8. Gevaarlijke stoffen Flashcards
Gevaarlijke stoffen - soort gevaar + symbool (10)
8.1
- explosief bal met explosie- explodeert gemakkelijk, ook zonder zuurstof
- Oxiderend of brandbevorderend cirkel met vlammen geven bij verwarming zuurstof af en reageren daardoor heftig met andere brandbevorderende stoffen
- zeer licht en licht ontvlambaar vlam branden zeer makkelijk, zelfs bij kamertemperatuur
- schadelijk | irriterend | sensibilirend uitroepteken scahdelijk: geeft minder verschijnselen bij contact huid of inslikken dan giftige stoffen | irriterend: kunnen ontstekingen veroorzaken bij contact | sensibilerend: kunnen allergie veroorzaken bij contact
- bijtend balk en hand met zuurdruppels uit reageerbuisje tasten huid, ogen, longen en kleding aan bij contact
- gezondheidsgevaarlijk lange termijn persoon met explosie bij longen kankerverwekkende stoffen en fijnstof
- milieu gevaarlijke stoffen dode vis bij boom gevaarlijk voor milieu en dieren
- zeer giftige en giftige stoffen doodshoofd grote kans op verschijnselen bij contact of inslikken of inademen
- gassen onder druk wijnfles tot vloeistof gemaakte gassen
- asbest label: zwart/rood met witte a - waarschuwing via tekst op label
Gevaarlijke stoffen - verpakking
8.1
volgend wet Milieugevaarlijke Stoffen: etiket moet volgende basinformatie bevatten
* de (chemische) naam van de stof
* gevaarsymbool
* risico- en gevarenzinnen: H-zinnen (hazards) (voorheen R-risk)
* preventie maatregelen en veiligheidsaanbeveling: P-zinnen (precaution) (voorheen S-safety) -> inclusief PBM!
* naam van fabrikant
Gevaarlijke stoffen - vervoeren
8.1
wat ruitvormige gevaarsymbolen met punt omhoog
* kleur: categorie gevaar -> gevaar stof + gevaar reis
Gevaarlijke stoffen - veiligheidsinformatie
8.1
MSDS material safety data sheet -> geleverd door fabrikant of leverancier
* samenstelling stof
* grenswaarden (voorheen MAC-waarden)
* wijze opname
* directe gevaren
* eerste hulp, brandbestrijding en maatregelen productmorsing opruimen
* etikettering bij opslag en vervoer
* wijze van opslag
Gevarendiamant: internationale norm NFPA norm - niet wettelijk verplicht
ENKEL GROTE VERPAKKINGEN VOOR OPSLAG EN TRANSPORT
* blauw: Health: 0 geen gevaar 1 weinig gevaar 2 gevaarlijk 3 zeer gevaarlijk 4 uiterst gevaarlijk
* rood: Fire: 0 niet ontvlambaar 1 ontvlambaar bij verhitting 2 ontvlambaar bij verwarming 3 licht ontvlambaar bij RT 4 zeer licht ontvlambaar bij RT
* geel: Reactivity: 0 stabiel 1 bij verhitting of water onstabiel 2 gevaar heftige chemische 3 gevaar denotatie-explosieve ontleding 4 groot gevaar detonatie-explosieve ontleding
* wit: bijzonderheden: leeg = blussen met water | doorgestreepte W = niet blussen met water | radioactief symbool
Gevaarlijke stoffen: hoe krijg je die binnen (4) + hoe voorkomen (6)
8.2
- mond: bijv door eten met vuile handen of in een vuile ruimte
- huid spetters;
- ademhaling neus en mond = stof | nevel en gassen adem je in via je longen
- directe opname bloedbaan via wondje
voorkomen
* draag beschermende kleding (PBM: overall, handschoenen)
* zorg voor goede ventilatie of ademhalingsbescherming
* eet, drink en rook niet op werkplek
* trek vuile kleding uit bij pauze
* was altijd eerst je handen en gezicht voor eten, toiletbezoek, etc
* verzorg (huid)wondjes goed
Gevaarlijke stoffen: stappenplan preventie blootstelling (4)
8.2
Preventie blootstelling is vanuit arbowet, werkgever moet via deze volgorde werken
Arbeidshygiene strategie bestaat uit:
1.bronaanpak
* eliminatie: stof of process niet meer gebruiken
* stof vervangen
* werkwijze aanpassen (tabletvorm ipv poedervorm)
* gevaarlijke dampen direct afzuigen
2.ventilatie -> verdund concentratie stof
* verontreinigde lucht naar buiten zuigen en schone lucht naar binnen
3.scheiding van mens en bron
* schermen of scheidingswanden plaatsen
* zuurkast of trekkast
4. persoonlijke bescherming -> laatste preventiemiddel
* beschermende kleding -> regelmatig wassen
* persoonlijke monitor of meetapparaat
afhankelijk van stof en concentratie stof waaraan iemand wordt blootgesteld kan periodiek medisch onderzoek (PMO) worden gedaan
8.3 Grenswaarden - vergiftiging (2) en grenswaarden (wat + 3 soorten)
8.3
Vergiftiging: als inname kleine hoeveelheid normale werking van lichaam verstoort
* acuut: meteen reactie na inname stof (voedselvergiftiging
* chronisch: reactie na langdurige inname stof (loodvergifiting)
Grenswaarden waarden vastgesteld door gezondheidsdeskundige waarbij geen schade kan ontstaan aan mens of zijn/haar ongeboren kinderen. Geld voor mensen die:
* normale werkweek werken (40 uur per week, met 8 dagen per dag)
* volwassen en gezond zijn
* onder normale omstandigheden werken en geen fysiek zwaar werk doen
- grenswaarden TGG tijd gewogen gemiddelde: maximale aanvaardbare concentratie 8 uur per dag | TGG-15 is concentratie voor 15 minuten bloodstelling
- grenswaarden C ceiling waarde: deze grens nooit overschrijden, niet tijdsbegonden
- grenswaarden H huid: bij deze stoffen moeten naast maatregelen inademen ook maatregelen tegen huid genomen worden
Grenswaarde: reukwaarneming
8.3
reukwaarneming is geen goede aanwijzing om grenswaarde gevaarlijke stof te herkennen
* ze ruiken soms lekker -> gevaar onderschat
* sommige stoffen ruik je pas als ze ver over grenswaarde gaan
* sommige stoffen ruik je wel bij lage concentraties en niet bij hoge -> reukzenuw uitgeschakeld (zwavelwaterstofgas H2S - rotte eieren geur)
* sommige geuren stoffen dominant over andere geuren
* sommige stoffen geurloos
* geur is persoonsafhankelijk
Gevaarlijke stoffen: veelvoorkomende stoffen (8)
8.4
- Organische oplossmiddelen: dampen geven hoofdpijn, lange termijn herschenschade. Ze ontvetten huit waardoor andere stoffen sneller lichaam binnenkomen
- cyclische verbindingen: erg giftig en vaak kankerverwekkend (benzeen). Worden vaak gebruikt als brandstof, grondstof voor kunststof en oplossmiddel in lijm en coating. Kan bij regelmatige blootstelling hersenen aantasten
- Cement en kwartsstof: cement irriteert luchtwegen en huid en is gevaarlijk voor ogen. Kwartsstof (zand of door zagen/slijpen/boren) irriteert longen en kan bij langdurig inademen stoflongen geven (niet oplosbare deeltjes)
- Zuren en logen: bijtende werken, beschadigen huid ernstig en geven brandwonden. Direct spoelen bij contact + bezoek huisarts
- Zware metalen (lood, tin, kwik, zink) zeer giftig in dampen en poedervorm
- Koolmonoxide: komt vrij bij onvolledige verbranding (geur en smaakloos). Werkt zuurstofopname bloed tegen -> dodelijk. Ook explosiegevaarlijke stof
- Asbest: gevaarlijk bij inademen (asbestlongen, longkanker of buikvlieskanker). Vaak bij isolatiemateriaal
- Huishoudmiddelen: bevatten gevaarlijke stoffen en irriterende stoffen (ook zeep)
Gevaarlijke stoffen: asbest - waar + wettelijke bepalingen (4) + handelingen (3)
8.4
handelingen
* werk wordt onmiddelijk stilgelegd
* opdrachtgever zorgt dat er onafhankelijke labaratorium monsters worden genomen
* in geval van asbest: verwijderen overeenkomstig wettelijke voorschriften
-> asbestverwijderbrijf neemt ze mee in pakkingen die zonder breken/verspanen kunnen worden verwijderd
wettelijke bepalingen
* het nieuw verwerken en bewerken van asbest is verboden
* asbesthoudend afval moet gescheiden ingezameld en opgehaald
* waar risico op contact met asbest: specifiek label
* werkzaamheden om asbest te verwijderen wordt aangemeld bij inspectie SZW -> speciale aanvullende sloopvergunning nodig
Waar
* warmte-isolatie aan alle soorten toestellen en uitrusting
* flenzen en lagerafdichtingen
* brandwerend maken van staalconstructies
* in en achter ingemestelde fornuizen en ketels
* isolatie in elektrische apparatuur
* in brandwerende dekens
* remvoeringen
* rioolbuizen
* afdichtingmateriaal
* dak en wandbeplating
* vloerbedekking
Gevaarlijke biologische stoffen: reactie op (3) en indeling naar herkomst (5)
8.5
Reactie op biologische stoffen:
1. Infectie: als lichaam reageert op stof (afweerreactie)
2. Vergiftiging: als stof in bloedbaan terecht komt
3. allergische reactie: heftige reactie op stof door afweersysteem
biologische stoffen -> inademen ook mogelijk
1. afkomstig van dierlijk materiaal (huid, haren, mest) en **beten **(teek, insecten)
2. afkomstig van micro-organismen (virussen, bacterien, sommige schimmels)
3. ziekteverwekkende micro-organismen die je aantreft in water dat lange tijd niet is gebruikt (salmonella, legionella)
4. schimmels bij compostering
5. afkomstig uit plantaardig materiaal (hout, papier, plantensappen)
Gevaarlijke biologische stofffen: bescherming
8.5
preventie
* blootstelling bron vookromen (gesloten systeem)
* inenten
* duur blootstelling beperken
* PBMs (soms ook insmeren van creme mogelijk)
recap
* bijtende stoffen tasten bij contact huid, ogen, longen en kleding aan
* irriterende stoffen minder schadelijk dan bijtend, maar kunnen wel ontekingen veroorzaken
* sensibilerende stoffen (harsen, kleur en verven, metaalbehandelingsmiddelen) minder schadelijk dan irriterend, maar kunnen wel gevoelige huid veroorzaken (of heftige allergische reactie)
* schadelijke stoffen (verf, lak, houtbeschermingsproducten) minder schadelijk dan giftige stoffen
* Milieugevaarlijke stoffen: afvalstoffen en pesticiden
Industriele gascilinders: risicos en oorzaken
8.6
Risico’s:
* explosie door bezwijken tank onder druk: mechanisch geweld van brokstukken
* epxlosie door bezwijken tank onder druk: mechanische werking van vrijkomende inhoud (gas of vloeistof)
* explosie door bewzijken tank onder druk of lekken: bijtende of giftige werking van vrijkomende inhoud
* explosie door bezwijken tank onder druk of lekken: brandgevaarlijkheid van inhoud -> chemische reactie of brand
* lekkage = gladheid
* lekkage = productieverlies
* lekkage = milieuverontreiniging of verspreiding gassen of dampen in ademlucht
oorzaken lekken
* slecht onderhoud
* slecht gemonteerde flensen
* lekkende afsluiters, kranen, afdichtigen
* foutieve procedure bij overgieten of pompen
* beschadiging (bijv aanrijding met heftruck)
Industriële gascilinders: maatregelen
8.6
Veiligheidsmaatregelen:
* zet gascilinder goed vast
* bescherm gascilinder tegen nadelige weersinvloeden
* scherm gascilinder af voor zonnestralen en andere warmtestralingsbronnen
* ventileer opslagruimte
* stel batterijen met gascilinders niet op de werkplek op
* houd zuurstofcilinders gescheiden met brandgevaarlijke gascilinders
* sla gascilinders niet op in kelders en putten, bij voorkeur in buitenlucht
* plaats aangepaste blusmiddelen en water vlak bij opslagruimte
Industriële gascilinder: kleurcodering
8.6
- zuurstof = witte schouder
- stikstof = zwarte schouder
- koolstofdioxide = grijze schouder
- lucht = lichtgroene schouder
- acetyleen = kastanjebruine schouder
- waterstof = rood
