3. Ultrasone apparatuur Flashcards
Welke 3 typen mechanische instrumenten zijn er?
- Sonisch (soniflex)
- Magnetrostrictief (cavitron)
- Piezo elektrisch (EMS)
Wat is ultrasoon?
Scala akoestische vibraties boven 20.000 per seconde
De bevel wordt uitgevoerd door een … mechanisch instrument
Sonisch
Wat zijn 3 kenmerken van een sonisch instrument
- Maakt circulaire beweging
- Trillingen worden opgewekt door een luchtturbine in het handvat
- Freq: 2500-16000 Hz
Hoe werkt ultrasoon?
Vele merken, twee basistypen: magnetrostrictief en piezo elektrisch
- Voetpedaal > elektrische generator stuurt elektrische stroom naar handvat > transducer: omzetting elektrische energie in mechanische vibraties
- Watertoevoer en amplitude (powerknop) te regelen
Waar is amplitude afhankelijk van? (4)
- Powersetting
- Flexibilileit metaal
- Watertoevoer
- Lenge tip
Amplitude van tip zorgt voor energie > effectiviteit
Wat moet je doen met de amplitude wanneer je subgingivaal met de ultrasoon wilt reinigen?
De amplitude relatief verlagen ivm nauwe smalle ruimte/weinig schade
Hoe werkt de ultrasoon magnetrostrictief?
Stroom op spoel > magnetisch veld > wisselwerking > produceert wisselend magnetisch veld > alterneren (afwisselen) > continu verandering staaf > trillingen opgewekt > naar tip die vervolgend vibreert in een elliptische vorm
Wat is de frequentie van ultrasoon magnetrostrictief?
18000 en 45000 Hz
Wat is een voordeel van ultrasoon magnetrostrictief?
Alle zijden van de tip zijn effectief
Wat houdt piezien in?
Drukken
Wat voor beweging maakt een piezo elektrisch instrument?
Linaire bewegingen
Wat is de frequentie van een piezo elektrisch instrument?
25000-50000 Hz
Wat is een voordeel van een piezo elektrisch instrument?
Minder hitte tijdens instrumentatie
Waarom is waterkoeling belangrijk? (3)
- Afkoeling
- Wegspoelen tandsteen en plaque
- Cavitatie-effect + microstroming
Wat is het cavitatie-effect?
Trillingen zorgen voor trek- en drukbelasting > drukverlaging > holtes > imploderen > microbelletjes > schokgolven > cavitatie!
Wat is microstroming?
- Akoestische stroming:
Wervelstroom rondom punt > plaque verwijderen uit pocket > geen bactericide effect
Wat zijn aerosolen en wat bevindt zich in de ontstane aerosolen bij ultransone reiniging?
(vast/vloeibaar)
Miljoenen waterdeeltjes beladen met micro-organismen.
Vaste en vloeibare deeltjes. Vast: dentine, glazuur, tandsteen. Vloeibaar: koelwater, speeksel, bloed
Hoelang is een aerosol aanwezig in de lucht?
Meer dan 30 minuten. Daarom belangrijk om op te letten bij mensen met lage weerstand. EVT: HIV en hepatitis in speeksel en bloedbaan.
Wat kan je doen om aërosolen te voorkomen? (3)
- Nevelafzuiger
- Mondmasker, bril en handschoenen
- Pre-operatief spoelen met CHX(60) of Fenol(30) (minder bacteriën 90/94%)
Wat zijn effecten van professionele gebitsreiniging? (4 + 2 furcatie)
- Klinisch resultaat mechanisch vs. hand voor sub/supra geen
significant verschil - Afname gramnegatieve- beweeglijke bacteriën en spirocheten
- Toename grampositieve bacteriën
- Reductie+ verandering subgingivale microflora: nauwelijks verschil
tussen hand en mechanisch
- Furcatie klasse I: Hand + mech
- Furcatie klasse II+III: ultrasoon
Wat te doen qua reiniging bij pockets >4mm?
Mechanische scaler, handinstrument niet toereikend
Wat te doen qua reiniging bij pockets 6-8 mm en dieper?
Volledige reiniging niet mogelijk > vervolgtraject nodig bij parodontoloog of kaakchirurg
Wat zijn de effecten van ultrasone reiniging op het glazuur?
Gezond glazuur kan worden afgenomen in hardheid (GDG). Wanneer het gedemineraliseerd is kunnen caviteiten ontstaan, waarbij remineralisatie niet meer mogelijk is.
Wat zijn de effecten van ultrasone reiniging op het worteloppervlak?
Weinig verschil in gladheid (hand vs mechanisch).
Wat zijn de effecten van ultrasone reiniging op de pulpa? (4)
Temperatuurverhoging door:
- Wrijving tip en worteloppervlak
- Warmte applicatie door tip & koelwater
- Energie absorptie vanuit ultrasone trillingen
- Irreversibele pulpitis (Zonder koeling → 35 graden stijging temperatuur)
Wat zijn de effecten van ultrasone reiniging op parodontale weefsels? (3 + echter)
- Thermische effect (temperatuurstijging)
- Mechanisch effect (verstoren en verscheuren celmembranen; verwijdering pocketepitheel)
- Chemisch effect (vrijlaten ionen)
Echter geen abnormale veranderingen van alveolaire bot, parodontaal ligament en bindweefsel > bruikbaar bij chirurgische behandeling
Wat zijn de effecten van ultrasone apparatuur op restauratiemateriaal? (4)
- Glasionomeer: verruwing oppervlak
- Porselein: beschadigingen
- Composiet: gewoon gebruik heeft geen nadelige effecten op restauraties met goede pasvorm en cementatie
- Amalgaam: krassen, maar niet een heel erg nadelig gebruik
Hoe handteer je de tip van de EMS?
EMS heeft platte en scherpere kant > zijkant met de tip werken. Hierbij moet een hoek van 15 graden met het element worden gemaakt en alleen de onderste 2-3 mm van tip wordt gebruikt.
Nooit stilzetten op 1 plek!
Welke tips heb je? En welke gebruik je waarbij?
Tip A: supragingivaal, alle oppervlakten en alle kwadranten (kortste, meer kracht)
Tip P: supragingivaal & subgingivaal (3-5 mm), alle kwadranten, interproximale gebieden (gebruik bij initiële fase)
Tip PS: subgingivaal, subgingivaal (vanaf 5 mm), subgingivale irrigatie met antimicrobiële vloeistoffen (gebruik bij nazorgfase)
Tip PL4, PL5: subgingivaal, furcaties (minder kracht)
Welke contra-indicaties zijn er voor ultrasone reiniging? (9)
- Gedemineraliseerd glazuur
- Melkelementen
- Nieuw erupterende elementen
- Metalen tips bij implantaten
- TBC-patiënt (om zelf niet besmet te raken)
- Gecompromitteerd immuunsysteem
- Ademhalingsproblemen
- Slikproblemen
- Pacemakers van voor ±1985 (piëzo-elektrisch lijkt geen probleem te vormen, sonische scalers zijn altijd veilig (geen magnetisch veld))
Wat is het belangrijkste om aan te denken bij het behandelen met ultrasone apparatuur?
Elke patiënt is een potentiële besmettingsbron!!
Wat zijn de voordelen van het gebruik van ultrasone apparatuur? (6)
- Minder handinstrumenten nodig
- Niet slijpen: instrumenten gaan langer mee
- Minder tijd nodig voor subgingivaal reinigen
- Eenvoudig voor zwaar tandsteen
- Minder vaak anesthesie
- Betere ergonomie en minder vermoeidheid van behandelaar
Wat zijn de nadelen van het gebruik van ultrasone apparatuur? (4)
- Oververhitting
- Aërosolen
- Geluid (gehoorapparaten uitzetten)
- Kan schadelijk zijn voor glazuur en dentine
Waardoor worden de trillingen opgewekt bij een sonische scaler?
- Trillingen worden opgewekt door een luchtturbine in het handvat
Aerosoldeeltjes komen in zowel vaste als vloeibare vorm voor. Uit welke 3
onderdelen bestaan de vaste deeltjes van aerosolen hoofdszakelijk?
- Dentine
- Glazuur
- Tandsteen
Hoe ziet een magnetostrictief er van binnen uit?
Lamellenstaaf in spoel van koperdraad
Hoe ontstaat de trilfrequentie bij een Piëzo-elektrisch apparaat?
Elektrisch reactieve kwarts kristallen in het handvat die een vormverandering vertonen als er
een alternerende stroom op wordt gezet. Die vormverandering wordt overgebracht op de tip
Wat is de beweging van een magnetostrictief?
Elliptische vorm
Hoe worden trillingen opgewekt bij een magnetostrictief?
Er zit een (koperen) spoel in het handvat die een magnetisch veld oproept als er stroom doorheen gaat
Waarvan is de amplitude afhankelijk? noem er 4
- Powersetting
- Flexibiliteit metaal
- Watertoevoer
- Lengte tip
Waarom verlaag je de amplitude subgingivaal?
Omdat het een nauw/smalle ruimte is
Moet je met een grote tip voorzichtiger werken?
Ja
Hoe werkt cavitatie?
Er ontstaat een trek- en drukbelasting waardoor de druk verlaagt. Er ontstaan holtes in het water. Deze imploderen. Hierbij komt energie vrij.
Naast de trilling van de tip heb je dus de cavitatie
Onder welke hoek zet je het instrument en wel deel gebruik je?
Onder een hoek van 0-15 graden.
Eerste 2-3 mm van de tip (zijkant)
Welke tip gebruik je tijdens de initiële fase?
De P-tip
Dit heeft te maken met de hardheid van het tandsteen
Welke tip gebruik in de nazorgfase?
De PS-tip
Sub 5+ mm
Let op: ook in front supra
Hoe gebruik je een ultrasoon precies. Waar let je op. Noem 5
- Werk onder een hoek van 0-15 graden
- Tip niet stil laten staan op een punt
- Werk met de zijkant van de tip
- Links-rechts bewegingen maken
- Voorzichtig bij tandhalzen, kronen en rondom kronen
