11: Exposure + thermische letsels Flashcards
Wat is het doel van het protocol exposure?
Bij Exposure wordt hypo-hyperthermie (door omgevingsinvloeden) voorkomen, de SAMPLE-methode uitgevraagd, het slachtoffer nader geïnspecteerd en worden overige letsels behandeld
Wat is het stappenplan van exposure BIJ bewustzijn?
Bescherm tegen omgevingsinvloeden –> vraag SAMPLE uit –> voer inspectie (AKUT) uit –> beoordeel of er professionele hulp nodig is –> behandel letsel zelf indien dit niet het geval is –> ga naar monitoring
De eerste stap van exposure is het beschermen van het slachtoffer tegen omgevingsinvloeden. Wat zijn voorbeelden van omgevingsinvloeden?
Weersomstandigheden (zonneschijn, neerslag, wind, temperatuur) en omgevingsfactoren (ondergrond, omstandig e.d.)
Wat voor handelingen kan je doen om iemand te beschermen tegen weersomstandigheden?
Zorg bij hypothermie voor een warme omgeving en dek het slachtoffer af (bijvoorbeeld met een fleecedeken, reddingsdeken, winterjas, e.d.).
Zorg bij hyperthermie voor een koele omgeving en laat het slachtoffer overtollige kleding uittrekken. zorg eventueel voor schaduw door een reddingsdeken boven het slachtoffer te houden
Waar staat SAMPLE voor?
Symptoms, Allergy, Medication, Past illness, Last meal, Events/environment
Welke vragen kan je stellen bij de S van Sample?
waar heeft op u op dit moment last van? wat zijn uw klachten? heeft u nog andere klachten?
Welke vragen kan je stellen bij de A van Sample?
Bent u ergens allergisch voor? zo ja, waarvoor?
Welke vragen kan je stellen bij e M van SAMPLE?
Gebruikt u medicatie? zo ja, welke medicatie gebruikt u? heeft u onlangs nog medicatie gebruikt?
Welke vragen kan je stellen bij de P van SAMPLE?
wanneer heeft u voor het laatst gegeten en gedronken? hoeveel heeft u gegeten en gedronken? wat heeft u gegeten en gedronken? heeft u alcohol of drugs gebruikt?
Welke vragen stel je bij L van SAMPLE?
Bent u bekent met een ziekte bij uw huisarts of in het ziekenhuis? bent u onder behandeling van een specialist in het ziekenhuis?
Welke vraag stel je bij de E van SAMPLE?
Wat is er gebeurd (ongevalsmechanisme)
Nadat je de SAMPLE hebt uitgevraagd inspecteer je het slachtoffer op niet-ontdekte letsels (bijv kleine letsels, letsels aan bewegingsapparaat en wonden). Wat is de acroniem van deze stap?
AKUT: Abnormaliteit, Kleur, Urine-/ontlastingsverlies, Temperatuur
Waar kijk je naar bij de A van AKUT?
Kijk of er zichtbare abnormaliteiten (bijvoorbeeld abnormale standen van ledematen, zwellingen, beten, wonden, e.d.) zijn aan het lichaam van het slachtoffer. bekijk het lichaam van top tot teen
Waar kijk je naar bij de K van AKUT?
Beoordeel de kleur van de huid van het slachtoffer
Waar kijk je naar bij de U van AKUT?
Ga na of het slachtoffer urine en/of ontlasting is verloren
Waar kijk je naar bij de T van AKUT van?
Je voelt de temperatuur van het slachtoffer
Je hebt de SAMPLE en de AKUT beoordeeld. Wat doe je nu?
Je beoordeeld of alsnog professionele hulp moet worden ingeschakeld. In sommige gevallen kan de EHO-verlener het letsel zelf behandelen. Zorg na de EHO dat het slachtoffer veilig thuis komt en waarschuw, in overleg, vrienden/familie van het slachtoffer
Wat is het stappenplan van exposure bij een slachtoffer BUITEN bewustzijn?
Eigenlijk vrijwel hetzelfde als bij bewustzijn:
bescherm tegen omgevingsinvloeden –> vraag SAMPLE-methode uit –> voer inspectie uit (AKUT) –> monitoring
Hoe vraag je de SAMPLE uit bij een bewusteloos persoon?
Indien aanwezig, kan je dit vragen aan vrienden/familie
Wat zijn drie oorzaken van brandwonden?
thermische, chemische en elektrische oorzaken
Wat zijn voorbeelden van thermische oorzaken van brandwonden (illustratief)?
- hete vloeistoffen: water, vet, olie
- hete oppervlakken: kachel, kookplaat, hete leiding (water/centrale verwarming), uitlaatklep
- vuur: in brand geraakte kleding, steekvlam (flash Burns)
- ultraviolette/infrarode straling: zon-expositie, bruinen onder een zonnebank
- radioactiviteit
wat zijn voorbeelden van chemische oorzaken van brandwonden?
vaste stoffen, vloeistoffen, dampen, gassen (waaronder veel uren en logen)
wat zijn voorbeelden van elektrische oorzaken van brandwonden?
- laag voltage (<1000v): elektriciteitssysteem thuis
- hoog voltage (>1000v): hoogspanningskabels, bliksem
De grootte van brandwonden wordt uitgedrukt in het percentage …
Totaal Verbrand Lichaam Oppervlak (TVLO)
Met hoeveel procent van het TVLO correspondeert een volledige hand (incl 5 gesloten vingers)?
1%
Wat zijn de percentages van het hoofd, voorzijde romp, achterzijde romp, been, arm en genitalia van de TVLO van een volwassene (>10j)?
Hoofd: 9%
Voorzijde romp: 18%
Achterzijde romp: 18%
Been: 18%
Arm: 9%
Genitalia: 1%
Wat zijn de percentages van het hoofd, voorzijde romp, achterzijde romp, been, arm en genitalia van de TVLO van een kind (1j)?
Hoofd: 18%
Voorzijde romp: 18%
Achterzijde romp: 18%
Been: 14%
Arm: 9%
Bij vrouwen of mensen met obesitas kan met de handmethode het oppervlak worden … onderschat/overschat
overschat
Bij kinderen >5j kan het TVLO worden …. onderschat/overschat
onderschat
Moet je eerstegraadsbrandwonden meetellen bij bepaling van TVLO?
Nee!
Stelling: bij eerstegraadsbrondwond is bepaling van oppervlak niet mogelijk en niet nodig
klopt
Stelling: bij een eerstegraadsbrandwond is er een wond
niet waar! er is geen wond!
Waar is een eerstegraadsbrandwond een reactie op?
overmatige hitte
Welke huidlagen zijn beschadigt bij een tweedegraadsbrandwond?
Epidermis en dermis
Welke huidlagen zijn beschadigt bij een derdegraadsbrandwond?
Epidermis + dermis + subcutis
Is een derdegraads brandwond pijnlijk?
Nee want zenuwen zijn kapot
Welke structuren kunnen beschadigt zijn bij een vierdegraadsbrandwond?
Pezen, spieren en/of botweefsel
Hoe handel je bij brandwonden door vuur/hete vloeistoffen?
Doof vlammen en brandende kleding van het slachtoffer door het slachtoffer over de grond te rollen of af te dekken met een blusdeken (o.i.d.).
Verwijder uit rookruimte.
Verwijder kleding, sieraden en luiers/incontinentiemateriaal z.s.m.
Stelling: brandwonden koel je met lauw, zacht stromend kraanwater
ja
Hoe lang moet je minimaal koelen?
10 minuten
Waar plaats je de straal bij het koelen van een brandwond?
Net erboven, niet direct op de wond
Bij hoeveel procent TVLO moet je 112 bellen?
> 5% bij een kind of >10%bij een volwassene en symptomen van inhalatie-letsel
Niet alleen >10% TVLO kan een reden zijn om 112 te bellen. Wat zijn nog meer aanwijzingen voor het bellen van 112 bij brandwonden?
verbrande neusharen, heesheid, rode gezwollen mond of keel, stridor, dyspneu, ophoesten van slijm met roet, expiratoir piepen, respiratoire insufficiëntie en verlaagd bewustzijn
Onder welke omstandigheden bel je de huisarts/spoedpost bij brandwonden?
Bij een mogelijk diepe tweede- of derdegraadsbrandwond, brandwonden met een grootte van een halve hand met slachtoffer of groter, brandwonden in het gezicht, op de handen, de voeten, het perineum of de geslachtsdelen en rondom de ledematen en bij twijfel over aard/ernst van verbinding
Hoe moet je de brandwond toedekken voor het bezoek van de huisarts?
Met plastic huishoudfolie, een schone doek of (paraffine- of vaseline) gaas
(voorkomen contaminatie en pijn verminderen)
Stelling: indien een blaar heel groot wordt mag je deze prikken
Nee!
Hoe handel je bij chemische brandwonden?
112 bellen. Laat het slachtoffer besmette kleding z.s.m. verwijderen en dat de kleding niet meer aangeraakt kan worden
Hoe handel je bij chemische brandwonden met contact met de huid?
Spoel de huid onmiddellijk met bij voorkeur spoelvloeistof of lauw water. borstel poeders eerst van de huid en blauw met lauw water ten minste 45 minuten spoelen om te verdunnen.
Stelling: bij chemische brandwonden, waarbij er vastkleding is zul je eerst beginnen voorzichtig de kleding te verwijderen en dan spoel je (bv nooddouche)
andersom! eerst douche, daarnaast uittreken
Welke stoffen kunnen sterk reageren met water?
elementair natrium kalium of lithium
Hoe handel je bij brandwonden door elektriciteit?
Zorg voor je eigen veiligheid en haal z.s.m. stroom eraf (schakel elektriciteit uit / verbreek contact met niet-geleidend voorwerp)
Hoe moet je handelen bij hoogspanning?
blijf op ruime afstand en waarschuw omstanders en bel 112. Zodra het slachtoffer niet meer onder stroom staat, kun je eerste hul pverlenen
Uitwendig letsel kan beperkt zijn bij schade van elektriciteit. Welke inwendige letsels kunnen voorkomen?
Respiratoire (ademhalingsstilstand), cardiale (hartstilstand) en neurologische problemen
Hoe ontstaan bevriezingswonden?
Plaatselijke onderkoeling van de huid kan leiden tot weefselbeschadiging. Bij afkoeling van de huid vermindert door vasoconstrictie de bloedtoevoer. De zuurstofaanvoer wordt lager dan het zuurstofverbruik, waardoor de huid een blauwe cyanotische kleur krijgt. Verder gaat het bloed eerder stollen en bevriest ook het water in de cellen waardoor deze uitdrogen. Uiteindelijk ontstaat er necrose
Vanaf hoeveel graden bespreekt men van bevriezing van de huidtemperatuur?
4 graden
Doet het pijn als er bevriezing is van de huid?
Nee, dit komt pas bij opwarming
Wat is direct bevreizingsletsel?
berg- en wintersporters
Wat is indirect bevriezingsletsel?
Recreatieve gebruikers van lachgas die een lachgastank tussen hun benen beklemmen terwijl zij het gas uit de tank laten ontsnappen
Wat zijn de kenmerken van frostnip?
- oppervlakkig
- pijn, gevoelloosheid en witte kleur
- geen weefselschade
Wat zijn de kenmerken van frostbite?
- oppervlakkig tot diep
- pijn, gevoelloosheid, witte kleur, blauwe verkleuring van huid, oedeem blaren, wel weefselschade
Hoe ziet eerstegraadsbevriezing eruit?
Bevriezing van delen van de oppervlakkige huid met erytheem, soms enig oedeem en geen blaren. Na enige dagen kan vervelling van de huid optreden. Zeer goede prognose. Er is hier nog geen sprake van weefselnecrose
Hoe kenmerkt tweedegraads verbranding zich?
Bevriezing van de gehele oppervlakkige huid. Er ontstaat oedeem met erytheem en er vormen zich blaren. Goede prognose. Vanaf tweedegraads frostbites kan er sprake zijn van (partiële) weefselnecrose
Hoe kenmerkt derdegraads verbranding zich?
Diepe bevriezing tot in de subdermale plexus. Er vormen zich bloedblaren en de huid verkleurt blauw/grijs. Slechte prognose
Hoe kenmerkt vierdegraads verbranding zich?
bevriezing tot in het subbutaan weefsel, spieren, bot en pezen. Je ziet een klein beetje oedeem met een vlekkerige huid en een niet-wegdrukbare cyanotische kleur. Zeer slechte prognose. Huid-transplantates zijn hierbij noodzakelijk
Waarom is wrijven bij het opwarmen van een frostnip slecht?
Omdat de kwetsbare huid kapot gewreven kan worden
Bij voorkeur wordt eigen lichaamswarmte gebruikt om iemand op te warmen. Waar kan je vingers en handen opwarmen?
Onder de oksels
HOe kan je het beste iemand opwarmen bij frostbite aan de extremiteiten?
bij lauw/warm waterbadje 5-10 minuten. Controleer de temperatuur goed want zij kunnen dit zelf niet goed voelen
