6.4 stress en ondervoeding Flashcards
wat is het intermediaire metabolisme?
alle reacties die betrokken zijn bij het opslaan van energie en het gebruik van de energie bij cellulaire processen
wat is de grootste energiebron van de mensen?
- vetweefsel
2. spiermassa
wat is de belangrijkste energiebron vlak nadat je hebt gegeten?
voedsel wat je op hebt genomen
wat gebeurd er met de door de darm opgenomen voedingsstoffen?
glucose gaat naar
- de lever waar het word omgezet tot glycogeen
- de hersenen
- de spieren waar het wordt omgezet tot glycogeen
- vetweefsel waar het wordt opgeslagen als TG
aminozuren gaan naar de spieren waar eiwit synthese plaatsvindt
vetten wordt opgeslagen in de spieren en in vetweefsel als TG
wat is de anabole toestand?
dit is direct na een maaltijd.
metabolische reacties leiden tot de opslag van energie
anabole reacties zijn erop gericht energiereserves van het lichaam te behouden
netto toename lean body mass en vetweefsel
wat zijn 4 anabole reacties?
aminozuren–> eiwitten (eiwit synthese)
koolhydraat–> glycogeen (glycogenese)
vetzuren–> triglyceride (vet synthese)
koolhydraten–> triglyceriden (liponeogenese)
wat is de catabole toestand?
biochemische reacties die leiden tot het vrijkomen van energie. de reacties putten de energievoorraden uit
lean body mass en vetweefsel nemen af
wat zijn 4 katabole reacties?
eiwitten–> aminozuren (proteolyse)
aminozuren–> glucose (gluconeogenese)
glycogeen–> glucose (glycogenolyse)
triglyceride–> vetzuren (lipolyse)
waartoe leiden de katabole reacties?
tot het vormen van glucose en vetzuren. dit zijn substraten die gemakkelijk geoxigeneerd kunnen worden om energie vrij te maken
lichaamsvoorraden van glycogeen, eiwit en vet worden nu minder
wat is de katabolische sequentie?
een paar uur na de maaltijd gaat de lever glycogeen omzetten naar glucose (glycogenolyse) en aminozuren uit spierweefsel gebruiken voor de gluconeogenese . glucose gaat dan naar CNS
triglyderide uit vetweefsel worden omgezet tot vetzuren. deze kunnen direct naar NON-CNS of naar de lever waar ze worden geoxigeneerd tot ketenen. ketonen zijn brandstof voor zowel CNS als NON-CNS
bij de afbraak van triglyceride komt ook glycerol vrij. bij de glycogenolyse komt lactaat vrij. dit zijn substraten voor de gluconeogenese
wat is het belangrijkste hormoon van de anabole reactie en wat doet het?
insuline
- stimuleert de opname van glucose in cellen
- stimuleert eiwit synthese
- stimuleert lipogenese (synthese TG)
- remt glycogenolyse
- remt lipolyse
- remt proteolyse
- het onderhoud en herstelt de lean body mass en slaat overtollig energie op als vet
wat is het belangrijkste hormoon van de katabole reactie? wat doet het?
glucagon
- glycogenolyse
- lipolyse
- proteolyse
- ketogenese
energie wordt uit de voorraden gehaald. glucose wordt vrijgezet
wat zijn andere hormonen die betrokken zijn bij katabolisme?
(nor)adrenaline
cortisol
groei hormoon
thyroid hormoon
ze heten ook wel contraregulerende hormonen want ze werken de werking van insuline tegen
wat zijn cortisol en catecholaminen (adrenaline en noradrenaline) nog meer naast contra-regulerende hormonen?
stress hormonen
uit welke 2 delen bestaat de bijnier?
het buitenste deel: cortex
binnenste deel: medulla
wat maakt de cortex van de bijnier van buiten naar binnen?
buitenste laag: mineralcorticoiden bijv aldosteron
middelste laag: glucocorticoiden bijv cortisol
binnenste laag: sex hormonen bijv testosteron
wat maakt de medulla van de bijnier?
cathecholaminen: noradrenaline en adrenaline
door wat wordt de cortisol productie gecontroleerd?
door ACTH:
de hypothalamus zorgt voor CRF/ CRH.
dit stimuleert de voorkwab van de hypofyse waardoor ACTH wordt geproduceerd
ACTH stimuleert de bijnierschors/-cortex. er wordt nu cortisol gemaakt
teveel cortisol zorgt er weer voor dat de hypothalamus minder CRF gaat afgeven
wat doet cortisol?
verhoogd BD
zorgt voor afbraak eiwitten zodat aminozuren vrijkomen
zorgt voor afbraak TG in vetweefsel waardoor glycerol en vrije vetzuren vrijkomen
aminozuren en glycerol zijn substraat voor gluconeogenese–> bloed glucose stijgt
vrije vetzuren worden gebruikt als energiebron
het stimuleert dus de afbraak van eiwitten en vetten om de glucose spiegel op peil te houden en het mobiliseert vrije vetzuren als brandstof voor spieren en andere organen
hoe verloopt de cortisol spiegel gedurende de dag?
de cortisol spiegel stijgt gedurende de dag en bereikt zijn piek om 8 uur ‘s ochtends waarna het omlaag gaat. het is het laagst om 12 uur ‘s nachts
waarvan is de feedback van cortisol op de hypothalamus afhankelijk?
dag- nachtritme en stress
wat gebeurd er bij een stress prikkel?
catecholaminen en glucocorticoiden worden afgegeven aan het bloed
gebeurd door reacties waarbij het autonoom zenuwstelsel een rol speelt:
- adrenaline secretie uit bijniermerg neemt toe
- afgifte ACTH uit hypofyse voorkwab gestimuleerd–> cortisol
het zorgt voor een afname van de energie voorraad (spier- en vetmassa) van het lichaam
wat is homeostase?
het vermogen van het lichaam om het interne milieu constant te houden ondanks de veranderingen in de omgeving
wat is stress?
elke lichamelijke verandering die de homeostase dreigt te verstoren
wat zijn 5 voorbeelden van stress?
verwondingen infecties septische shock hartinfarct chirurgische ingrepen
wat is het doel van de stress response?
bij de stress response wordt er dus catecholamines en glucocorticoiden afgegeven aan het bloed
dit is een manier van het lichaam om genoeg energie uit de energiedepots (vet, spier, glycogeen) te mobiliseren en de HF en BD te verhogen
zo is er voldoende brandstof voor de fight or flight reactie beschikbaar om de oorzaak van de stress te bestrijden en te elimineren
hoe eindigt een stress hormoon?
als het lichaam de oorzaak van de stress kan elimineren zal de afgifte van stress hormonen dalen en de homeostase herstellen. de energiedepots worden aangevuld, de HF en BD zullen normaal worden
het lichaam komt weer in anabole toestand
wat gebeurd er als een stress reactie blijft bestaan?
stress uitlokkende factor kan blijven bestaan bij bijv infectie, sepsis, trauma
de hoge cortisol en catecholamine spiegels kunnen ervoor zorgen dat zowel de spier- als vetmassa afnemen
herstel van de PT kan door het verlies van spier- en vetmassa bemoeilijkt of zelfs onmogelijk worden
het lichaam gaat dus verzwakken door de hoge cortisol en adrenaline spiegels
wat gebeurd er bij langdurig vasten?
dit is ook een chronische stress prikkel
de stress hormonen zullen verhogen: glucagon, cortisol, adrenaline, groeihormoon
wat is het gevolg op het intermediair metabolisme van langdurig vasten?
vrije vetzuren en ketonlichamen als belangrijkste energiebron van het lichaam fungeren
dit doet het lichaam om verdere afbraak van spieren (eiwitten) te voorkomen
er zijn verschillende fasen tijdens vasten. wat gebeurd er bij de fed state (0-4 uur na een maaltijd)
belangrijkste brandstof: glucose
insuline stijgt:
- glucose opname stijgt
- glycogeen stijgt
- TG synthese stijgt
- eiwit synthese stijgt
er zijn verschillende fasen tijdens vasten. wat gebeurd er bij de fasted state (4-12 uur na een maaltijd)?
belangrijkste brandstof hersenen: glucose
belangrijkste brandstof spieren en lever: vrije vetzuren
glucagon stijgt en NA:
- glycogenolyse
- lipolyse
- insuline daalt
er zijn verschillende fasen tijdens vasten. wat gebeurd er bij de early starved state (12 uur- 16 dagen na een maaltijd)?
hersenen belangrijkste brandstof: glucose + ketonlichamen
lever: vrije vetzuren
spier: vrije vetzuren en ketonlichamen
glucagon en NA stijgen:
- lipolyse
- ketogenese
cortisol stijgt
- afbraak spiereiwit
- aminozuren voor gluconeogenese
er zijn verschillende fasen tijdens vasten. wat gebeurd er bij de late starved state (> 16 dagen na een maaltijd)
belangrijkste brandstof hersenen: ketonlichamen en wat glycose
spier: vetzuren
Glucagon en NA blijven hoog
wat is gevolg van langdurig vasten op organen?
het leidt tot uitputting van alle energievoorraden wat leidt tot het verlies van een goede werking van alle organen die een vitale functie hebben–> de dood
