6: Airway & Spine

Question 1

Het protocol airway & spine bestaat uit twee onderdelen, waarbij we eerst airway zullen behandelen. Wat is het doel van het protocol airway?

Answer 1

Of de luchtweg van het slachtoffer vrij is

Question 2

Er zijn twee verschillende situaties waarbij je de airway kan behandelen. Wat zijn deze?

Answer 2

Of het slachtoffer bij of buiten bewustzijn is

Question 3

Wat is het protocol om de luchtweg te beoordelen bij iemand die bij bewustzijn is

Answer 3

Beoordelen of er sprake is van een vrije of bedreigde luchtweg. Volg het subprotocol luchtwegobstructie indien de luchtweg niet vrij of bedreigd is. Vraag of het slachtoffer iets in de mond heeft en vraag om dit eruit te halen (zodat het alsnog in de keel schiet)

Question 4

Wat is de eerste stap van het protocol om de luchtweg te beoordelen bij iemand die buiten bewustzijn is?

Answer 4

beoordelen of het slachtoffer een mogelijk nek-/wervelletsel of geen sprake van ongevalsslachtoffer

Question 5

Na een ernstig ongeval mag een slachtoffer niet bewogen worden. Dit is met uitzondering van 2 situaties, welke?

Answer 5

Om een vrije luchtweg te creëren en bij gevaar

Question 6

Indien er sprake is van abnormale ademhaling, welke positie moet het slachtoffer naartoe gedraaid worden?

Answer 6

op de rug

Question 7

Welke handeling moet worden gedaan indien een slachtoffer op de rug ligt en de luchtweg te openen / open te houden bij verdenking nek-/wervelletsel?

Answer 7

Jawthrust

Question 8

Stelling: Indien een slachtoffer geen ongeval heeft gehad met een normale ademhaling beweeg je het slachtoffer niet

Answer 8

Fout, dit slachtoffer met in de stabiele zijligging worden gelegd

Question 9

Een slachtoffer ligt in de stabiele zijligging en gaat slechter ademen (sneller/langzamer/stoppen), in dit geval moet het slachtoffer op de rug worden gelegd. Waarom?

Answer 9

Om de ademhaling te controleren. Indien deze normaal moet het (niet-ongevalsslachtoffer) op de andere zij in de stabiele zijligging worden gelegd OF luchtweg wordt vrij gehouden met chinlift

Question 10

Wat zijn synoniemen van de chinlift?

Answer 10

head-tilt, hoofdkantel-kinlift-methode

Question 11

Wanneer wordt een chinlift gebruikt?

Answer 11

Deze manoeuvre wordt gebruikt wanneer een slachtoffer bewusteloos is en luchtwegobstructie door de tong heeft

Question 12

Wanneer wordt een jawthrust gebruikt?

Answer 12

Deze manoeuvre wordt gebruikt wanneer een slachtoffer bewusteloos is, een luchtwegobstructie door de tong én een verdenking op nek-/wervelletsel heeft.

Question 13

In het kort maar met alle stappen, wat is het protocol van airway & spine bij bewustzijn?

Answer 13

Vrije luchtweg
- nee: ga naar subprotocol luchtwegobstructie
- ja: volgende stap

Bedreigde luchtweg?
- ja: ga naar subprotocol luchtwegobstructie
- nee: volgende stap

Iets in de mond:
- ja: mond leegmaken
- nee: volgende stap

Verdenking op nek-/wervelletsel?
- ja: voer nekstabilisatie uit en voorkom bewegingen van wervelkolom
- nee: ga naar Breathing

Question 14

In het kort maar met alle stappen, wat is het protocol van airway & spine buiten bewustzijn?

Answer 14

• is er verdenking op nek-/wervelletsel: voer jawthrust uit en voorkom bewegingen van wervelkolom

zo niet, voer de chinlift uit

ga daarna naar Breathing

Question 15

Stelling: vraag een omstander te assisteren bij de eerstehulpverlening door de chinlift / jawthrust van je over te nemen

Answer 15

Juist

Question 16

Stelling: als je doorgaat naar Breathing hoeft de jawthrust/chinlift niet meer worden uitgevoerd

Answer 16

Onjuist, dit moet de rest van het protocol uitgevoerd worden

Question 17

Onder welke omstandigheden moet het nek van het slachtoffer gestabiliseerd worden?

Answer 17

Indien
- er sprake is van een ongeval dat aanleiding kan geven tot nek-/wervelletsel (bv rechtstandige val op de hakken/suit, flexie/extensie
- er sprake is van een hoog-energetisch trauma
- het slachtoffer pijn heeft in rug/nek
- het slachtoffer de vingers en tenen niet kan bewegen
- het slachtoffer tintelingen of een dof gevoel heeft in armen/benen

Question 18

Welke vragen moet je o.a. stellen om te inventariseren of de nek van het slachtoffer gestabiliseerd moet worden?

Answer 18

• ‘Heeft u pijn in rug/nek’
• ‘Kunt u uw vingers en tenen nog bewegen’
• ‘Heeft u tintelingen of een dof gevoel in uw armen en/of benen’

Question 19

Wat zijn omstandigheden waarbij de luchtweg bedreigd/volledig geobstrueerd kan raken?

Answer 19

• corpus alienum
• terugzakken van epiglottis bij bewusteloos slachtoffer
• zwelling van weke delen (tong, slijmvliezen van de keelholte, stembanden)
• vloeistof in de luchtpijp (bv bloed/maaginhoud)

Question 20

Waarom is het garanderen van een vrije luchtweg noodzakelijk?

Answer 20

Om ademhaling mogelijk te maken en daarmee alle vitale organen van zuurstofrijk bloed te voorzien. Bij volledige obstructie van de luchtweg leidt dit in een korte tijd tot de dood

Question 21

Vul in: Bij een volledige obstructie van de luchtweg zal er geen lucht in de longen terecht komen waardoor de zuurstofspanning in de longen en vervolgens in het bloed …

Answer 21

Daalt

Question 22

Waar zal een lage zuurstofsaturatie verder toe leiden?

Answer 22

schade aan organen, dit gebeurd binnen enkele minuten

Question 23

Hoe lang duurt het bij obstructie totdat een slachtoffer bewusteloos is?

Answer 23

Na enkele seconden tot 1 minuut

Question 24

Na hoeveel minuten is er irreversibele schade aan de hersenen?

Answer 24

4 minuten

Question 25

Door welke symptomen wordt een vrije luchtweg door gekenmerkt?

Answer 25

als een slachtoffer praat (met genoeg kracht), zonder bijgeluiden ademhaalt en niets in de mond heeft

Question 26

Wat zijn symptomen van een gedeeltelijke luchtwegobstructie

Answer 26

Gierende inademing (inspiratoire stridor), rochelende ademhaling, blauw-paarse verkleuring (cyannose) van het mondslijmvlies en rond de lippen (of als de kleur anders is dan je zou verwachten), enorme kleurvan de huid. Het slachtoffer is gewoonlijk in paniek en grijpt naar de keel

Question 27

Wat zijn symptomen van een volledige luchtwegobstructie?

Answer 27

Dan kan het slachtoffer niet meer praten/hoesten, blauwe (cyanose) verkleuring van het mondslijmvlies en rond de lippen, rode kleur van de huid en bewustzijnsverlies, slachtoffer is in paniek en grijpt naar de keel

Question 28

Waar moet je op letten bij inhalatietrauma?

Answer 28

Op tekenen van verbranding rondom de neusgaten (bv verschroeide neusharen) en mond. Zwelling van slijmvliezen kan enige tijd later optreden

Question 29

Waar moet je op letten bij aangezichtsletsel?

Answer 29

Dat het bloed in de keel van het slachtoffer kan lopen

Question 30

Wat zijn drie manieren om de bedreigde luchtweg van een bewusteloos slachtoffer veilig te stellen?

Answer 30

Stabiele zijligging, of de chinlift of jawthrust

Question 31

In welke gelegenheden mag je een slachtoffer niet in de stabiele zijligging leggen of een chinlift uitvoeren?

Answer 31

Bij verdenking van een nek-wervelletsel

(m.u.v. het slachtoffer moeten verlaten om 112 te bellen)

Question 32

Vul in: Bij een luchtwegobstructie door een corpus alienum moet er beoordeeld worden of er sprake is van een … of niet-…. hoest

Answer 32

effectieve

Question 33

Wat is het protocol bij iemand die een effectieve hoest heeft?

Answer 33

Effectief hoesten aanmoedigen, 112 bellen als hoesten geen effect heeft

Question 34

Wat is het protocol bij iemand met een niet-effectieve hoest?

Answer 34

Vraag een omstander 112 te bellen. Indien je alleen bent, doe eerst poging zelf de belemmering op te heffen door vijf (forse) rugslagen te geven, met (v.t.) vijf buikstoten. Als dit niet werkt 112, en blijf de rugslagen en buikstoten afwisselen

Question 35

Wanneer moet/mag je stoppen met rugslagen en buikstoten geven?

Answer 35

• als de luchtweg vrij is
• als de ambulance arriveert
• als het slachtoffer bewustzijn verliest

Question 36

Waarom moet een slachtoffer standaard door een arts onderzocht worden na het geven van buikstoten?

Answer 36

Omdat door de buikstoten inwendig letsel kan ontstaan, zoals abdominaal en thoracaal letsel en letsel aan de grote vaten

Question 37

Wat moet je doen als er een bewusteloos slachtoffer geen ademhaling heeft?

Answer 37

• in rugligging op de grond leggen
• 112 (nogmaals) bellen/controleren
• start reanimatie

Question 38

In welke hoeveelheden moeten er compressies en beademingen worden gegeven bij reanimatie?

Answer 38

30 compressies en 2 beademingen

Question 39

Op welke twee manieren heeft reanimatie als doel om de luchtweg vrij te maken?

Answer 39

1. door drukverhoging door borstcompressie kan het voorwerp de luchtweg uitschieten
2. door de beademingen kan het voorwerp in 1 long terecht komen (ipv dat het beide blokkeert)

Question 40

Stelling: Laat slachtoffer altijd na een luchtwegobstructie naar de huisarts gaan

Answer 40

Juist

Question 41

Bekijk stroomschema subprotocol luchtwegonstructie

Answer 41

figuur 3

Question 42

Wat zijn kenmerken van effectieve hoest? (5)

Answer 42

• slachtoffer kan huilen/spreken
• luid hoesten
• slachtoffer kan diep inademen voor hoesten
• soms stemverandering
• slachtoffer volledig bij bewustzijn

Question 43

Wat zijn kenmerken van niet-effectieve hoest? (5)

Answer 43

• slachtoffer kan niet spreken
• zacht of stil hoesten
• slachtoffer kan niet ademen
• cyanose
• verminderd bewustzijn of bewusteloos slachtoffer

Question 44

Wat is een hoog-energetisch trauma (HET)

Answer 44

Bij een HET is er sprake van een hoge energieoverdracht die tot inwendig letsel, nek-/wervelletsel en hoofdletsel kan leiden. Het ongevalsmechanisme (verkeersongelukken) speelt een belangrijke rol

Question 45

Wat zijn criteria voor een HET?

Answer 45

• Val van grote hoogte (2-3 maal eigen lichaamslengte van patiënt)
• Aanrijding van voetganger door voertuig >10km/u
• Aanrijding in voertuig met snelheid >35km/u (zonder autogordel)
• Aanrijding met snelheid >45km/u (met autogordel)
• Aanrijding van (brom/snor)fietser of motorrijder door voertuig bij snelheids-verschil >35km/u
• Ongeval waarbij voertuig >7m is verplaatst
• Uit voertuig geslingerd / voertuig over de kop
• Ernstig gewond of overleden slachtoffer in voertuig
• Forse deformiteit van voertuig
• Vrijkomen van airbags
• Een ster in voorruit veroorzaakt door inzittende(n)
• Haren en/of bloed op binnenspiegel; en
• Helmbeschadiging

Question 46

Letsel aan de wervelkolom omvat het letsel van zowel de benige en weke delen van de wervelkolom. Wervelletsel kan gepaard gaan met…

Answer 46

neurologische uitval

Question 47

Welk onderdeel van nek-/wervelletsel is het meest gevoelig voor letsels?

Answer 47

Cervicale wervelkolom, ook wel C-spine genoemd

Question 48

Welke nekwervel is het meest gevoelig bij acuut traumatisch letsel?

Answer 48

C5

Question 49

In welke hoeveelheden komt letsel in de verschillende onderdelen van de wervelkolom voor?

Answer 49

55% cervicale
15% thoracale
15% thoracolumbale
15% lumbosacrale wervelkolom

Question 50

Wat zijn de verschillende functies van de zenuwen die in het ruggenmerg lopen (3)?

Answer 50

• Motorisch: het bewegen van spieren
• Gnostische sensibiliteit (bewegingsafhankleijk): fijne tastzin, vibratiezin, bewegingszin en positiezin (propriocepsis)
• Vitale sensibiliteit (bewegingsonafhankelijk): pijnzin, temperatuurzin en grove tastzin

Question 51

Stelling: fracturen kunnen alleen voorkomen in de cervicale en thoracale regio van de wervelkolom

Answer 51

Fout, kan in alle onderdelen voorkomen

Question 52

Fracturen in welk onderdeel van de wervelkolom kunnen vooral het ruggenmerg beschadigen?

Answer 52

Fracturen in de wervelboog

Question 53

Waardoor kan letsel aan de wervelkolom ontstaan?

Answer 53

Door een bloeding/zwelling die door beperkte ruimte druk op ruggenmerg geeft, of 1 of meerdere wervels gebroken of verschoven wd ruggenmerg onderbroken wordt

Question 54

Wat is een dwarslaesie?

Answer 54

een onderbreking van het ruggenmerg met uitval van neurologische functies. Deze uitval bevindt zich onder het niveau van het ruggenmergletsel

Question 55

Hoe kan het onderscheid tussen gedeeltelijke of complete dwarslaesie gemaakt worden?

Answer 55

O.b.v. neurologische functies, bij een gedeeltelijke is een deel aangedaan en valt een deel uit, bij een complete zijn alle neurologische functies uitgevallen

Question 56

Bij welk type vallen moet men denken aan wervelletsel?

Answer 56

Bij een rechtstandige val op de hakken, val waarbij de rug gedraaid werd (rotatiecomponent), flexie/extensie trauma van de nek en een rechtshandige val op de stuit. Bij een val waarbij de rug gedraaid werd heeft het slachtoffer schaafwonden op de schouders

Question 57

Waar wordt thoracaal en lumbaal wervelletsel door gekenmerkt?

Answer 57

Door lokale pijn rond de wervels van de rug. Kan variëren van geen/nauwelijks klachten tot ernstige pijnklachten of volledige neurologische uitval. Uitstralende pijn, sensibiliteitsstoornissen (tintelingen/verminderd gevoel) in de ledematen en/of romp en verlammingen kunnen duiden op schade aan het ruggenmerg

Question 58

Wat zijn symptomen van een gedeeltelijke dwarslaesie:

Answer 58

sensibiliteitsstoornissen (tintelingen/vermidnerd gevoel) in de nek/rug/ledematen onder het letsel

Question 59

Wat zijn de symptomen van een complete dwarslaesie?

Answer 59

Gevoelloosheid en verlamming onder het niveau van het ruggenmergletsel, incontinentie, urineretentie en pijn in de nek/rug boven/ter hoogte van het letsel

Question 60

Stelling: een slachtoffer met een gedeeltelijke dwarslaesie heeft altijd pijn

Answer 60

Nee? (vraag dit in de les!)

Question 61

Als er uitval is van de armen en benen is er letsel te hoogte van …

Answer 61

C5 en Th1

Question 62

Als er ademhalingsstilstand is, is er letsel ter hoogte van…

Answer 62

C4 (en boven)

Question 63

Stelling: bij verdenking op een nek-/wervelletsel moet je het hoofd recht leggen en stabiliseren

Answer 63

Fout, je moet het hoofd houden in de positie dat je het hebt aangetroffen