6.2 concepten lichaamssamenstelling Flashcards
er zijn 5 levels van lichaamssamenstelling. wat zijn de belangrijkste compartimenten bij elke level?
ECV= extracellulaire vloeistof ICV= intracellulaire vloeistof
wat is level 1 van de lichaamssamenstelling?
atomen
- 50 atomen in het lichaam
- 5 atomen zijn hiervan verantwoordelijk voor 98% van het lichaamsgewicht
- overige 45 atomen voor de rest van het gewicht
wat zijn de 5 atomen die verantwoordelijk zijn voor 98% van het lichaamsgewicht?
koolstof O2 H+ stikstof calcium
wat is level 2?
moleculen
de atomen vormen samen moleculen die >100.000 chemische verbindingen vormen welke allemaal verschillen in complexiteit en gewicht
level 3
cellen
cellen ontstaan uit moleculen en zorgen voor een levend organisme
menselijk lichaam geeft veel verschillende soorten cellen
level 4
weefsels (bijvoorbeeld spieren, vetweefsel, bot, huid)
weefsels bevatten cellen welke vergelijkend zijn in functie, embryonale origine en verschijning
level 5
het gehele lichaam
waarom wordt de lichaamssamenstelling gemeten?
om te kijken naar de gezondheid en de gevolgen/ risico dat het gewicht hierop heeft
- bijvoorbeeld het voorkomen van diabetes
om aanbeveling te doen
- bijvoorbeeld aankomen/ afvallen, meer spiermassa krijgen, sporten
hoe kan je info krijgen over de veranderingen in de lichaamssamenstelling?
met het BMI (quetelet index)
gewicht/ lengte X lengte= kg/ m2
wat zijn de waardes van BMI?
18,5 ondergewicht 18,5-24,9 gezond 25-29,9 overgewicht 30-39,9 obesitas >40 ernstige obesitas
wat kan de BMI goed voorspellen?
de kans op overleving. bij een veel te laag of zwaar gewicht neemt de levensverwachting af
waar zegt het BMI niet iets over? wat zijn de limitaties van BMI?
maakt geen onderscheid tussen plasma volume, spiermassa, vet en botten. het kijkt alleen naar het totale gewicht.
gespierde man kan gezien worden als te zwaar terwijl hij daadwerkelijk gezond is
slanke man kan gezien worden als gezond terwijl hij daadwerkelijk, door zijn te hoge vetpercentage, ongezond is
zegt niets over verschil etniciteiten
het is leeftijdsonafhankelijk
maakt geen onderscheid tussen man en vrouw
wat is de belangrijkste parameter in het evalueren van gewicht en lichaamssamenstelling
de proportie van het totale lichaamsgewicht wat vet is (percentage lichaamsvet)
wat zijn effecten van te veel lichaamsvet?
het kan de kans verhogen op chronische ziektes zoals
- hart en vaatziekten
- hypertensie
- type 2 diabetes
- kanker
wat zijn effecten van te weinig lichaamsvet?
verhoogde kans op
- verminderde vruchtbaarheid
- hart en vaat ziekten
waar is vet opgeslagen?
subcutaan: onderhuids tussen de spieren in de spieren abdominaal: buikholte thoracaal: borstholte
wat is het verschil in opslag van vet tussen mannen en vrouwen?
mannen slaan vooral vet op abdominaal
vrouwen slaan meer vet op rondom de heupen, kont, onderbuik, borsten, schouders en triceps
er zijn 2 modellen die de lichaamssamenstelling kunnen beschrijven. wat is models of body composition 1?
onderscheid tussen vrije vetmassa (niet essentieel + opslag vet) en
lean body mass (weefsel met essentieel vet)
dit is in de praktijk lastig te meten
wat is model body composition 2?
onderscheid tussen vet massa (inclusief essentieel vet) en vet vrije massa (overig weefsel)
waaruit bestaat vet vrije massa?
water (60%), glycogeen en eiwitten
meeste water zit intracellulair
wat is essentieel vet?
niet al het vet is slecht
essentieel vet is nodig om te overleven en te functioneren: beschermen organen, isolatie en energie.
bestaat uit vet dat zit opgeslagen in de grote organen, spieren en centraal zenuw stelsel
wat is het verschil in hoeveelheid essentieel vet tussen mannen en vrouwen?
mannen hebben 3-5% van het totale lichaamsgewicht aan essentieel vet
bij vrouwen is dit 8-12%
waarom hebben vrouwen meer essentieel vet?
voor bijvoorbeeld een goede zwangerschap (energie leveren voor 2), menstruale cyclus
wat is niet essentieel vet?
vetweefsel=opslag vet
vooral in de vorm van triglyceride
het is vooral opgeslagen onder de huid, subbutaan
wat is het verschil in lichaamssamenstelling tussen man en vrouw?
mannen meer spieren
vrouwen meer vet
wat gebeurd er met de lichaamssamenstelling als je ouder wordt?
lichaamsgewicht neemt toe
lean body mass (weefsels (bot, spier etc)+ essentieel vet) neemt af
vetmassa neemt toe
wat zijn manieren om de lichaamssamenstelling te schatten?
huidplooimetingen
lichaamsomtrek meten (heup/taille ratio)
bioelektrische impendantie meting
afbeeldende techniek (DEXA, CT, MRI)
wat is het principe van de huidplooimeting?
omdat 70-90% van het vetweefsel subbutaan ligt kan de dikte van de huidplooien gebruikt worden om de totale hoeveelheid vet te meten
meting gebaseerd op de veronderstelling dat vet regelmatig verdeeld is over het lichaam en de dikte dus een maat is voor de hoeveelheid lichaamsvet
wat is een nadeel van de huidplooimeting?
het wordt door zorgmedewerkers anders gedaan (huidplooi anders gepakt) of anders gemeten
het geeft geen goede info over de hoeveelheid visceraal vet
bij wie is de heup/taille ratio hoger? WHR
bij mannen. wordt meer naarmate je ouder wordt
voordeel WHR?
de heup taille ratio voorspelt beter dan andere anthropometrische parameters het gezondheidsrisico van een individu. je meet vet rondom ingewanden
de verdeling van vet is belangrijker dan de hoeveelheid vet
waarmee is de WHR gecorreleerd?
mate van insuline resistentie bloeddruk negatief gecorreleerd met HDL cholesterol spiegel in bloed incidentie DM incidentie HVZ overall mortaliteit
wat is het verschil vetcellen ?
mannelijke of androïde vetcellen. visceraal:
- bovenlichaam vetcellen zijn meer insuline resistent en meer uitscheiding van vetcellen als reactie op lypolytische stimuli
vrouwelijke of gynoide vetcellen. subcutaan:
- onderlichaam vetcellen zijn meer insuline gevoelig en meer lypolitisch resistent. minder afgifte van vetzuren
wat is nadeel van de circumferences?
het maakt geen onderscheid tussen visceraal en subcutaan vet
wat is bioelektrische impedantie analyse (BIA)?
indirecte methode met elektrische geleiding van een wisselstroom door het lichaam
weefsels met veel water en elektrolyten zoals bloed en spieren geleiden stroom goed
vetmassa, lucht, bot geleiden stroom nauwelijks
hoe groter de vetvrije massa, des te beter de stroom loopt
wat meet de BIA?
de vet vrije massa FFM
uitgaande van het twee compartimenten model dan de vetmassa berekend worden want
lichaamsgewicht- FFM= vetmassa
wat zijn problemen die optreden bij de BIA bij het veranderen van de hoeveelheid lichaamswater?
bij uitdroging neemt de geleiding toe (hogere concentraties elektrolyten) en lijkt het vetpercentage lager dan het daadwerkelijk is
bij teveel water vermindert de geleiding en lijkt het vetpercentage hoger dan het is
wat is Duel Emission X-ray Absorptiometry? DEXA
gaat over fotonen en energieniveaus
je kan hieruit opmaken hoeveel van het lichaam bestaat uit zachte weefsels (lean body mass), bot mineraal massa en vetmassa
je kan de absolute hoeveelheid vet meten maar maakt geen onderscheid tussen visceraal en subcutaan vet
met welke methoden kan je wel onderscheid maken tussen visceraal en subcutaan vet?
MRI en CT scan
ze worden beschouwd als meest nauwkeurige middelen voor kwantificering van de lichaamssamenstelling
worden niet vaak gebruikt door hoge kosten
wat gebeurd er met visceraal vet bij ouder worden?
bij mannen neemt het rond 30e leeftijd toe
bij vrouwen rond 50e levensjaar, bij overgang
waarmee is de WHR gecorreleerd?
mate van insuline resistentie bloeddruk negatief gecorreleerd met HDL cholesterol spiegel in bloed incidentie DM incidentie HVZ overall mortaliteit
