależnionych od alko
  • zapobieganie drgawkom
  • leczenie spastyczności mięśniowej
  • środki uspokajające (nie nasenne, bo działają do kilku dni)
  • dawka nasenna wyższa niż anksjolityczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

krótko działające BDP

A
  • mida/triazolam
    oksazepam
    -dożylnie do znieczulenia chirurgicznego - midazolam
  • preanestetyk w krótkich zabiegach - midazolam
  • trudności z zasypianiem - oksazepam, triazolam
  • niepamięć następcza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

BDP ulegające tylko drugiej fazy metabolizmu

A
  • p-drgawkowo - klonazepam
  • anksjo - lora/oksazepam
  • nasenne - temazepam
  • bezpieczne u starszych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

działania niepożądane BDP

A
  • uogólniona depresja funkcjonowania OUN
  • depresja ośrodka oddechowego, gdy połączy się BDP z innymi substancjami upośledzającymi ten ośrodek np. alko
  • arytmie, spadki CTK (hamują wychwyt zwrotny adenozyny)
  • uzależnienie - psychiczne (euforia i deinhibicja)
    fizyczne - nagłe przerwanie: niepokój, bezsenność, bóle głowy i mięśni, drażliwość
    stopniowe obniżanie dawki!
  • nie indukują enzymów lizosomalnych jak barbiturany - wolniejszy rozwój tolerancji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

difenhydramina, hydroksyzyna

A
  • antyhistaminiki
  • przenikają BBB, bo w roztworze są niezjonizowane
  • blokują H1 -> spadek Ach w układzie siatkowatym -> spadek poziomu świadomości, senność
  • słabiej anksjo i nasennie niż barbiturany i BDP
  • nie ma tolerancji i uzależnienia
  • osiągnięcie efektu uspokajającego w noc przed operacją
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wodzian chloralu

A
  • nefro i hepatotoksyczny
  • jako prolek metabolizowany w wątrobie do trichloroetanolu
  • sedacja przedoperacyjna u dzieci
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

co pobudza pozasynaptyczne GABA A

A
  • neuroaktywne steroidy
  • tauryna
  • alkohol etylowy
  • niektóre analgetyki
  • leki p-drgawkowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

gaboksadol

A
  • działa na pozasynaptyczne GABA A
  • nasenny, wydłuża fazę 3 i 4, nie wpływa na REM
  • nie zarejestrowany, bo toksyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

izoguawacyna, etomidat

A
  • agoniści pozasynaptycznych GABA A

- etomidat - znieczulenie ogólne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

agoniści wybranych podjednostek GABA A

A
  • zolpidem
    zaleplon
    zopiklon
    eszopiklon
  • bardziej wybiórcze niż BDP, pobudzają tylko GABA A z a1
  • szybkie i krótkie działanie, nie mają aktywnych metabolitów, nie ma sedacji następnego dnia
  • zaleplon - 1h - na budzenie się w nocy
  • nie zmieniają długości faz snu
    (BDP wydłużają 1 i 2 - sen płytki, a skracają 3, 4 i REM)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

działania niepożądane agonistów wybranych podjednostek GABA A

A
  • gorzki smak
  • bóle głowy
  • zmiany skórne i ze strony przewodu pokarmowego
  • alergie
  • tolerancja i uzależnienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

pagoklon, ocynaplon

A
  • agoniści wybranych podjednostek GABA A
  • anksjo - GABA A z a2/3
  • nasennie - GABA A z a1
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

melatonina, ramelteon

A
  • agoniści rec. melatoninowych
  • melatonina - tabletki
  • ramelteon - agonista rec. 1 i 2
  • na problemy z zaśnięciem
  • nie ma bezsenności jako efektu z odbicia
  • jet-lag i praca na zmiany
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

agomelatyna

A
  • agonista rec. melatoninowych i 5HT2C
  • ułatwia zasypianie
  • antydepresyjny
25
Q

propranolol

A
  • anksjo bez działania nasennego
  • B-adrenolityk
  • lek sytuacyjny - trema
  • znosi objawy zdenerwowania - tachykardia, drżenie rąk
26
Q

buspiron

A
  • anksjo nie nasenne
  • lęk przewlekły
  • działa na szlaki: 5HT, NA, Ach, D
  • częściowy agonista 5HT1A -> hamuje uwalnianie 5HT -> wzrost rec. 5HT postsynaptycznych
  • efekt po kilku tygodniach
  • słabszy niż BDP
  • nie uzależnia
27
Q

działania niepożądane buspironu

A
  • zawroty i bóle głowy

- niedokrwienie serca, zawał, epizody niedokrwienia mózgu

28
Q

oksyban

A
  • napady narkolepsji z katapleksją

- aktywny składnik: GHB - kwas y-hydroksymasłowy

29
Q

co jest w pigułce gwałtu

A

GHB

30
Q

leki stosowane w depresji

A
  1. inhibitory wychwytu monoamin
    - trójcykliczne antydepresanty
    - wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego NA/5HT
    - inhibitory wychwytu NA/5HT
    - NA i specyficzne 5HT leki p-depresyjne
    - podwójnie 5HT leki p-depresyjne
    - inhibitory wychwytu NA i D
    - leki zwiększające wychwyt 5HT
    - agoniści melatonergiczni
  2. inhibitory rozkładu monoamin
    - inhibitory MAO
31
Q

trójcykliczne antydepresanty

A
  • 3 pierścienie C: 2 aromatyczne + 1 cykloheptanowy
  • pochodne dibenzoazepinowe: imi/dezy/klomipramina, opipramol, doksepina
  • pochodne dibenzocykloheptenowe: ami/nortryptylina
  • hamują wychwyt NA (aminy drugorzędowe - nor, dezy) i 5HT (aminy trzeciorzędowe - ami, klomi, imi)
  • nie działają na wychwyt D
  • dobre w depresji i bólu np. migrena
  • efekt po kilku tygodniach, bo trzeba zmniejszyć wychwyt mediatorów, ale też down-regulation 5HT1D i a2, bo ich pobudzenie hamuje uwalnianie transmiterów z żylakowatości -> dopiero wtedy jest wystarczająco dużo neuroprzekaźnika
32
Q

działania niepożądane trójcyklicznych antydepresantów

A
  • serce: wpływają na kanały Na+ - opóźniają przewodnictwo - blok PK/PH (samobójstwo!)
    leczenie arytmii: wodorowęglan sodu (więcej niezjonizowanych molekuł leku -> niezjonizowane nie wiążą się z kanałem)
  • rec. M: sucho w buzi, zab. akomodacji, zaparcia, tachykardia, retencja moczu
  • rec. H1: sedacja, wzrost masy ciała
  • rec. a1: hipotonia ortostatyczna, tachykardia
  • przedawkowanie: mania
33
Q

SSRI - selektywne inhibitory wychwytu 5HT

A
  • fluoksentyna
    fluwoksamina
    paroksetyna
    sertralina
    cytalopram (mieszanina racemiczna enecjomerów R i S)
    escytalopram (enancjomer S cytalopramu, silniejszy od R)
  • depresja, jadłowstręt, bulimia, ataki paniki
  • nie są kardiotoksyczne
  • nie łączą się z rec. M, a, H, D
34
Q

działania niepożądane SSRI

A
  • zab. funkcji seksualnych
  • zab. przewodu pokarmowego
  • zab. wydzielania ADH
  • zab. glikemii
  • z inhibitorami MAO: zespół serotoninowy: wzrost 5HT, hipertermia, skurcze, zab. krążenia i świadomości
35
Q

SNRI - selektywne inhibitory wychwytu NA

A
  • reboksetyna, wiloksazyna

- intensywne leczenie depresji

36
Q

działania niepożądane SNRI

A
  • nadmierne pobudzenie u. adrenergicznego: tachykardia, zab. CTK, bóle i zawroty głowy, trudności w oddawaniu moczu
37
Q

SSNRI - inhibitory wychwytu 5HT i NA

A
  • wenlafaksyna, duloksetyna, milnacypran
  • duża depresja bez poprawy po SSRI, ból neuropatyczny
  • mała dawka: hamują wychwyt 5HT
    duża dawka: hamują wychwyt 5HT i NA - jak trójcykliczne, ale bez tylu objawów ubocznych
38
Q

działania niepożądane SSNRI

A
  • bóle głowy
  • nudności
  • nocne poty
  • efekty po kilku tygodniach, więc na początku bez poprawy mogą być samobójstwa
39
Q

NaSSA - NA i specyficzne 5HT leki p-depresyjne

A
  • mirtazapina
  • enancjomer S(+): antagonista presynaptycznych a2 i 5HT2
  • enancjomer R(-): antagonista 5HT3
  • zwiększa wyrzut NA (hamowanie a2)
  • sprawia, że 5HT po uwolnieniu silniej oddziałuje na 5HT 1 (bo nie może się wiązać z 5HT2/3)
  • nie zwiększa wyrzutu 5HT!
  • ciężka depresja
40
Q

działania niepożądane mirtazapiny

A

resztkowe hamowanie H1 - sedacja, wzrost apetytu i masy ciała

41
Q

podwójne 5HT leki p-depresyjne

A
  • nefazodon, trazodon
  • trochę hamują wychwyt 5HT
  • silni antagoniści 5HT2 (ich stymulacja: niepokój, bezsenność, pobudzenie psychoruchowe, zab. seksualne)
  • depresja połączona z lękiem
  • nefazodon - wycofany, bo hepatotoksyczny
42
Q

działania niepożądane podwójnych 5HT leków p-depresyjnych

A

senność, bóle głowy, nudności

43
Q

inhibitor wychwytu NA i D

A
  • bupropion
  • nie ma wpływu na wychwyt 5HT
  • podobnie jak amfetamina, ale słabiej
  • ciężka depresja
  • może dać napad drgawkowy
44
Q

selektywne wzmacniacze wychwytu 5HT

A
  • tianeptyna
  • zwiększa wychwyt zwrotny 5HT -> mniej dostępna w szczelinie synaptycznej
  • zwiększa też uwalnianie 5HT
  • niejasny do końca mechanizm
45
Q

agoniści rec. melatonergicznych

A
  • agomelatyn
  • rec. MT1, MT2
  • też antagonista 5HT2C
  • duża depresja z lękiem
  • działania niepożądane: senność
46
Q

inhibitory MAO

A
  • hamują rozkład katecholamin w OUN
  • nie używać z lekami hamującymi wychwyt zwrotny NA lub 5HT -> z. serotoninowy
  • nie jeść tyraminy (niektóre sery, wina) -> MAO jej nie rozłoży i może dać przełom nadciśnieniowy, bo jest pośrednim sympatykomimetykiem
  • starsze: iproniazyd, fenelzyna, tranylcypromina, izokarboksazyd - nieodwracalne
  • nowsze: moklobemid, befloksaton, brofaromina - odwracalne i działają wybiórczo na izoformę A odpowiedzialną za rozkład NA i 5HT
47
Q

działania niepożądane inhibitorów MAO

A

bóle i zawroty głowy
zab. snu
stany splątania

48
Q

inne leki p-depresyjne

A
  • wyciąg z dziurawca - hipercyna i inne hamujące MAO i wychwyt 5HT -> mniejszy efekt, ale tez mniejsze działanie niepożądane
  • sole litu - zmniejszają tworzenie IP3, a przez to szanse wystąpienia epizodu maniakalnego, podwyższają nastrój u osób z obniżonym = stabilizują nastrój
  • karbamazepina
  • kwas walproinowy
49
Q

działania niepożądane soli litu

A
  • neurotoksyczność
  • arytmie
  • wzrost masy ciała
  • uczucie splątania
  • wielomocz
50
Q

typowe neuroleptyki

A
  • antagoniści rec. D2
  • słabo działają na 5HT2
  • inne receptory - objawy niepożądane pozapiramidowe
  • pochodne fenotiazyny z łańcuchem alifatycznym: chlorpromazyna, lewomepromazyna, promazyna
  • pochodne fenotiazyny z grupą piperazynową: perfenazyna, prochlorperazyna, perazyna, flufenazyna
  • pochodne butyrofenonu: haloperydol
  • pochodne tioksantenu: flupentyksol, chlorprotyksen, zuklopentyksol
51
Q

co leczymy neuroleptykami

A
  • schizofrenia
  • depresja
  • autyzm
  • zab. odżywiania
  • długotrwała czkawka <3
52
Q

neuroleptyki typowe - działania niepożądane pozapiramidowe

A
  • związane z blokowaniem rec. D w prążkowiu
  • parkinsonizm polekowy: sztywność, utrudnienie wykonywania ruchów dowolnych, drżenie
  • akatyzja: niepokój motoryczny, tendencja do ciągłego wykonywania ruchów, trudność w pozostaniu bezruchu
  • dystonie: zwiększone i zaburzone nap. mięśniowe
53
Q

neuroleptyki typowe - działania niepożądane pozapiramidowe ‘w klasie’

A
  • dyskinezy późne: rozplem postsynaptycznych rec. D w wyniku ich długotrwałego zablokowania
  • mogą być nieodwracalne
  • niezależne od woli, powtarzające się ruchy języka i warg
  • hamowanie rec. D w szlaku wydzielania PRL -> hiperPRL, ginekomastia, zab. płodności u kobiet, nieregularne miesiączki
54
Q

neuroleptyki typowe - działania niepożądane ‘poza klasą’

A
  • antagoniści a1 - niedociśnienie ortostatyczne
  • antagoniści H1 - sedacja
  • antagoniści M - zab. akomodacji i perystaltyki, sucho w buzi
55
Q

atypowe neuroleptyki

A
  • antagoniści 5HT2
  • trochę działają na rec. D2
    (molindon - wycofany, atypowy, ale silniejszy antagonista D2 niż 5HT2)
    (amisulpryd, kwetiapina - nie są antagonistami 5HT2 ani D4)
    (arypiprazol - antag. 5HT2, agonista D2)
  • pochodne diazepiny oraz oksazepiny: klozapina, olanzapina, kwetiapina
  • pochodne benzamidowe: sulpiryd, tiapryd, amisulpryd
  • pochodne indolowe: sertyndol, zyprazydon
  • pochodne chinolinowe: arypiprazol
  • pochodne benzoksazolowe: rysperydon
  • dla opornych na leki typowe
56
Q

klozapina

A
  • neuroleptyk atypowy
  • powinowactwo do 5HT2 i D4, mniej do D2 -> super w schizofrenii, ale u części daje agranulocytozę
  • działania niepożądane: antag. a i M ->hipotonia ortostatyczna, zab. perystaltyki, akomodacji, sucho w buzi, sedacja
57
Q

olanzapina

A
  • neuroleptyk atypowy
  • słabsza sedacja
  • małe działania uboczne pozapiramidowe
  • długo: wzrost masy ciała, z. metaboliczny (zab. metabolizmu lipidów i węglowodanów) - częste dla atypowych
58
Q

rysperydon, sertyndol, zyprazydon

A
  • neuroleptyk atypowy

- wydłużają QT - arytmie