5. specyfika badań eksperymentalnych Flashcards
Plan dwugrupowy (z pomiar początkowym i końcowym)
Grupa eksperymentalna - pretest (ZZ) -> manipulacja ZN -> posttest (ZZ)
Grupa kontrolna - pretest (ZZ) -> posttest (ZZ)
= Porównania międzygrupowe w posttestach grup kontrolnej i eksperymentalnej
Może wystąpić również wariant bez pretestu (tylko manipulacja w eksperymentalnej i porównanie posttestów obu grup).
Klasyczny plan eksperymentalny
porównania międzygrupowe w pretestach grup eksperymentalnej i kontrolnej (zakładamy, że nie będą one się różniły, co powinna zapewnić randomizacja;)
następnie manipulacja zmienną niezależną w grupie eksperymentalnej, a na końcu porównanie pomiaru końcowego zmiennych zależnych w posttestach obu grup. Mogą występować też pomiary wewnątrzgrupowe (wynik pretestu i posttestu eksperymentalnej i osobno wynik pretestu i posttestu eksperymentalnej i kontrolnej).
Losowy dobór do warunku a randomizacja
to dwie osobne kwestie. Randomizacja dotyczy całego badania (dobór próby), a losowy dobór dotyczy warunków kontrolnych i eksperymentalnych.
Trafność wewnętrzna
uzyskanie wyników, które mają przełożenie na rzeczywistość mimo występowania zmiennych zakłócających
Schemat z powtarzanymi pomiarami
Eliminowanie alternatywnych wyjaśnień poprzez zapewnienie równoważenia kolejności poszczególnych bodźców (badania nad prymowaniem, poznawcze, uwagowe).
plan Solomona
Grupy eksperymentalne:
Pretest (ZZ) -> manipulacja ZN -> posttest (ZZ)
Manipulacja ZN -> posttest (ZZ)
Grupy kontrolne:
Pretest (ZZ) -> posttest (ZZ)
Posttest (ZZ)
W praktyce rzadko stosowane, bo bardzo kosztowne.
Plan dwugrupowy
bez pomiaru początkowego i końcowego w jednej z grup
Plan quasi-eksperymentalny
to, co odróżnia plan eksperymentalny od quasi-eksperymentu to brak randomizacji, czyli losowego doboru osób do warunków eksperymentalnych
badania nad perswazją Petty, Cacioppo, Goldman (1981)
na jego podstawie rozwinięto teorię dwutorowego wpływu perswazyjnego (teoria przepracowania przekazu) - interakcja 3 czynników:
- Zaangażowanie odbiorcy
- Siła argumentów
- Autorytet nadawcy
+W eksperymencie tym nie ma warunku kontrolnego! Dopiero później zrobiono dodatkową replikację, ale z samym warunkiem kontrolnym, jednak nie spełniał on warunku randomizacji, bo nie był pobierany z tej samej próby, co grupy eksperymentalne
Badania dotyczące perswazji skupiają się raczej
nie na ZMIANIE postaw, ale na wpływie na postawy jeszcze nieukształtowane, dopiero tworzące się.
Ile warunków kontrolnych potrzeba? - badania Freedman i Fraser (1966) - badania nad techniką “stopy w drzwiach”
Kanon minimalnej różnicy - tak powinniśmy dobierać warunki, by tylko jedna zmienna (na tyle, na ile się da) różniła warunki; w psychologii społecznej tak naprawdę warunki kontrolne nie są kwestią oczywistą i łatwą
plany czynnikowe
Umożliwiają badanie efektów wpływu więcej niż jednej zmiennej niezależnej
Iloczyn liczby poziomów zmiennych niezależnych wskazuje nam ile grup/warunków jest niezbędnych do stworzenia pełnego planu eksperymentalnego
Przykład - badanie perswazji
Im mniej czynników, tym większa kontrola nad zmiennymi ubocznymi i zakłócającymi!
podstawowe cechy planu badawczego
- porównywanie
- manipulowanie
- kontrolowanie
Zakłócenia trafności wewnętrznej
czynniki, które pojawiają się zanim nastąpi manipulacja (czynniki poza planem) - problem nielosowości doboru próbki, decyzja o doborze grup nie zależy od kryterium losowego
Zakłócenia związane z planem (czynniki związane z planem badawczym)
- Historia (zdarzenia, które mają miejsce już po przydziale do grup, a zakłócają działanie zmiennej niezależnej głównej)
- Dojrzewanie (problem badań prowadzonych w długim czasie, wpływ procesów biologicznych, psychologicznych i społecznych)
- Utrata osób badanych
- Zmiany narzędzi pomiarowych między pomiarem początkowym a końcowym (utrata właściwości)
- Uniewrażliwienie się na kolejny pomiar
- Zjawisko równania regresji do średniej (szczególnie niebezpieczne, w schemacie quasi-eksperymentalny z powtarzanym pomiarem, gdy o doborze do grup decydował niski lub wysoki wynik początkowy)
