1. Etiologie en pathogenese parodontitis deel 1 Flashcards
Wat is de oorzaak van gingivitis?
Plaque, maar de heftigheid verschilt per persoon
Wat gebeurt er in de mond wanneer men 21 dagen niet poetst?
Plaque samentelling verandert van gram+ naar gram- en naar steeds meer viraal.
Wat is gingivitis?
Tandvleesontsteking zonder aanhechtingsverlies. Reversibel
Wat is parodontitis?
Tandvleesontsteking met aanhechtingsverlies/afbraak/weefselverlies.
Fibroblasten kunnen niet meer herstellen. Irreversibel
Er zit een grote variatie in de ontwikkeling van gingivitis. Waarvan is het afhankelijk? (3)
- snelheid plaqueopbouw
- microflora
- ontstekingsrespons
Kan iedereen gingivitis krijgen? En hoe zit het met parodontitis?
Ja, maar niet iedereen kan paro krijgen. Dit is genetisch bepaald.
Komt het voor dat gingivitis overgaat in parodontitis?
Vaak wel en in verschillende mate
en soms ook niet!
Zijn er na een week niet poetsen al veranderingen waarneembaar in de mond? Noem er 3
- Plaque
- Zwelling
- Bloeding
Wat zijn 2 risicofactoren voor parodontitis? (denk aan studie: Java Project)
- Subgingivaal tandsteen
- A. actinomycetemcomitans
Waarvan is de progressiviteit voor parodontitis afhankelijk? Noem er 3
- Aantal pockets >5 mm
- Aantal recessies
- M > V
Acquisitie =
Verworven
Transmissie =
Overgedragen
Wat is nog meer een grote factor voor parodontitis?
Diabetes
Wat is er schematisch te zien bij een gezonde gingiva?
- Parodontale vezels
- Fibroblasten
- Beetje plaque
- Vrijwel geen retelijsten
- PMN’s (blauwe stipjes)
Wat zijn retelijsten?
Uitstulpingen: barriere bieden voor aanval > meer oppervlak dat bescherming kan bieden (vooral goed te zien bij paro)
Wat zijn verworven factoren voor parodontitis? (5)
- Slechte mondhygiëne/Specifieke flora
- Verkregen immuunstoornissen
- Roken
- Stress
- Medicijngebruik
Microbiële aanval “Specifieke Flora”
Welke 3 bacteriën hebben een sterke associatie met parodontitis
- (Pg) Porphyromonas gingivalis (keystone
pathogen) - (Aa) Aggregatibacter actinomycetemcomitans: Actinobacillus actinomycetemcomitans
- (Tf) Tannerella forsythia: Bacteroides forsythus
Wat zijn 7 kenmerken van Pg: Porphyromonas gingivalis?
- Strikt oraal
- Strikt anaeroob
- Gram negatief staaf
- Sterk proteolytisch (eiwitten afbreken)
- Zelfbescherming tegen aanvallen (slijmlaag)
- LPS
- Overdraagbaar
Wat zijn 8 kenmerken van de Aa: Aggregatibacter actinomycetemcomitans?
- Strikt oraal
- Facult. anaeroob
- Gram negatief staaf
- Fermentatief (suiker > zuur)
- Leukotoxinen!
- LPS
- Overdraagbaar
- Kan in weefsels migreren
Wat kunnen de Aa, Pg, en Tf vormen?
Een belangrijk complex
Wat doen leukotoxinen?
Zorgen ervoor dat leukocyten (PMN) hun werk niet meer kunnen doen
Wat is LPS?
Lipopolysaccharide
Waar bevindt LPS zich?
In/op de celwand van gram-negatieve bacteriën
Uit welke 3 delen kan je een Lipopolysaccharide verdelen?
- O-antigen
- Core
- Lipid-A
Wat gebeurt er als een macrofaag een defect aanbrengt bij een gram-negatieve bacterie?
LPS komt vrij. Vooral Lipid-A
Waarvoor zorgt Lipid-A?
Het zet processen in werking
Wat activeert Lipid-A? (3)
- Monocyten
- Lymfocyten
- Granulocyten
Wat produceren de geactiveerde cellen (monocyten, lymfocyten, granulocyten)?
Cytokines
(IL-1, TNF-α)
Wat zijn cytokines?
Ontstekingsmediatoren
Welke 2 processen zetten cytokines (IL-1, TNF-α) in werking?
- Activatie fibroblasten
- Activatie osteoclast-voorlopercel
Wat gebeurt er als de fibroblasten worden geactiveerd?
Vorming MMP’s > afbraak collageen matrix
Wat gebeurt er als de osteoclast-voorlopercel wordt geactiveerd?
Osteoclast vorming > bot resorptie
Parodontale afbraak:
Samenvatting van wat er gebeurd als een macrofaag een gram-negatieve bacterie aanvalt.
Er komt LPS vrij. LPS zorgt ervoor dat er monocyten, leukocyten en granulocyten worden geactiveerd. Deze cellen producteren cytocines: IL1 en TNF-a
Deze cytokines zetten 2 processen in werking, namelijk: activatie fibroblasten en osteoclast-voorlopercel.
De fibroblasten vormen MMP’s die zorgen voor afbraak van de collageenmatrix. De osteoclast-voorlopercel vormt osteoclasten die zorgen voor bot resorptie
Leidt tot weefselschade
Wat is het grote verschil tussen gingivitis en parodontitis
Collageen(bindweefsel) en botafbraak
Leg uit hoe parodontale-afbraak werkt (4)
- Bacteriën/bacteriële producten (LPS) passeren
pocket-epitheel en penetreren bindweefsel - PMN’s, B- en T-lymphocyten, plasmacellen en
macrofagen migreren naar gingiva - LPS stimuleert productie van ontstekingsfactoren IL-1, TNF-α (en secundair PGE2
, MMP (genetisch
bepaald-genpolymorfisme)) - Dit leidt tot weefselschade:
- Afbraak collageen (bindweefsel)
- Afbraak van bot
Wat produceert een fibroblast bij parodontale afbraak?
MMP’s; een soort schaartjes die de matrix doorknippen
Wat gebeurt er met de fibroblast als de parodontitis heel ver gevorderd is?
Apoptose (celdood)
Wat is uit balans bij het ontstaat van parodontitis?
Aanval –> microbiële aanval (acquisitie, transmissie) verworven factoren
Afweer –> immuunrespons (genetisch bepaald?)
Effect –> osteoclast activatie (fenotype, uiting van ontsteking, mate van afbraak)
Hoe lang, na het hervatten van de mondhygiëne, duurde het voordat de ontstane
gingivitis verdween? Gemiddeld…
7 dagen
Welke bacteriesoort scheidt naast endotoxine (LPS) géén exotoxine (leukotoxine) uit?
Tannerella forsythia
Een van de belangrijkste proteolytische (eiwitafbrekende) enzymen is collagenase.
Onder welke proteïnasegroep valt collagenase? Onder de…
matrixmetalloproteïnasen
Tumor Necrose Factor (TNF-α) heeft een aantal eigenschappen.
Eén van de eigenschappen van Tumor Necrose Factor is het activeren van:…
Osteoclasen
Bij het syndroom van Papillon Lefèvre (PLS) wordt er vrijwel geen werkzaam cathepsine-C
aangemaakt. Cathepsine-C is een:
cysteïneproteïnase
De mondhygiënist meet bij een patiënt ter plaatse van de 36 een furcatietoegankelijkheid
van méér dan eenderde, maar minder dan de helft van de kroonbreedte (vanaf occlusaal
gezien).
II
