13. czy nauka sama się oczyści? Flashcards
open science
większa transparentność badań.
- Konieczność ustalenia przed rozpoczęciem badania reguły dotyczącej danych i ujawnienie jej w publikacji.
- Konieczność zbierania co najmniej 20 obserwacji na warunek lub przedstawić przekonujące zagadnienie ograniczenia kosztów gromadzenia danych.
- Konieczność raportowania wszystkich zmiennych rejestrowanych w badaniu (dodawanie zmiennych zwiększa szansę na istotność).
- Konieczność raportowania wszystkich warunków eksperymentu, w tym nieudane manipulacje.
- Jeśli jakieś obserwacje zostaną wykluczone z analiz, autorzy powinni równiez podać, jakie są wyniki, jeśli te obserwacje zostaną uwzględnione.
- Jeżeli analiza zawiera współzmienną (kowariant), powinno się raportować również to, jak zmieniają się wyniki, gdy współzmiennej się nie uwzględni.
wnioskowanie Bayesowskie
Współczynnik Bayesa definiuje się jako stosunek prawdopodobieństwa a posteriori do a priori H1 do H0 (Kass i Raftery 1995).
BF > 1 wskazuje na korzyść alternatywnej hipotezy H1 (o istnieniu różnicy). Współczynnik Bayesa w przedziale 0 < BF < 1 wskazuje na korzyść hipotezy zerowej (o braku różnicy).
Czy prerejestracje są niezbędne, aby uprawiać dobrą naukę? - ZALETY:
Zmniejszenie selektywności publikowanych wyników (a nie tylko tych, które wyszły)
Redukcja QRP (questionable research practicies - wątpliwe praktyki badawcze, dostosowanie praktyk i danych do tego, czego oczekują klienci)
Zapobieganie HARKING-owi (Hypothesizing After the Results Are Known)
Prerejestracje mogą rodzić też niebezpieczeństwa:
Iluzja transparentności (tu może pojawić się PARKING - Preregstering After the Results Are Known - badacze mogą rejestrować badania mając już wyniki, więc tak czy siak jest to oszukiwanie)
Iluzja powtarzalności
Nadużywanie narzędzi do typu badań, do którego nie jest ona przeznaczona (eksploracja vs konfirmacja) - prerejestracja ma sens w konfirmacji (w eksploracji mniejszy, bo nic jeszcze nie wiemy, więc co mamy zakładać)
Powtarzalna, ale bezcelowa nauka - klony badań replikacyjnych, posługiwanie się utartymi, prostymi paradygmatami, powstawania jakichś bardzo wąskich kategorii naukowych (np. jakieś pojedyncze zachowania konsumenckie)
Dylematy i ograniczenia etyczne - Wiesław Łukaszewski
“Na szczęście wszystkie najważniejsze wyniki badań w psychologii społecznej osiągnięto, zanim powstały kodeksy etyczne.”
Badania nas zagubionymi portfelami (Cohn i wsp. 2019)
opublikowane w ekonomii behawioralnej; celowo zgubili 17 tysięcy portfeli w około 300 miastach różnych państw; przewidywania zakładały (zarówno eksperci, jak i nieeksperci), że w momencie, gdy w portfelu będą pieniądze, to mniejsze będzie prawdopodobieństwo zwrócenia go do właściciela - wyniki były ZUPEŁNIE ODWROTNE - im więcej było pieniędzy w portfelu, to częstszy był zwrot! (oprócz Meksyku); wpływ sytuacji na własną samoocenę może być tutaj moderatorem krytycznym (nieoddanie środków powoduje negatywne konsekwencje i dyskomfort z perspektywy samooceny)
zagrożenie pozornej integracji wiedzy
Powszechne jest wykorzystywanie narzędzi badawczych w oderwaniu od znajomości konstruktów teoretycznych, na podstawie których były one tworzone