10: Disability 2 Flashcards
Wat is het doel van disability 2?
De neurologische status wordt gecontroleerd, meer specifiek of er sprake is van een niet-traumatisch hoofd-/hersenletsel
De eerste stap bij een slachtoffer bij bewustzijn is het uitvoeren van de FAST-test. Waar staat dat acroniem voor?
Face, Arms, Speech en Time
Waar vraag je naar bij ‘F’ van FAST en waar let je dan op?
Vraag het slachtoffer de tanden te laten zien en let op of de mond scheef staan en een mondhoek naar beneden hangt
Waar vraag je naar bij ‘A’ van FAST en waar let je dan op?
Vraag het slachtoffer om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken, de ogen te sluiten en de handpalmen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of rondzwalkt
Waar vraag je naar bij ‘S’ van FAST en waar let je dan op?
Vraag of er veranderingen zijn in het spreken. Let op veranderingingen in het spreken: onduidelijk spreken of niet meer uit de woorden kunnen komen
Waar vraag je naar bij ‘T’ van FAST en waar let je dan op?
Vraag hoe laat de klachten zijn begonnen en noteer de tijd.
Wat is waarschijnlijk als een van de drie opdrachten van die FAST niet goed is uitgevoerd?
Een beroerte
Welke aandoeningen kunnen gepaard gaan met bewustzijnsveranderingen?
syncope, epilepsie, diabetes mellitus (hypo-/hyperglykemie), warmte-/koudeletsels en intoxicaties
Wat zijn mogelijke veranderingen in bewustzijn?
Verwardheid, opstandigheid, agressie, coördinatie- en/of evenwichtsstoornissen, sufheid, slaperigheid en bewusteloosheid
Wat was het ezelsbruggetje voor aandoeningen die gepaard gaan met bewustzijnsveranderingen?
Sommige Ezels Doen Wel Iets
Syncope
Epilepsie
Diabetes Mellitus
Warmte-koude-letsels
Intoxicaties
Wat is een CVA?
Cerebrovasculair accident, beroerte, is een plotselinge verstoring van de hersendoorbloeding (door een hersenbloeding of -infarct) met een gestoorde hersenfunctie tot gevolg
Van alle beroertes, bij welk percentage is er sprake van een herseninfarct /-bloeding?
80% herseninfarct, 20% hersenbloeding
Wat gebeurd er bij een herseninfarct en wat is meestal de oorzaak?
Bij een herseninfarct is er door afsluiting (infarct) van een slagader een verminderde aanvoer van zuurstofrijk bloed naar een specifiek deel in de hersenen. Meestal worden infarcten veroorzaakt door stolselvorming t.g.v. een hartritmestoornis (zoals boezemfibrilleren) of aderverkalking (atherosclerose) in de halsslagaders
Wat kan er gebeuren als er niet snel wordt ingegrepen bij een herseninfarct?
Dan kan het geinfarceerde gebied zich uitbreiden en treedt er zwelling (oedeem) op waardoor schade en druk verder zal toenemen.
Hoe kan verdere schade van een herseninfarct voorkomen worden?
Door intraveneuze trombolyse (uitvalsverschijnselen <4.5u) of, op indicatie, intra-arteriële behandeling (uitvalsverschijnselen <6u)
Wat is een hersenbloeding ?
Een hersenbloeding (intracerebrale) bloeding is een plotselinge en spontaan optredende bloedophoping in of rond de hersenen door schade aan een bloedvat. Een intracerebrale bloeding is een bloeding in het parenchym van de hersenen. Uitvalsverschijnselen ontstaan door een verhoogde intra-craniële druk t.g.v. oedeemvorming en massawerking.
Wat kunnen mogelijke oorzaken van een hersenbloeding zijn?
Hoge bloeddruk (hypertensie), stollingsstoornissen en het gebruik van antistollingsmiddelen
Wat is een transie2nte ischemische aanval (TIA)
Dan is er sprake van een voorbijgaande aschemie in de hersenen. De neurologische uitvalsverschijnselen zijn binnen 24 uur verdwenen. Meestal duren TIA’s minder dan een halfuur
Hoe kan het onderscheid worden gemaakt tussen een CVA en een TIA?
niet (op straat, en op scans soms ook lastig)
Neurologische uitvalsverschijnselen kunnen zowel bij herseninfarcten als -bloedingen optreden en zijn afhankelijk van de lokalisatie van de beroerte. Wat zijn mogelijke symptomen?
Bewustzijnsstoornissen, halfzijdig verlamming van (een deel van) een lichaamshelft (hemiparese), gezichtsvelduitval, dwangstand van het hoofd en/of de ogen, onduidelijk spreken of niet meer op de woorden kunnen komen (afasie).
Bijkomende symptomen: hevige draaiduizeligheid, coördinatie en/of evenwichtsstoornissen, dubbelzien, wazig zien, gehele of gedeeltelijke blindheid van 1 oog. Nekstijfheid, bewustzijnsstoornissen, braken en hoofdpijn komen vaker voor bij slachtoffers met een hersenbloeding
Hoe moet je handelen bij verdenking van een beroerte?
Bel 112. Blijf met het slachtoffer praten en stel het slachtoffer gerust. Vraag in dien mogelijk, de SAMPLE. Probeer erachter te komen of het slachtoffer antistollingsmiddelen of medicatie voor de bloeddruk gebruikt.
Bel de HA als het slachtoffer/omstanders hebben aangegeven dat de klachten dat op een beroerte leken kortdurend zijn geweest
Een subarachnoïdale bloeding (SAB) is een zeldzame vorm van een beroerte. Wat is de oorzaak?
De oorzaak van een niet-traumatische SAB is een scheur (ruptuur) van een aneurysma, en het kan ook door trauma
Bij welke leeftijd wordt vaak een beroerte gevonden? En bij welke leeftijd een subarachnoïdale bloeding?
Beroerte: 65+
SAB: 40-60
Wat zijn symptomen van een SAB?
De symptomen ontstaan meestal binnen een fractie van een seconde of binnen enkele seconden. Symptomen zijn: zeer hevige hoofdpijn (donderslag hoofdpijn), gevolgd door misselijkheid en braken, ‘alsof er iets knapte in het hoofd’, kan bewusteloos raken en er kan een hartstilstand optreden
Wat moet je doen bij een vermoeden van een beroerte?
112 bellen, blijf met het slachtoffer praten en stel het slachtoffer gerust. Vraag, indien mogelijk, de SAMPLE. Probeer erachter te komen of het slachtoffer antistollingsmiddelen of medicatie voor de bloeddruk gebruikt
Wat is een syncope?
Een kortdurend bewustzijnsverlies dat niet veroorzaakt wordt door een uitwendige oorzaak (bijv trauma) en snel en spontaan overgaat zonder blijvende gevolgen
Wat zijn synoniemen van een syncope?
Flauwvallen, black-out, wegraking en collaps
Waar wordt syncope door veroorzaakt?
Door een tijdelijk verminderde perfusie van de hersenen. Onder normale omstandigheden leidt elke bloeddrukdaling tot actie van de baroreceptorreflex. Door actie van de baroreceptorreflex stijgt de hartfrequentie (ongeveer 10 slagen per minuut hoger) en bloeddruk (ongeveer 10 mmHg hoger), waardoor de perfusie van de hersenen in stand wordt gehouden
Wat zijn de verschillende vormen van syncope?
- Orthostatische syncope
- Vasovagale syncope
- Situationele syncope
- Sinuscaroticussyncope
Wat is orthostatische syncope?
Treedt meestal op binnen enkele seconden na het opstaan. Factoren die een orthostatische syncope bevorderen zijn: acuut bloedverlies (hypovolemie), bloedarmoede (anemie), na het eten van een maaltijd (postprandiaal), medicatie, staken van lichamelijke inspanning, ziekte van Parkinson en diabetes mellitus
Wat is vasovagale syncope?
Treedt meestal op bij heftige emoties en/of pijn door activatie van het autonome zenuwstelsel. Factoren die een vasovagale syncope bevorderen zijn: lang staan, medicatie, verminderde weerstand en alcoholgebruik
Wat is sistuationele syncope?
Treedt meestal op door een specifieke prikkel. Factoren die een situationele syncope bevorderen zijn: mictie, slikken en defecatie
Wat is sinuscarotissyncope?
Komt vooral voor bij ouderen waarbij de sinus caroticus overgevoelig is geworden. Factoren die een sinuscaroticussyndroom bevorderen zijn: draaien van de hals of druk hierop (door scheren of strakke kraag)
Wat is het verschil tussen een dreigende syncope en een syncope?
Een dreigende syncope is zonder wegraking, een syncope is met wegraking (bewusteloosheid)
Wat zijn symptomen van een dreigende syncope?
Prodromen (bleekheid, zweten en misselijkheid), licht gevoel in het hoofd, gevoel van slapte, duizeligheid, zwart worden voor de ogen, geeuwen en hartkloppingen. Veel slachtoffers voelen een syncope aankomen
Waar wordt een syncope (met wegraking) door gekenmerkt?
Bewusteloosheid. Het slachtoffer zakt slap in elkaar of valt stijf om. Er kunnen niet-symmetrische schokken van armen en benen optreden. Incontinentie kan voorkomen. Het slachtoffer reageert op voorzichtig schudden aan de schouder, maar niet op aanspreken. Het herstel van bewustzijn treedt meestal snel op zonder aanhoudende verwardheid
Welke DD moet je meenemen bij een syncope?
- Cardiaal
- Epilepsie
- Metabool
- Warmtecollaps
- Psychogene of psychiatrische aandoeningen
- Breath holding spells (BHS)
Wat is een mogelijke oorzaak van een cardiale DD bij iemand met syncope?
Een ritmestoornis ((supra)ventriculaire tachycardie of bradycardie) aan een wegraking veroorzaken. Het hartminuutvolume daalt door het wegvallen van de pompfunctie van het hart. Hierbij kan het slachtoffer een drukkend gevoel op de borst hebben en kortademig zijn.
Hoe kenmerkt een epilepsie zich bij een DD van syncope?
Een vocaal naar bilateraal tonisch conische epileptische aanval wordt gekenmerkt door symmetrische schokken van de armen en benen, een (laterale) tongbeet en urine-incontinentie. Het slachtoffer is vaak achteraf verward
Wat is een mogelijke oorzaak van een metabool bij de DD van een syncope?
Een hypoglycaemie kan bij de medicamenteus behandelde diabetes mellitus een wegraking veroorzaken. Meestal treedt er langduriger bewustzijnsverlies op
Hoe kan een warmtecollaps voor een syncope zorgen?
warmte veroorzaakt perifere vasodilatatie. het slachtoffer heeft dan een rode, warme huid
Hoe kan door psychogene of psychiatrische aandoeningen (bij DD) een syncope veroorzaken?
Bij een paniekaanval met hyperventilatie kan bewustzijnsverlies optreden
Wat zijn breath holding spells (BHS) als DD van een syncope?
Perioden waarin een klein kind niet ademt, blauw wordt en soms het bewustzijn verliest (enkele seconden tot langer dan een minuut). Uitlokkende factoren zijn boosheid en frustratie. het is self-limiting
Hoe moet je handelen bij een syncope?
Probeer een syncope te voorkomen door, afhankelijk van de positie van het slachtoffer, de perfusie van de hersenen te stimuleren.
Bij het handelen van een syncope moet perfusie naar de hersenen gestimuleerd worden. Hoe doe je dit bij een liggend, staand en zittend slachtoffer?
- Liggend slachtoffer: laat het slachtoffer 10 minuten op de grond liggen en til de benen op (30-60 graden)
- Staand slachtoffer: laat het slachtoffer de benen kruisen en de bovenste beenspieren aanspannen
- Zittend slachtoffer: het laat slachtoffer zitten met het hoofd tussen de knieën. Laat het slachtoffer het hoofd omhoog brengen tegen geboden weerstand. Let op: doe dit niet bij een verdenking op hoofd-hersenletsel of hersenbloeding
Wanneer moet je de huisarts bellen bij een syncope?
Als het slachtoffer niet opknapt
Stelling: begeleid het slachtoffer bij een syncope (met wegraking) zo mogelijk naar de grond
Juist
Stelling: Bel 112 als het slachtoffer niet binnen 5 minuten opknapt
Fout, als het slachtoffer na 2 minuten niet opknapt bel je 112
Bij welke leeftijdsgroep moet je ook 112 bellen bij een syncope?
Kinderen van <6, en >40
Wat is een epileptische aanval?
Een plotseling optredende, abnormale, voorbijgaande motorische, sensibele of sensorische verschijnselen of gedragsveranderingen die al dan niet gepaard gaan met een verandering van het bewustzijn. Epilepsie is een verzamelnaam voor een aantal epilepsiesyndromen
Hoe wordt epilepsie veroorzaakt
Door een overmatige synchrone ontlading van de hersencellen
Wat zijn de drie typen epilepsie?
- Focale aanval
- Bilateraal tonisch conische aanval
- Focaal naar bilateraal tonisch clonische aanval
Wat is een vocale aanval (epilepsie)?
De overmatige synchrone ontlading beperkt zich tot een hersengebied/-helft
Wat is een bilateraal tonisch conische aanval?
De overmatige synchrone ontlading ontstaat centraal in de hersenen waardoor de hersenschors (cortex) direct als geheel wordt gesynchroniseerd
Wat is een vocaal naar bilateraal tonisch conische aanval?
De overmatige synchrone ontlading breidt zich uit over de gehele hersenschors (cortex)
Wat zijn de symptomen van (de verschillende vormen van) epilepsie?
Een vocaal naar bilateraal tonisch clonische aanval wordt gekenmerkt door een acuut begin van verkramping van de armen en benen (tonus). Daarna volgen symmetrische schokken van armen en benen (clonus). Aan het begin van een aanval geeft het slachtoffer vaak een gil door samentrekken van de spieren, waarbij op de want of zijkant van de tong gebeten kan worden (laterale tongbeet). Hierdoor kan het slachtoffer (bloederig) schuim rond de mond krijgen. Andere symptomen die kunnen optreden zijn urine-incontinentie en rood- en blauwverkleding van de huid.