8) aistí bia spesíolta Flashcards
Cad is murtall ann?
Nuair a bhíonn duine 20% nó níos mó os cionn an ghnáthmheáchan do do thógáil / airde
3 cúiseanna de murtall?
Ró-ithe
Easpa aclaíochta
Drocheolas cothaitheach
3 fadhbanna sláinte a bhaineann le murtall?
Galar croí
Diaibéiteas
Stróc
3 cóireálacha aiste bia otracht?
Seachain bianna áise
Aiste bia chothrom a choinneáil
Bianna folamh-calorie a laghdú
3 bianna a laghdú le otracht (obesity)?
Arán
Feoil shailleacha
Uibheacha
3 bianna a sheachaint le otracht?
Deochanna boga
Alcól
Siúcra
3 bianna a ithe níos mó le otracht?
Glasraí
Torthaí úra
Déiríocht ísealmhéathrais
3 chleachtas stíl mhaireachtála chun otracht a chóireáil?
Méadaigh aclaíocht laethúil
Faigh caighdeán maith de codladh
2 chineál neamhoird itheacháin?
Anorexia nervosa
Bulimia nervosa
Cad é bulimia nervosa?
Tugtar ‘ragús ag ithe’ air freisin. Nuair a itheann daoine a lán bia agus nuair a dhéanann siad iad féin tinn nó nuair a mhothaíonn siad ciontach
Cad é anorexia nervosa?
Coinníoll ina ndiúltaíonn an duine go leor a ithe chun meáchan coirp sláintiúil a bheith aige/aici
Cad is diaibéiteas ann?
Nuair nach dtáirgeann an briseán go leor inslin (nó aon cheann). Is hormón é inslin a theastaíonn chun siúcra fola a rialáil
3 difríocht idir saghas 1/2 diaibéiteas?
Cineál 1 is cúis le nasc géiniteach
Le Cineál 2, táirgeann an briseán roinnt inslin ach ní leor
Cóireáil Cineál 2 = Cógas
Cineál 1 = Instealltaí laethúla
3 treoirlínte chun diaibéiteas a rialú?
Lean comhairle leighis
Coinnigh meáchan sláintiúil
Monatóireacht a dhéanamh ar leibhéil siúcra fola
Cad is oistéapóróis + comharthaí ann?
Galar ina lagaíonn cnámh agus tanaí + Cnámha briste an forearm
3 fadhbanna a tharlaíonn le ró-siúcra?
Otracht
Diaibéiteas Cineál 2
Galar fiaclóireachta
3 slí chun siúcra laghdú san aiste bia?
Seachain dramhbhianna
Roghnaigh sneaiceanna sláintiúla
Úsáid milseoirí saorga
Déileáil le oistéapóróis?
Iontógáil bianna cailciam agus vitimín-D a mhéadú
Cad is galar corónach croí ann?
Nuair a éiríonn artairí an chroí blocáilte le colaistéaról
Cad is féidir a tharlóidh má chúngaíonn na hartairí?
Cuirtear níos mó brú ar an gcroí. D’fhéadfadh taom croí nó stróc a bheith mar thoradh air seo
3 treoirlínte chun salann a laghdú?
Bain úsáid as luibheanna agus spíosraí ina ionad
Bain úsáid as ionadaigh salainn
Seachain salann a chur leis
An difríocht idir taom croí agus stróc?
Taom croí = Éiríonn artaire sa chroí bac
Stróc = Artaire inchinne
3 treoirlínte chun saill a laghdú?
Ith feoil thrua
Roghnaigh leata sáithithe ísealmhéathrais
Seachain bianna sneaiceanna sailleacha
RDA de salann + 3 fadhbanna sláinte le ró-salann?
6g + brú fola ard, stróc, damáiste Duáin
3 slí chun níos mó snáthín a fháil?
Fág na craicne ar thorthaí / glasraí
Ith gránaigh ardsnáithíneacha
Fág bíoga torthaí ar ghlasraí
3 aiste bia speisialta?
Veigeatóir/Vegan
Éadulaingtí bia agus ailléirgí
Galar céiliach
Difríocht idir veigeatóir agus vegans?
Vegetarian = aon táirgí déanta as comhlachtaí ainmhithe
Vegan = gan aon táirgí ainmhithe
5 chúis le haiste bia vegetarian a roghnú?
Cúiseanna Eiticiúla
Sláinte
Creideamh
Inbhuanaitheacht bia
Rogha
3 treoirlínte chun aiste bia veigeatóir a pleanáil?
Ith a lán próitéine bunaithe ar phlandaí
Bí ag faire amach don V-lipéad
Ith go leor bia ina bhfuil vitimín C
Difríocht idir éadulaingtí bia agus ailléirgí?
Níl éadulaingtí bia bagrach don bheatha agus ní bhaineann siad leis an gcóras imdhíonachta
3 comhartaí de ailleirgí?
Anaifiolacsas
Gríos
At (Swelling) an duine, liopaí nó súile
3 comharthaí de éadulaingtí bia?
Buinneach
Bloating
Caillteanas Meáchain
Cad is ailléirginí ann?
Bianna a d’fhéadfadh a bheith ina gcúis le frithghníomh ailléirgeach
Na 14 ailléirginí atá leagtha amach sa reachtaíocht?
Crústaigh, uibheacha, iasc, peanuts, pónairí soighe, bainne, cnónna, glútan, soilire, mustaird, síolta sesame, dé-ocsaíd sulfair, lúipíní, moileasc
Cad é einsímí?
Rud a chuireann suas imoibriú gan athrú / á úsáid le linn an phróisis
Cén fáth a bhfuil éadulaingt lachtós ag daoine?
Níl an einsím acu a díleánn lachtós, siúcra a fhaightear i mbainne
Cén fáth go bhfuil galar céiliach aige?
Ní féidir leo glútan a dhíleá, próitéin i gcruithneacht
3 Comharthaí an ghalair céiliach
Caillteanas meáchain
Crampaí
Buinneach
3 treoirlínte chun galar céiliach a rialú?
Gach bia ina bhfuil glútan a eisiamh ó aistí bia
Bí ag faire amach do lógónna saor ó ghlútan
Bain úsáid as táirgí nádúrtha saor ó ghlútan