7.2 exogeen en endogeen lipide transport Flashcards
wat zijn de belangrijkste vettige substanties in bloed?
cholesterol
triglyceriden
welke 2 vormen van cholesterol zijn er?
vrij cholesterol
cholesterol-ester
wat is de functie van cholesterol?
bouwsteen celmembraan
gal voor het oplossen van vetten
voorloper steroidhormonen
voorloper vitamine D
hoe gaat de lever cholesterol voorraad?
het wordt aangevuld via voeding, Novo synthese (meest voorkomend) en cholesterol gesynthetiseerd in extrahepatisch weefsel
het wordt gesecreteerd via HDL en VLDL
vrije cholesterol zit in gal
conversie naar galzouten/zurem
hoe wordt cholesterol gesynthetiseerd?
uit acetyl CoA en acetoacetylCoA
belangrijkste enzym en snelheidsbepalende stap is de HMG-CoA reductase
wat doen statines?
ze remmen de HMG-CoA reductase
wat is ubiquonone?
het zit in de pathway van de cholesterolsynthese
als je het remt met statines krijg je spierpijn
in welke voeding zit cholesterol en wat is aangeraden?
het zit in dierlijke producten
aangeraden is max 300 mg/dag
hiervan wordt 50% geabsorbeerd en 1 gr/dag geexcreteerd (vooral gal)
wat is een triglyceride?
1 glycerol met 3 vrije vetzuurmoleculen
vetzuur molecuul is verzadigd als er geen dubbele binding is en onverzadigd bij 1/meer dubbele bindinen
functie triglyceride?
belangrijkste brandstof lichaam
hoe worden cholesterol en triglyceriden vervoerd?
ze zijn niet wateroplosbaar
ze worden vervoerd via lipoproteinen
hoe zijn lipoproteinen opgebouwd?
de mantel is hydrofiel en de kern is lipofiel
in de kern: triglyceride en veresterd cholesterol
mantel: vrij cholesterol en fosfolipiden
waaruit bestaat lipoproteinen?
cholesterol
fosfolipiden
eiwitten
hoe kunnen lipoproteinen zorgen voor atherosclerose?
ze kunnen blijven plakken aan de vaatwand waardoor er ontstekingscellen op af komen. dit kan leiden tot atherosclerose
welke lipoproteinen zijn er?
HDL
LDL
VLDL
chylomicron
waaruit bestaan chylomicronen vooral?
ze zijn groot en kleine dichtheid
ze bevatten vooral triglyceride en weinig cholesterol
waaruit bestaan chylomicron remnant?
kleiner deeltje met wat grotere dichtheid
bevat wat minder triglyceride dan de chylomicron doordat het eruit is gegaan
waaruit bestaat VLDL?
grote deeltjes met lage dichtheid (weinig cholesterol)
waaruit bestaat LDL?
low density lipoprotein: kleiner deeltje met grotere dichtheid
dit is gevaarlijk voor het hart
waaruit bestaat HDL?
klein deeltje met grote dichtheid–> cholesterol
goed cholesterol
wat zijn apolipoproteinen?
structurele eiwitten van lipoproteinen
ze zitten op de mantel van de lipoproteinen
wat is Apo A2 en de functie?
zit op HDL
structuureiwit voor HDL
activator van hepatische lipase
wat is Apo B48 en de functie?
zit op chylomicronen en -remnants
nodig voor chylomicronen-secretie
bindt niet aan LDLR
wat is Apo B100 en de functie?
zit op VLDL, IDL, LDL, Lp(a)
zorgt voor secretie van VLDL-secretie
ligand voor LDLR
wat is Apo C1 en de functie?
zit op chylomicronen, VLDL, HDL
is een activator voor LCAT
wat is Apo C2 en de functie?
zit op chylomicronen
is een cofactor voor LPL
wat is Apo E en de functie?
zit op chylomicronen, IDL, VLDL, HDL
is nodig voor de chylomicronsecretie
ligand voor LDLR
wat is Apo A1 en de functie?
zit op HDL en chylomicronen
structuureiwit voor HDL
activator voor LCAT (LCAT zet vrij cholesterol om in cholesterol esters)
functie apolipoproteinen?
ligand voor receptor
binding van andere apo’s aan receptoren beïnvloeden
co-factoren voor enzymen
wat is de exogene pathway?
triglyceride en cholesterol worden in de darm opgenomen. ze worden vervoerd via chylomicronen
chylomicronen worden gemaakt mbv MTP
in chylomicron zit veel vet. LPL zorgt ervoor dat triglyceride uit chylomicron naar spier en vetweefsel gaat
chylomicron remnant (overblijfsel) wordt opgevangen door LRP en LDLR en gaat zo terug naar de lever
wat is de endogene pathway?
aangemaakt om tijdens het vasten te overleven
chylomicron remnant wordt opgenomen door de remnant receptor en komt in de lever
lever krijgt cholesrerol en triglyceride uit de voeding. vormt zelf ook cholesterol. er wordt VLDL gevormd
VLDL bevat voornamelijk vet, het lijkt op een chylomicron alleen VLDL raakt minder snel op. LDL zorgt weer dat vet uit VLDL komt. er blijft nu IDL over
IDL kan opgenomen worden in de lever op LDL te vormen. LDL kan cholesterol afgeven extrahepatisch of het wordt gerecycled in de lever door binding LDLR
wat gebeurd er als LDL bindt aan LDLR
LDL bindt aan de LDLR. het complex wordt opgenomen in de versicle en afgebroken. LDLR wordt gerycled oiv PCSK9
wat doet PCSK9?
zorgt dat LDLR wordt afgebroken
als je teveel PCSK9 hebt, heb je te weinig LDLR waardoor er teveel LDL (bevat voornamelijk cholesterol) in het bloed blijft zitten
wat is de meest voorkomende oorzaak van familiaire hypercholesterolemie?
een mutatie in LDLR
wat zijn kenmerken van PT’s met FH?
arcus lipoides (witte ring rond iris)
xanthomen: verdikte achillespees
xanthelasmata
hoe werkt de reverse cholesterol transport?
HDL zorgt voor reverse cholesterol transport
het wordt aangemaakt in de darm en lever. het kan mbv ABC,A1/-G1 cholesterol uit de vaatwand opnemen
LCAT brengt cholesterol in de HDL
HDL kan worden getransporteerd naar de lever via SR-B1 of het kan zijn cholesterol naar LDL vervoeren. zelf neemt het dan de vetten op van LDL. dit gaat mbv enzym CETP
LDL gaat naar lever of terig in vaatwand
wat is lipoproteine a?
een variant van LDL
Apo(a) is verbonden aan apoB
apo A is genetisch bepaald
het is zeer athrogeen dus komt makkelijk in de vaatwand (atherosclerose)
homoloog met plasminogeen
