7. pełny cykl psychologii społecznej. od obserwacji do replikacji Flashcards
Model pełnego koła/cyklu (Mortensen & Cialdini, 2010)
Obserwacja w warunkach naturalnych -> teoria -> eksperymentowanie
huśtawka emocjonalna - eksperyment 1 Doliński i Nawrat - przejście dla pieszych
Przechodzenie przez jezdnię w miejscu niedozwolonym (grupy: niepokojone gwizdkiem policyjnym, bez gwizdka, swobodnie przechodzące)
Sprawdzanie, czy poziom lęku wpływa na zgodę do wypełnienia kwestionariusza
Osoby z gwizdkiem częściej zgadzały się na wypełnienie, ale różnice są słabe, nieistotne (ale gdy badacze połączyli dwa warunki kontrolne i porównali z eksperymentalnym, wynik był na granicy istotności - niezbyt silny efekt psychologiczny)
eksperyment 2 - parking
Umieszczanie karteczek w miejscach typowych dla zostawiania mandatów (za wycieraczką) lub miejsc nietypowych (szyba ze strony kierowcy lub pasażera)
Weryfikacja wpływu treści ulotki (środek na porost włosów vs krwiodawstwo)
Karteczka umieszczona za wycieraczką wpływała na istotnie statystyczny wynik w uległości do wypełnienia kwestionariusza (szczególnie, gdy treść ulotki dotyczyła krwiodawstwa)
eksperyment 3 - parking
Skutecznie działa warunek, kiedy mamy reklamę Vitapanu (środka na porost włosów; w tym warunku to było tylko to) za wycieraczką
Wpływ pozytywnego nastroju, poczucia winy i wstydu
Im większy pozytywny nastrój, poczucie winy i wstydu tym wyższy wynik w uległości do wypełnienia kwestionariusza
eksperyment 4 - laboratorium
Nagłe wzbudzenie i wycofanie emocji
Licealiści poinformowani, że biorą udział w badaniach psychologicznych (w jednym warunku mieli być rażeni prądem, w drugim “aparatura się popsuła” i mieli rzucać lotkami do celu, by sprawdzić ich koordynację wzrokowo-ruchową, w trzecim od razu byli informowani, że badana będzie ich koordynacja wzrokowo-ruchowa)
Osoby, które wiedziały, że będą rażone prądem, wcale nie były bardziej uległe (efekt się zreplikował)
Wysoka uległość występuje w przypadku nagłego wycofania emocji!
Gdy wzięto pod uwagę wyłącznie osoby, które się zgadzały i porównano ich deklaracje okazało się, że osoby poddane huśtawce emocji deklarują najkrótsze zaangażowanie ze wszystkich! - zgadzają się, ale minimalizują swoje zaangażowanie
Być może stan nagłego wycofania emocji może wpływać na procesy poznawcze, “zawieszenie poznawcze”, dezorientacja, bezrefleksyjność
Testowanie bezrefleksyjności w sytuacji oczekiwania na kserokopię
Manipulacja uzasadnieniem, by ktoś wszedł przed nas w kolejkę (sensowne, pozorne - wpuścisz mnie? Bo muszę coś skserować)
Rodzaj uzasadnienia nie ma znaczenia, gdy ludzie znajdują się w stanie bezrefleksyjności; gdy huśtawka nie jest zaaplikowana, osoby reagują na uzasadnienie jedynie, gdy jest sensowne
huśtawka
nagłe wycofanie emocji, bliżej nieokreślone zmiany w przetwarzaniu informacji skutkujące bezrefleksyjnością, zmiana stanu poznawczego funkcjonowania
Informacyjny model bezradności (Kofta i Sędek 1990)
- Sytuacja problemowa - generowanie i testowanie hipotez oraz programów działania
- Brak zysków poznawczych - brak redukcji entropii, zbioru hipotez, utrzymująca się niepewność
- Wyczerpanie poznawcze - zablokowanie konstytutywnych form aktywności poznawczej
- Deficyty bezradności - poznawcze (zaprzestanie generowania hipotez), motywacyjne (spadek), emocjonalne (negatywny afekt)
bezrefleksyjność a wysiłek mentalny - Śpiewak
Procedura badania: czy wśród wyświetlanych figur występuje jakaś reguła?
Predykcje:
Wysiłek poznawczy oparty na informacyjnym modelu bezradności (brak sprzężenia zwrotnego między wysiłkiem a efektem działania) doprowadzi do wzrostu bezrefleksyjności.
Bezrefleksyjność jako konsekwencja stanu wyczerpania i niezdolności/możliwości kontrolowanego przetwarzania informacji.
Pod wpływem treningu bezradności rosła tendencja do zachowań bezrefleksyjnych (23% bezrefleksyjnych osób w warunku kontrolnym, 50% w eksperymentalnym)
Alternatywna interpretacja - badani niekoniecznie byli bezrefleksyjni - być może wiedzieli, co podpisują, ale grali rolę “dobrej osoby badanej”
W drugim eksperymencie: Czy osoby pamiętają co podpisywały? Błędne odpamiętanie treści nastąpiło u 30% badanych z warunku kontrolnego oraz 67% badanych z warunku eksperymentalnego (bezradność).
Z wyłączeniem osób, które prawidłowo odpamiętały treść oświadczenia (14 osób): bezrefleksyjnie podpisało 43% osób z warunku kontrolnego i aż 80% osób z warunku eksperymentalnego
nauka różni się od pseudonauki tym, że
potrafimy sfalsyfikować stawiane tezy
bezrefleksyjność - Ellen Langer
Stan poznawczy, w którym nasza uwaga jest rozproszona lub ukierunkowana na inne aktywności niż te, które wykonujemy w danej chwili
związanie poznawcze
gdy mamy uruchomiony moduł zamykania danej sprawy, podejmowanie decyzji na podstawie szczątkowych informacji
