3. de geboorte

Question 1

prenatale omgevingsinvloeden

Answer 1

1. algemeen
   - natuur = kind goed beschermd in baarmoeder (baarmoederwand en vruchtvliezen)
   - selectieve barrière (= regelt overgang tss moederlijk bloed en placenta)
   - effecten variëren naargelang de dosis en leeftijd foetus
2. onderscheid tss:
   - fysische factoren (feitenmateriaal)
   - psychologische factoren (minder duidelijk)

Question 2

fysische invloeden

Answer 2

1. algemeen
   - eerste 3 maanden vd zwangerschap
   - weefsel en organen definitieve plaats = gevaar voor schadelijke invloeden heel reëel
   - ieder orgaan = gevoelige periode
2. soorten fysische invloeden (7)
   - infecties
   - medicijnen
   - legale en illegale drugs
   - omgevingsfactoren
   - verkeerde voeding
   - natuurlijke stoffen in het moederlichaam
   - leeftijd vd ouders

Question 3

infecties

Answer 3

1. algemeen
   - banale verkoudheid of lichte koorts = weinig of geen invloed
2. rodehond of rubella
   - klein en makkelijk doordringbaar (vooral in embryonale stadium => schade aanzienlijk)
   - foetale stadium => gevolgen minder erg, WEL mogelijk verlaagd geboortegewicht, verminderd gehoor
3. toxoplasmose (ook kattenziekte)
   - geen vaccin
   - eencellige parasiet (toxoplasma gondii) = in uitwerpselen v katten
   - of schapen en varkens (eten v rauw vlees wordt afgeraden)
4. CMV-infectie
   - geen vaccin
   - door het cytomegalovirus (= doorgeven via contact met lichaamsvocht)

Question 4

omgaan met deze infecties

Answer 4

1. immuniteit
   - liefst voor de zwangerschap laten testen
   - GEEN immuniteit toxoplasmose = rauwe groenten grondig wassen, contact met katten vermijden
   - GEEN CMV-immuniteit = contact met speeksel en urine v jonge kinderen vermijden
2. seksuele overdraagbare ziekten
   - HIV (= virus aan basis v aids) = 1/4 geeft door aan kind, tenzij hiv-remmende medicijnen
   - genitale herpesvirus en bacterie aan basis v syfilis = kind aantasten, miskraam of blijvende afwijkingen

Question 5

medicijnen

Answer 5

1. thalidomide of softenon
   - kalmeringsmiddel
   - conclusie = toediening tss 4de en 6de week => grove misvormingen ter hoogte ledematen, hart en nieren
2. synthetische aangemaakte DES-hormoon
   - langetermijneffecten ontdekt
   - periode 30j duizenden vrouwen toegediend om dreigend miskraam te voorkomen
   - gevolg = vaginakanker en onvruchtbaarheid EN zonen met teelbalkanker

Question 6

legale drugs (tabak)

Answer 6

1. algemeen
   - roken tijdens zwangerschap = lager geboortegewicht
   - groter risico miskraam of hart- of ademhalingsproblemen
   - effecten = recht evenredig met de hoeveelheid en duur vh rookgedrag
2. soorten rokers
   - stoppen met roken bij 1ste trimester = riscio beperkt
   - hardnekkige rokers = meeste gevaar
   - effecten ook voor wie passief rookt (vb. partner)

Question 7

legale drugs (alcohol)

Answer 7

1. foetale alcoholsyndroom of FAS
   - moeders die veel dronken = typische kenmerken bij kind
   - kans op doodgeboorte en kindersterfte
   - fysieke eigenschappen (groeiachterstand en enkele karakteristieke gelaatstrekken)
2. meerder symptomen
   - mentale beperking
   - verminderde motorische coördinatie en aandachtsstoornissen (gepaard met hyperactiviteit)

Question 8

verklaringen nadelige invloeden van alcohol

Answer 8

1. gif van alcohol
   - verstoort normale ontwikkeling tijdens de zwangerschap
2. zuurstof
   - onvoldoende overblijft voor haar kind (= vrouw gebruikt zoveel zuurstof om alcohol af te breken)
3. onrechtstreeks risico’s
   - verhoogde kans op ongevallen en kneuzingen
   - EN door ongezonde voeding in combinatie met drinkgedrag

Question 9

illegale drugs (cocaïne, heroïne of methadon)

Answer 9

1. algemeen
   - na geboorte zelf baby OOK verslaving vertonen
   - ineens zonder drugs = epileptische aanvallen EN eventueel blijvende hersenschade
   - geleidelijke afbouw = begeleid toedienen vervangingsmiddelen
2. effecten
   - directe impact op ontwikkeling = miskraam, vroeggeboorte, laag geboortegewicht en aantal fysieke en mentale afwijkingen

Question 10

illegale drugs (marihuana en hasj)

Answer 10

1. algemeen
   - kans op prematuriteit of laag geboortegewicht
2. cannabis
   - regelmatig gebruik = neuropsychologische effecten
   - aandachtsstoornissen en leerproblemen
3. samenloop v omstandigheden
   - ongezonde voeding en cannabis in combo met andere middelen zoals tabak en alcohol
   - onderschatting vh reële risico (zwangere vrouwen gaan het niet toegeven)

Question 11

omgevingsfactoren

Answer 11

1. algemeen
   - inwerken op prenatale ontwikkeling
   - stralingen = ultrakorte golflengten (door weefsel heen)
   - diverse chemische substanties via voeding nr binnen
2. röntgenstralen
   - NIET alleen tijdens zwangerschap
   - erfelijke mutaties teweegbrengen bij vorming ei- en zaadcellen => geslachtsorganen beschermen voor toekomstige kinderen !!

Question 12

omgevingsfactoren (radioactieve straling)

Answer 12

1. geschiedenis
   - Amerikaanse atoombommen op Hiroshima en Nagasaki (1945) en kernramp in Oekraïense Tsjernobyl (1986)
   - hoog % miskramen en doodgeboren kinderen, fysiek misvorming en hersenafwijking
2. bijkomende effecten
   - later zichtbaar = verhoogde kanker- en leukemiefrequentie
   - Tsjernobylkinderen = gemiddeld zwakkere IQ en emotionele stoornissen (= toegeschreven aan verplichte verhuis)

Question 13

omgevingsfactoren (chemische stoffen)

Answer 13

1. kwik
   - invloed embryo en foetus
   - door bedrijf in Japanse Minamata in zee
   - fysieke misvormingen, coördinatieproblemen in motoriek en mentale beperkingen
2. lood
   - ander zwaar metaal in verf en drinkwaterleiding
   - voorkomen v vroeggeboorten, laag geboortegewicht, lichamelijke defecten, vertraagde groei en leerachterstand
3. PCB’s
   - synthetische verbinding
   - vooral gebruikt in transformatoren (smeermiddel als stabilisator in kunststoffen) => door zee- en bodemverontreiniging in voedselketen terecht gekomen

Question 14

verkeerde voeding

Answer 14

1. algemeen
   - voedingstoffen via bloedsomloop vd moeder
   - gezond en evenwichtig eten = reserve opstapelen
2. ondervoeding
   - normale uitbouw zenuwstelsel in het gedrang
   - NIET enkel embryonale stadium, ook foetale stadium = hersenen aanzienlijke groei in laatste trimester
   - OOK andere organen = te laag geboortegewicht + alle risico’s daaraan verbonden, kans verhoogt op hartziekten en diabetes
3. mineralen en vitaminen
   - ijzer, kalk en foliumzuur (= vitamine uit B-groep)

Question 15

foliumzuur

Answer 15

1. algemeen
   - te kort = verhoogt de kans op afwijkingen bij vorming neurale buis
2. bijkomende gevolgen
   - kind met spina bifida (= open rug) of anencefalie (= niet volledig uitgegroeide hersenen)
   - kind te vroeg geboren
   - 4tal weken voor eventuele zwangerschap voeding te verrijken (supplement 0,4 milligram per dag)

Question 16

natuurlijke stoffen in het moederlichaam (resusincompatibiliteit)

Answer 16

1. betekenis
   - resusnegatieve vrouw zwanger v resuspositief kind
   - bloed resuspositief kind in aanraking met bloed resusnegatieve moeder = immuunsysteem moeder antistoffen tegen totaal afwezige resuseiwitten
   - eerste kind GEEN problemen (want bloemsomlopen gescheiden)
   - geboorte WEL contact = placenta los
2. volgende zwangerschap
   - antistoffen TEGEN baby 2 (kleine moleculen) => tot bloedsomloop v kind en rode bloedlichaampjes afbreken
   - zuurstofvoorziening in gedrang, hersenbeschadiging, gedeeltelijke verlamming en mentale beperking
3. resusincompatibiliteit tijdig opgemerkt
   - bloedtransfusies
   - onmiddellijk na geboorte = stof toedienen die resuspositieve cellen in bloedsomloop vernietigt (= aanmaak antistoffen verhinderd)

Question 17

andere natuurlijke stoffen in het moederlichaam

Answer 17

1. cortisol
   - gevolg aanhoudende stress = schadelijke invloeden uitoefenen op organen die op dat moment ontwikkelen
2. overproductie aan mannelijk hormoon
   - ontstaan in bijnieren
   - vrouwelijke foetus vaak mannelijke eigenschappen

Question 18

leeftijd van de ouders

Answer 18

1. algemeen
   - zwangerschapsrisico’s stijgen met toenemende leeftijd
   - vermindert zwanger te worden, toenemend risico miskraam EN kind met chromosomale afwijkingen = opeenstapeling v schadelijke invloeden (kiemcellen)
   - syndroom van Down = risico neemt toe met de leeftijd (laatste jaren sterk teruggelopen)
2. tienerzwangerschappen
   - risico op vroeggeboorte en te laag geboortegewicht
   - baarmoeder nog onvolgroeid, psychologische druk en gebrek sociale ondersteuning
3. leeftijd vd man
   - invloed kwaliteit vd vrucht
   - manier waarop voortplantingscellen gevormd worden

Question 19

psychologische invloeden

Answer 19

1. overtuigingen
   - patroon moedervlek = weerspiegeling object en situatie waar vrouw ooit voor is geschrokken
   - confrontatie met plots wegspringende haas = gespleten lip of hazenlip
2. conclusie
   - niet veel te betekenen
   - ongecontroleerde verhalen uit verleden of toevallig samenkomen bepaalde gebeurtenissen
   - geen wetenschap
   - NIET duidelijk hoe gedachten en gevoelens worden overgebracht (= geen enkele zenuwverbinding)
3. andere psychologische invloeden:
   - stress
   - attitudes tegenover het kind
   - verwachtingspatronen bij de ouders

Question 20

stress

Answer 20

1. algemeen
   - periodes v intense stress = vaker miskraam, vroeggeboorte, te laag geboortegewicht
2. onderzoek v Tanja Vrijkotte
   - 7000 zwangere vrouwen
   - combinatie lange werkweek en behoorlijk drukke baan = daling gem zo’n 150 gram geboortegewicht (= roken 6 à 7 sigaretten per dag)

Question 21

effecten van stress

Answer 21

1. effecten bij kind
   - gemiddeld prikkelbaarder
   - cognitief minder goed presteren en vatbaarder voor allergische reacties en astma (overproductie stresshormoon cortisol = 15de week)
   - NIET beperkt tot kinderjaren
2. tips voor de moeder
   - rustiger aan te doen vanaf 4de maand
   - voldoende ontspanning en hoeveelheid stress beperken
   - sociale steun

Question 22

attitudes tegenover het kind

Answer 22

1. algemeen
   - oordeel dat positieve en negatieve gevoelens rechtstreeks invloed hebben
   - ‘voelen’ al dan niet gewenst (blij of gedeprimeerd karakter)
2. negatieve attitude
   - als tijdelijk verschijnsel vaker voorkomen = lichamelijke ongemakken vd zwangerschap
3. blijvende en/of intense negatieve gevoelens
   - ontstaan stresstoestand moeder
   - kind kan algemene gevolgen vd belastende fysiologische stresstoestand ondervinden EN gehinderde ontwikkeling
   - fysieke risico’s (ongewenst zwanger = minder gemotiveerd zorgzaam te zijn voor eigen lichaam

Question 23

verwachtingspatronen bij ouders

Answer 23

1. contact
   - via selectieve uitwisseling stoffen (placenta)
   - ouders vaak impliciete verwachtingen (hoe hij eruit gaat zien)
   - pas in omgang met kind stempel
2. wanneer problematisch?
   - geduwd in sjabloon v ouders (verdrongen verwachtingspatronen)
   - die attitudes beïnvloeden ontwikkeling

Question 24

posities kind en tijdstip vd geboorte

Answer 24

1. verschillende posities vh kind
   - hoofdligging = hoofd vlak bij baarmoederuitgang
   - stuitligging = rechtop in baarmoeder (= eventuele keizersnede)
   - dwarsligging = horizontale positie (= ALTIJD keizersnede)
2. tijdstip vd geboorte
   - 38 weken na bevruchting => à terme baby = 3 weken voor of 2 weken na uitgerekende datum
   - kind voor 37 weken = vroeggeboorte of prematuur of preterme baby
   - vanaf 40 weken = overdragen kind of postterme baby

Question 25

dysmaturiteit

Answer 25

1. dysmaturiteit (of SGA)
   - te klein of te laag gewicht
   - voldragen kind of vroeggeboorte (= dysmature prematuur)
2. risico’s
   - daling overlevingskans
   - verhoogd kans op afwijking
3. uit cijfers v Wilson-Costello
   - extreem laag geboortegewicht => leeftijd anderhalf NIET de minste problemen
   - milieu speelt grote rol !!

Question 26

het begin vd geboorte

Answer 26

1. voorweeën
   - onregelmatige baarmoedercontracties = voorbode v echte weeën
   - verlies vruchtwater en scheuren vd vliezen
   - OF bloederig slijm afkomstig v slijmpropje
2. drie fasen:
   - ontsluitings- of arbeidsfase
   - uitdrijvings- of verlossingsfase
   - nageboorte

Question 27

de drie fasen in het geboorteproces

Answer 27

1. ontsluitings- of arbeidsfase
   - ontsluitingsweeën (eerst langzaam en zwak => geleidelijk frequenter (tussenpozen v zo’n 2 à 5 min)
   - kind tegen uitgang baarmoeder gedrukt = opening in baarmoederhals
   - fase eindigt bij 10 cm ontsluiting (= genoeg voor hoofd vd baby)
   - 1ste bevalling = 8 tot 14u en 2de = 4 tot 6u
2. uitdrijvings- of verlossingsfase
   - krachtige weeën in combo met actief samentrekken vd buikspieren= persweeën
   - sommige 10 à 20 minuten en andere vooral 1ste bevalling = rond 1u
   - afgesloten door afbinden en doorknippen vd navelstreng (= kind fysiologisch op zichzelf)
3. nageboorte
   - enkele min tot klein halfuurtje
   - zwakkere weeën = placenta en vliezen uitdrijven
   - gepaard met bloedverlies

Question 28

nazorg kind

Answer 28

1. eerste medisch onderzoek
   - reflexen, zintuigen en de inwendige organen
   - afwijkingen?
2. Apgar-score (Virginia Apgar)
   - idee globale gezondheidstoestand kind
   - 5 criteria te quoteren met 2, 1 of 0 (= totaalscore op 10)
3. uitzicht kind
   - huid gerimpeld en vettige substantie
   - resten foetale beharing rug en hoofd
   - genitaliën lijken buiten proportie
   - schedel vervormd

Question 29

nazorg moeder

Answer 29

1. algemeen
   - eventueel scheuren of insnijdingen in bekkenbodem dichtgenaaid
   - bekomen v pijn en inspanning en nodige rust (kind observeren)
2. reactie vrouw
   - afhankelijk hoe bevalling verliep
   - goede voorbereiding en aanwezigheid partner = beter verloop
3. Donna Sauls
   - arbeid op positieve manier = minder lang en minder complicaties
   - WEL stress = trager (eventueel epidurale verdoving = onderlichaam gevoelloos)

Question 30

de ervaringen van het kind

Answer 30

1. algemeen
   - leven in buitenwereld
   - nieuwe prikkels
   - zelfstandig instaan werking aantal fysiologische verrichtingen
2. bewuste ervaring?
   - vanaf 6de maand = pijn kunnen voelen
   - Peter Gluckman = kind fysiologisch goed voorbereid op traumatische gebeurtenissen

Question 31

nieuwe bevallingsmethode

Answer 31

1. Frédérick Leboyer
   - toevloed prikkels bij kind = harder
   - zintuigenkanalen wijd open
2. bevallingsmethode
   - zodra hoofd verschijnt = geen gepraat, kamer half verduisterd
   - onmiddellijk na geboorte = kind op buik moeder EN lauw badje en zachte massage
   - kind (en ouders) humaner karakter