2.4 Neurotransmitters van het autonoom zenuwstelsel

Question 1

waarin is het zenuwstelsel in onder te verdelen?

Answer 1

in het perifeer zenuwstelsel en het centraal zenuwstelsel

Question 2

waarin is het perifere zenuwstelsel in onder te verdelen?

Answer 2

afferent en efferent

Question 3

waarin is het efferente gedeelte in te delen?

Answer 3

in het autonoom en somatisch zenuwstelsel

Question 4

wat valt onder het autonoom zenuwstelsel?

Answer 4

het sympathisch & parasympatisch gedeelte

Question 5

In welke 4 takken kan je farmaca voor het autonome zenuwstelsel in delen?

Answer 5

• parasympathicomimetica: stoffen die de werking van de parasympathicus nabootsen / activeren
• parasympathicolytica: stoffen die de werking van de parasympathicus remmen
• sympathicomimetica: stoffen die de sympathicus activeren
• sympathicolytica: stoffen die de werking van de sympathicus remmen

Question 6

Leg uit welke verdeling van soorten chemische stoffen je kan maken?

Answer 6

• cholinerge stoffen: stoffen lijken op acetylcholine
• adrenerge stoffen: stoffen lijken op adrenaline
• dopaminerge stoffen: stoffen lijken op dopamine
• purinerge stoffen: stoffen lijken op purine

Question 7

waar vinden de responsen plaats van het parasympatische systeem?

Answer 7

in het hart, glad spierweefsel, exocriene klieren en synapsen

Question 8

waar ontspringen de vezels van het parasympatische systeem?

Answer 8

ontspringen hoog in het ruggenmerg of juist sacraal

Question 9

Wat voor stof wordt er uit de synaps van het primaire neuron vrijgemaakt bij de parasympaticus en welke stof in het ganglion?

Answer 9

acetylcholine, dat inwerkt op de nicotinerge receptoren en vervolgens vanuit het ganglion in het doelorgaan wordt acetylcholine vrijgemaakt en dit werkt op een muscarine receptor (G-eiwit gekoppelde receptor)

Question 10

Welke neurotransmitter wordt er bij het sympatische systeem vrijgemaakt?

Answer 10

acetylcholine wordt vrijgemaakt en dit werkt in op de nicotinerge receptoren (net zoals bij het parasympatische systeem)

Question 11

Wat is het sympatische cholinerge systeem bij zweetklieren?

Answer 11

op de zweetklieren werkt een acetylcholine respons eerst op nicotine receptoren en later op muscarinereceptoren

Question 12

Wat is het sympatisch adrenerge systeem en waar geeft het respons?

Answer 12

(nor)adrenaline (epinephrine) werkt op adrenerge receptoren met responsen in het hart, gladde spieren en synapsen

Question 13

wat is het sympatische dopamine systeem?

Answer 13

dopamine als neurotransmitter dat een respons heeft in renale bloedvaten

Question 14

Wat doet het bijniermerg voor de sympaticus?

Answer 14

adrenaline en noradrenaline wordt vrijgemaakt

Question 15

Welke neurotransmitter wordt in het somatisch zenuwstelsel gebruikt en op welke receptoren werkt dit in?

Answer 15

acetylcholine, dit werkt op nicotinerge receptoren in skeletspieren

Question 16

waar en wanneer gebeurt de synthese van acetylcholine

Answer 16

de synthese van acetylcholine in de synaps gebeurt wanneer choline wordt opgenomen en samen met Acetyl-CoA omgezet wordt door ChAT (choleacetylsterase) in acetylcholine

Question 17

Op welke receptoren werkt acetylcholine wanneer het in zenuwuiteinden wordt vrijgemaakt in blaasjes?

Answer 17

acetylcholine werkt op acetylcholine receptoren die zich postsynaptisch bevinden

Question 18

door welk enzym wordt acetylcholine afgebroken, en waar bevindt deze zich?

Answer 18

acetylcholine wordt opgeruimd door het enzym acetylcholinesterase -> bevind zich in de synapsspleet

Question 19

Welke 5 stoffen grijpen in op het systeem van Ach?

Answer 19

• Hemicholinium
• triethylcholine
• tetrodotoxine
• botulinetoxine
• cholinesteraseremmers

Question 20

Waar zorgt hemicholinium voor?

Answer 20

zorgt ervoor dat choline niet meer wordt opgenomen in het neuron

Question 21

Waar zorgt triethylcholine voor?

Answer 21

lijkt erg op choline en wordt als een soort vals substraat door het neuron opgenomen. Dit kan er uiteindelijk ook voor zorgen dat er geen acetylcholine gevormd wordt

Question 22

Welk effect heeft tetrodotoxine?

Answer 22

remt de natriumkanalen, die natrium opnemen. Als je dit toevoegt, zal het neuron niet depolariseren en zal acetylcholine niet worden afgegeven

Question 23

Waar zorgt botulinetoxine voor?

Answer 23

je kan ervoor zorgen dat acetylcholine niet uit de blaasjes wordt afgegeven met behulp van botulinetoxine. Met het systeem kan ook worden geinterfereerd door de receptoren op het postsynaptisch membraan, de cholinerge receptoren (muscarine / nicotinerge) met M- en N-receptor agonisten en antagonisten te remmen / blokkeren

Question 24

Hoe werkem cholinesterase remmers?

Answer 24

door het enzym dat acetylcholine afbreekt (acetylcholinesterase) te remmen blijft er netto meer acetylcholine aanwezig in de synapsspleet en krijg je een grotere respons als het neuron vuurt

Question 25

Wat zijn 2 voorbeelden van cholinesteraseremmers?

Answer 25

neostigmine / physostigmine

Question 26

welke 2 cholinerge receptoren zijn er?

Answer 26

muscarine en nicotine receptoren

Question 27

wat is de affiniteit van nicotinereceptoren voor acetylcholine en muscarine?

Answer 27

nicotinereceptoren hebben een middelmatige affiniteit voor acetylcholine en een lage affiniteit voor muscarine

Question 28

Op welke plaatsen zitten nicotinereceptoren en wat is het effect?

Answer 28

• ganglia: transmitter afgifte
• bijniermerg: adrenaline en noradrenaline
• presynaptisch: transmitter afgifte
• skeletspier: contractie

Question 29

welke types muscarine receptoren zijn er en wat is de locatie van deze verschillende types?

Answer 29

M1: CZS (brein), perifere zenuwen
M2: hart, zenuwen
M3: exocriene klieren, gladde spieren
M4: CZS (locomotie)
M5: CZS

Question 30

Op welke plaatsen zitten de muscarine receptoren en wat is het effect?

Answer 30

hart: verlaging van hart frequentie, inotropie (zorgt voor de kracht waarmee een hart samentrekt), HMV en verlaging bloeddruk
arterien: verwijding (verlaging BD)
presynaptisch: verlaging van transmitter afgifte
gladde spieren: contractie oog, bronchien, maagdarmkanaal en urineblaas
exocriene klieren: traan-, speeksel-, bronchiale & zweetsecretie

Question 31

wat zijn verschillende stoffen die de parasympaticus stimuleren? (parasympathicomimetica)

Answer 31

• Pilocarpine (cholinerge agonist)
• bethanechol (agonist)
• neostigmine / pyridostigmine (acetylcholinesteraseremmer)
• rivastigmine (acetylcholinesteraseremmer)
• insecticiden
• zenuwgassen

Question 32

Wat is het therapeutische gebruik van Pilocarpine, bethanechol, neostigmine / pyridostigmine en rivastigmine?

Answer 32

• glaucoom: pilocarpine, om de oogdruk naar beneden te halen
• urineretentie (niet kunnen ledigen van blaas): bethanechol, om urineretentie op te heffen en de blaas te laten samentrekken
• Herstel spierverslapping: neostigmine, verhoogt de hoeveelheid acetylcholine (want acetylcholinesterase remmer). Helpt na anesthesie spierverslapping te hersrtellen, er is dan meer acetylcholine aanwezig waardoor de werking van een muscarine receptor antagonist wordt tegengegaan
• Myasthenia gravis (auto-immuunziekte van spierzwakte)
• Alzheimer: rivastigmine werkt op de muscarinereceptor in het CZS en is ook een acetylcholinesteraseremmer

Question 33

Wat gebeurt er bij insecticiden en zenuwgassen?

Answer 33

acetylcholine receptoren worden gestimuleerd met als gevolg dat er oncontroleerbare contracties plaats zal vinden wat dan zorgt voor een verlaging van hartfrequentie.

Question 34

Wat stimuleert het verkleinen van de pupil?

Answer 34

Pilocarpine (muscarine receptor agonist), waarbij de iris wordt ontvouwen, waardoor de afvoer van het oogvocht weer beter gaat -> **miose ** (kleine pupil)

Question 35

Wat stimuleert het vergroten van de pupil?

Answer 35

atropine (muscarine receptor antagonist) -> mydriase (vergroten van pupil)

Question 36

Wat zijn de bijwerkingen van muscarine agonisten?

Answer 36

• diarree (contractie spijsvereringskanaal)
• zweten (sympatische muscarine receptoren worden geactiveerd)
• miose, pupilvernauwing
• missellijkheid, door contracties in het gastro intestinaal systeem
• urinelozing doordat de blaas contraheert

Question 37

Waar bindt botulinetoxine A aan en wat is het effect?

Answer 37

botulinetoxine A bindt met het presynaptisch membraan en zorgt ervoor dat acetylcholine niet meer kan worden afgegeven. Het blokkeert de acetylcholine afgifte en verlamt op die manier de cholinerge zenuwen

Question 38

Wat zijn de klachten van vergiftiging met botulinetoxine A?

Answer 38

• spierverslapping
• duizeligheid
• ogen openen gaat moeilijk
• problemen met voedsel doorslikken (want exocriene kleieren maken minder vocht aan)

Question 39

Waarop heeft de blokkade van ACh door botulinetoxine A invloed bij het parasympatische en sympatische systeem

Answer 39

parasympatisch: hart, gladde spieren (spierzwakte), exocriene klieren en synapsen
sympatisch: verminderde zweetproductie

Question 40

wanneer treedt er verlammming op door botulinetoxine A en wat is de duur van de verlamming?

Answer 40

na lokale toediening treedt de verlamming ongeveer na drie dagen op en het duurt 8-12 weken totdat er nieuwe zenuw eindigingen zijn ontwikkeld

Question 41

Waar is botulinetoxine A bruikbaar bij?

Answer 41

• blefarospasme: spasme van het ooglid
• hemifacialisspasme: spasme in de helft van de gezichtsspieren
• torticollis spasmodica: een aandoening waarbij de nekspieren aan een kant helemaal zijn verkrampt, waardoor het hoofd een kant op kantelt. Door inspuiting botulinetoxine A kunnen de spastische spieren niet meer samentrekken
• strabismus: scheelzien door spasme
• hyperhydrose: uitscheiden overmatig zweet, dan kan het bijvoorbeeld geinjecteerd worden in de oksels
• chronische migraine
• face-lift: rimpels zijn vaak het gevolg van het aanspannen van de spieren in het aangezicht