ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22ο-Ο Β ́ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Flashcards
Για ποιο λόγο οι κυβερνήσεις Γαλλίας και της Βρετανίας υιοθέτησαν την πολιτική κατευνασμού;
Η Βρετανία και η Γαλλία επέμειναν στην πολιτική κατευνασμού της γερμανικής επιθετι- κότητας, ακόμα και όταν τα χιτλερικά στρατεύματα έσβηναν την Τσεχοσλοβακία από τον χάρτη την άνοιξη τον 1939. Οι Γάλλοι και οι Βρετανοί που μια εικοσαετία πριν είχαν βιώ- σει τη φρίκη του πολέμου των χαρακωμάτων δε διανοούνταν ότι θα βίωναν πάλι μια ανά- λογη τραγωδία. Οι μνήμες του Α ́ Παγκόσμιου Πολέμου ήταν ακόμα νωπές και οι πληγές δεν είχαν επουλωθεί. Συνεπώς την κοινή γνώμη στη Δυτική Ευρώπη την ενδιέφερε περισ- σότερο η ειρήνη από ό,τι η εδαφική ακεραιότητα ενός νεοσύστατου κράτους στην Ανατο- λική Ευρώπη, όπως η Τσεχοσλοβακία.
Εξάλλου οι δύο χώρες δεν μπορούσαν να αντέξουν το οικονομικό βάρος ενός νέου μεγά- λου πολέμου, ενώ αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα και στις αποικίες τους.
Υπήρχαν όμως και οι ελπίδες των κυρίαρχων στρωμάτων ότι ο Χίτλερ θα στρεφόταν ενα- ντίον της Σοβιετικής Ένωσης και θα κατάφερνε ένα ισχυρό πλήγμα στον κομμουνισμό. Έτσι η ναζιστική Γερμανία και η σταλινική Ρωσία θα αποδυναμώνονταν χωρίς την εμπλο- κή των δυτικών δυνάμεων.
Ποια γεγονότα άλλαξαν την στάση των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στον Χίτ
Το Σεπτέμβριο του 1938 ο Χίτλερ σύναψε τη Συμφωνία του Μονάχου με τους πρωθυ- πουργούς της Βρετανίας Τσάμπερλαιν και της Γαλλίας Νταλαντιέ.
Αργότερα με την συγκατάθεση της Βρετανίας και της Γαλλίας κατέλαβε τη Σουδητία., πε- ριοχή όπου περισσότερο από το 50% του πληθυσμού ήταν γερμανόφωνοι. Εκμεταλλεύθηκε τις εσωτερικές δυσκολίες της πολυεθνικής Τσεχοσλοβακίας και ζήτησε από τον γέρο πρόεδρο της χώρας Χάχα να παραδώσει τη χώρα του στη Γερμανία και να ενδώσει στα αιτήματα των Σλοβάκων αυτονομιστών. Πράγματι στα μέσα Μαρτίου του 1939 τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την Πράγα χωρίς αντίσταση καταλύοντας το μόλις 20 ετών τσεχοσλοβακικό κράτος. Η Σλοβακία κέρδισε την «ανεξαρτησία» της και μετατράπηκε σε γερμανικό δορυφόρο, ενώ ιδρύθηκε το «Προτεκτοράτο Βοημίας- Μοραβίας» με φιλογερμανική διοίκηση.
Η Ουγγαρία προσάρτησε την υποκαρπαθική Ρουθηνία, με την συγκατάθεση του Χίτλερ. Στις 22 Μαρτίου η Λιθουανία παραχώρησε στη Γερμανία το στρατηγικό λιμάνι του Μέμελ στη Βαλτική θάλασσα.
Οι ενέργειες του Χίτλερ θορύβησαν τους Βρετανούς και τους Γάλλους, οι οποίοι αποφά- σισαν να εγκαταλείψουν την ουδετερότητα τους προσφέροντας εγγύηση βοήθειας σε κρά- τη που απειλούνταν από τις δυνάμεις του Άξονα, όπως η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ρου- μανία.
Τι γνωρίζετε για το Σύμφωνο Μολότωφ – Ρίμπεντροπ;
Οι Σοβιετικοί προσπάθησαν μάταια να συνάψουν συμμαχία με τη Γαλλία και τη Βρετανία, προκειμένου να αντιμετωπίσουν από κοινού τον γερμανικό επεκτατισμό. Έτσι υπέγραψαν το σύμφωνο μη επιθέσεως με τη Γερμανία στις 23 Αυγούστου 1939, το πολυσυζητημένο Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ (από τα ονόματα των υπουργών Εξωτερικών των δυο χω- ρών), το οποίο ξάφνιασε και απογοήτευσε πολλούς στην υπόλοιπη Ευρώπη. Περιλάμβανε μυστικούς όρους που προέβλεπαν διχοτόμηση της Πολωνίας; ανάμεσα στις δύο χώρες και αναγνώριζε τα δικαιώματα της Σοβιετικής Ένωσης στη Φινλανδία, στη Λετονία, στην Ε- σθονία και στη ρουμανική τότε Βεσαραβία.
Ποιο γεγονός έγινε η αφορμή για τον Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Την πρώτη Σεπτεμβρίου 1939 τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Πολωνία εφαρ- μόζοντας την τακτική του «αστραπιαίου πολέμου». Δύο μέρες μετά την εισβολή στην Πο- λωνία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία, η οποία μέ- χρι το καλοκαίρι του 1941 είχε θέσει σχεδόν ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο κάτω από τον έλεγχο της. Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου 1939 η Πολωνία είχε καταληφθεί από τα γερ- μανικά και τα σοβιετικά στρατεύματα, σύμφωνα με το γερμανο-σοβιετικό σύμφωνο.
Ποιες πολεμικές επιχειρήσεις έγιναν τα πρώτα χρόνια του πολέμου;
Οι Βρετανοί και Γάλλοι κήρυξαν τον πόλεμο τον πόλεμο στον Χίτλερ το Σεπτέμβριο του 1939 χωρίς όμως να προβούν σε επιθετικές ενέργειες. Ο Χίτλερ έχοντας πειστεί ότι τελικά οι Δυτικοί δεν θα τολμούσαν να αντιπαρατεθούν μαζί του, υιοθέτησε παρελκυστική πολι- τική, για να καταστρώσει τα νέα .επιθετικά σχέδια του για τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη. Για οκτώ μήνες επικράτησε μια περίεργη κατάσταση εμπόλεμης ειρήνης στα γαλλογερμα- νικά σύνορα, η οποία ονομάστηκε «ψευτοπόλεμος». Όμως την άνοιξη του 1940 ξεκίνησε ο κεραυνοβόλος πόλεμος του Χίτλερ. Με αστραπιαίες ενέργειες η Βέρμαχτ (γερμανικός στρατός) κατέλαβε τη Δανία, τη Νορβηγία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και αυτήν ακόμα τη Γαλλία. Στις 14 Ιουνίου 1940 καταλήφθηκε το Παρίσι και λίγες μέρες αργότερα ο γηραιός στρατάρχης Πεταίν συνθηκολόγησε με τη Γερμανία.
Η μόνη χώρα που άντεξε στη γερμανική επίθεση και σήκωσε στην αρχή το βάρος του α- ντιφασιστικού αγώνα ήταν η Βρετανία. Με ηγέτη τον πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, επικεφαλής κυβέρνησης εθνικής ενότητας, οι Βρετανοί άντεξαν τους σφοδρούς βομβαρδι- σμούς που εξαπέλυσε η γερμανική αεροπορία από τον Αύγουστο του 1940, ώστε να προε- τοιμάσει το έδαφος για την απόβαση του γερμανικού στρατού στα βρετανικά παράλια. Ήδη τον Οκτώβριο οι επιτελείς του Χίτλερ είχαν εγκαταλείψει τα σχεδία απόβασης.
Την ίδια περίοδο με τους βομβαρδισμούς της Αγγλίας και τις αερομαχίες στη θάλασσα της Μάγχης, ο Χίτλερ προχωρούσε στην υλοποίηση του βαλκανικού σχεδίου του. Τον Οκτώ- βριο του 1940 η Ρουμανία καταλήφθηκε και αναγκάστηκε να εκχωρήσει τις κτήσεις της από τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο στις γειτονικές της χώρες και συμμάχους της Γερμανίας, Ουγγαρία και Βουλγαρία.
Ωστόσο τα γερμανικά σχέδια καθυστέρησαν λόγω των γεγονότων στην Ιταλία. Ο Μουσο- λίνι κήρυξε αιφνιδιαστικά τον πόλεμο στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου χωρίς να έχει ενη- μερώσει τον Χίτλερ και υπέστη ταπεινωτική ήττα από τον ελληνικό στρατό στα βουνά της Ηπείρου. Ήταν η πρώτη ήττα που υπέστησαν στην ηπειρωτική Ευρώπη οι δυνάμεις του
215
Άξονα. Οι χιτλερικές δυνάμεις αφού κατέκτησαν τη Γιουγκοσλαβία, έκαμψαν την απε- γνωσμένη αντίσταση του ελληνικού στρατού στη Μακεδονία και κατέλαβαν την Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Με εξαίρεση τις χώρες που είχαν παραμείνει ουδέτερες (Ελβετία. Σουηδία. Ισπανία και Πορτογαλία) και τη Σοβιετική Ένωση όλες οι χώρες της ηπειρωτι- κής Ευρώπης είχαν κατακτηθεί ατό ή συμμαχήσει με τη ναζιστική Γερμανία και τη φασι- στική Ιταλία.
Έτσι ο Χίτλερ ξεκινά την επίθεση στη Σοβιετική Ένωση. Στις 22 Ιουνίου 1941 ξεκίνησε η «επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Τα χιτλερικά στρατεύματα σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες τους πρώτους μήνες εφαρμόζοντας την τακτική του κεραυνοβόλου πολέμου. Πολιόρκησαν το Λένινγκραντ και έφτασαν σε απόσταση 100 χιλιομέτρων από τη Μόσχα.
Όμως α) η σθεναρή αντίσταση των Σοβιετικών, β) η τακτική της καμένης γης στις περιο- χές που εγκατέλειπαν, γ) οι δολιοφθορές των παρτιζάνων, δ) οι δυσκολίες ανεφοδιασμού σε καύσιμα των γερμανικών τεθωρακισμένων και ε) ο βαρύς ρωσικός χειμώνας καθήλω- σαν τις γερμανικές δυνάμεις.
Τον Δεκέμβριο του 1941 οι Σοβιετικοί κατόρθωσαν να σπάσουν τον κλοιό γύρω από την πρωτεύουσα τους. Ήταν η πρώτη μεγάλη αποτυχία του γερμανικού στρατού. Την άνοιξη του 1942 η Βέρμαχτ κατευθύνθηκε στις πετρελαιοπηγές του Καυκάσου και του Στάλιν- γκραντ. Τον Αύγουστο άρχισε η μάχη του Στάλινγκραντ. που διήρκεσε μέχρι τον Φε- βρουάριο του 1943 και έληξε με την παράδοση των χιτλερικών στρατευμάτων. Ήταν η πρώτη μεγάλη και αποφασιστικής σημασίας ήττα του γερμανικού στρατού και αποτέλεσε σημείο καμπής για την έκβαση του πολέμου.
Ποια είναι η παραδοσιακή πολιτική που σφράγισε την πορεία του πολέμου και καθό- ρισε την τελική έκβασή του;
Ποια είναι η κατοχική πολιτική των Γερμανών;
Μέχρι τα τέλη του 1942 είχε ολοκληρωθεί η αναδιοργάνωση της Ευρώπης με βάση τα γερμανικά συμφέροντα. Στο κέντρο της ηπείρου είχε δημιουργηθεί η Μεγάλη Γερμανία με την προσάρτηση στο Τρίτο Ράιχ όλων των περιοχών όπου ζούσαν γερμανόφωνοι. Σύμφωνα με το ναζιστικό πολιτικό σχήμα, τον «ζωτικό χώρο» των «φυλετικά ανώτερων Γερμανών» αποτελούσαν τα προτεκτοράτα της Βοημίας-Μοραβίας, της Βουλγαρίας, της Πολωνίας και της Ουκρανίας. Οι κάτοικοι αιτών των χωρών, προπάντων της Πολωνίας και της Ουκρανίας, αντιμετωπίστηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Σε οκτώ εκατομμύρια α- νέρχονται οι εργάτες από σλαβικές χώρες που μεταφέρθηκαν στη Γερμανία για κατανα- γκαστική εργασία, ενώ πραγματοποιήθηκαν πολλές ομαδικές σφαγές στις χώρες της Ανα- τολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. γηγενών, έστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος των κα- τοίκων αυτών των χωρών εναντίον των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων.
Καλύτερη αντιμετώπιση είχαν οι φυλετικά συγγενείς με τους Γερμανούς Βορειοευρωπαίοι και Δυτικοευρωπαίοι, όπως οι Σκανδιναβοί, οι Ολλανδοί, οι Φλαμανδοί και οι Γάλλοι.
Οι ναζί λεηλατούσαν τις χώρες που καταλάμβαναν. Η δέσμευση πρώτων υλών για τη βιο- μηχανία, καθώς και μεγάλου τμήματος της αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής των κατεχόμενων χωρών καταδίκαζε τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών στην ένδεια και την εξαθλίωση.
Η πείνα συχνά έπαιρνε ακραίες μορφές, όπως στην Αθήνα τον χειμώνα 1941-1942, όταν καθημερινά στον δρόμο σωριάζονταν άνθρωποι νεκροί από την πείνα.
Τα Ες Ες με τη βοήθεια της Βερμαχτ και της Γκεστάπο καταδίωξαν άγρια τους αντίπαλους του ναζιστικού καθεστώτος και των κατοχικών δυνάμεων.
216
Από τις αρχές του 1942 οι ναζί προχώρησαν στην εφαρμογή αυτού που αποκαλούσαν «τε- λική λύση», δηλαδή στην οριστική εξόντωση των Εβραίων όλης της Ευρώπης σε ειδικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Τα παιδιά και οι ανήμποροι δολοφονούνταν σε θαλάμους αερίων και στη συνέχεια τα πτώματα τους καίγονταν σε ειδικούς φούρνους, ενώ οι ικανοί προς εργασία δεν άντεχαν συνήθως τις απάνθρωπες και κτηνώδεις συνθήκες κράτησης τους.
Σε όλες τις χώρες που κατέκτησε ο Χίτλερ εγκαθιδρύθηκαν κυβερνήσεις που συνεργά- στηκαν στενά με τις δυνάμεις κατοχής. Ορισμένες απ’ αυτές επέδειξαν ιδιαίτερο ζήλο στην υιοθέτηση ναζιστικών πρακτικών.
Πως αντιμετωπίστηκε η ναζιστική κατοχή;
ένοπλη αντίσταση κατά των δυνάμεων κατοχής αναπτύχθηκε κατά κανόνα σε ορεινές περιοχές, μακριά από τις βάσεις γερμανικών στρατευμάτων.
Η αντίσταση αναπτύχθηκε με τη μορφή αντάρτικων (παρτιζάνικων) κινημάτων κυρίως στη Σοβιετική Ένωση, στην Πολωνία, στη Γιουγκοσλαβία, στην Ελλάδα, εν μέρει στην Ιταλία μετά την πτώση του Μουσολίνι και στη Γαλλία. Οι αντάρτες κατάφεραν σημαντικά πλήγματα στον στρατό κατοχής και κράτησαν ψηλά το πατριωτικό φρόνημα των υποδού- λων λαών.
Αντιστασιακή δράση ήπιας μορφής ανέπτυξαν και οι εξόριστες κυβερνήσεις κατεχόμενων χωρών που είχαν καταφύγει στο Λονδίνο, όπως οι κυβερνήσεις του Βελγίου, της Ολλανδί- ας, της Τσεχοσλοβακίας και της Πολωνίας. Στις πεδινές περιοχές και στα αστικά κέντρα, όπου οι επιχειρήσεις των ένοπλων αντιστασιακών τμημάτων ήταν ανέφικτες, σημειώνο- νταν αρκετές πράξεις δολιοφθοράς (σαμποτάζ) κατά των κατοχικών δυνάμεων.
Τα μεγαλύτερα αντιστασιακά κινήματα έκλιναν προς τα αριστερά υιοθετώντας αιτήματα κοινωνικής αλλαγής, γεγονός που ανησύχησε συντηρητικούς και αστούς.
Η αντίσταση και η πατριωτική στάση των κομμουνιστών ανέβασε κατακόρυφα την πολι- τική επιρροή των ευρωπαϊκών κομμουνιστικών κομμάτων. Η γενναιότητα, η αυταπάρνηση και ο μεγάλος αριθμός θυμάτων στον αγώνα κατά του φασισμού συνέβαλε στην τεράστια απήχηση του κομμουνιστικού λόγου στη νεολαία και στους διανοουμένους.
Ποιοι είναι οι όροι των συνθηκών της Γαλλίας σχετικά με την αντιμετώπιση της Γερ- μανίας και το σχεδιασμό της πολεμικής Ευρώπης;
Ποιο ήταν το τέλος του πολέμου;
Η επίθεση των ιαπωνικών αεροπλάνων στη βάση του αμερικάνικου στόλου στο λιμάνι του Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941 μετέτρεψε τον πόλεμο σε παγκόσμια σύρραξη. Οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο στην Ιαπωνία και ο Χίτλερ, διαπράττοντας ολέθριο σφάλμα, κήρυξε τον πόλεμο στις ΗΠΑ. λόγω της συμμαχίας της με την Ιαπωνία.
Οι χώρες που είχαν υπογράψει τον «Χάρτη του Ατλαντικού» αποδείχτηκαν ισχυρότερες από τις δυνάμεις του Άξονα και έθεσαν τις βάσεις για τη μεταπολεμική πορεία του κό- σμου. Η βιομηχανική ισχύς και οι ανεξάντλητοι οικονομικοί πόροι των Η.Π.Α., η αποικια- κή αυτοκρατορία των Βρετανών και οι τεράστιες εφεδρείες σε έμψυχο υλικό της Σο- βιετικής Ένωσης συνέβαλαν αποφασιστικά, στη μεταστροφή του πολέμου και στην ορι- στική ήττα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας το 1945.
217
Από το φθινόπωρο του 1942 μέχρι το καλοκαίρι του 1943 οι σύμμαχοι πέρασαν στην α- ντεπίθεση και προετοίμασαν το έδαφος για τις νίκες του 1944-1945.
Με μια συνδυασμένη αντεπίθεση των βρετανικών δυνάμεων από την Αίγυπτο και των α- μερικανικών από το Μαρόκο, τα γερμανικά στρατεύματα απωθήθηκαν από τη Βόρεια Αφρική ανοίγοντας έτσι το δρόμο για τη συμμαχική απόβαση στη Σικελία και στη Νότια Ιταλία.
Τον Σεπτέμβριο του 1943 η Νάπολη έπεσε στα χεριά των συμμάχων, το καθεστώς του Μουσολίνι κατέρρευσε και η νέα ιταλική κυβέρνηση συνθηκολόγησε με τους συμμάχους περνώντας στο συμμαχικό στρατόπεδο και κηρύσσοντας τον πόλεμο στη Γερμανία τον Οκτώβριο του 1943. Η Ιταλία, διχασμένη πολιτικά και στρατιωτικά. έγινε θέατρο άγριων πολεμικό» συγκρούσεων, αλλά και εμφύλιας αντιπαράθεσης. Τον Ιούνιο 1944 η Ρώμη α- πελευθερώθηκε από τους συμμάχους, οι οποίοι ένα χρόνο αργότερα προήλαυναν νικητές στη γερμανοκρατούμενη βόρεια Ιταλία.
Η επικράτηση των Αμερικανών επί των Γιαπωνέζων στη μάχη του Ειρηνικού και η ήττα του γερμανικού στόλου και των υποβρυχίων στον Ατλαντικό Ωκεανό διασφάλισαν τη ναυτική ηγεμονία των συμμαχικών δυνάμεων.
Αποφασίζεται απόβαση στη Νορμανδία από τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούσβελτ και το Βρετανό πρωθυπουργό Τσώρτσιλ, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1944. Η αντιστροφη μέτρηση για τη στρατιωτική συντριβή και την κατάληψη της Γερμανίας είχε αρχίσει.
Τον Αύγουστο 1944 απελευθερώθηκε το Παρίσι και μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου ολόκληρη η Γαλλία. Την ίδια εποχή τα σοβιετικά στρατεύματα καταλάμβαναν τη μια μετά την άλ- λη τις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Στις 7 και 8 Μαΐου οι Γερμανοί συνθηκολόγησαν με τους Δυτικούς και τους Σοβιετι- κούς αντίστοιχα. Τρεις μήνες αργότερα η Ιαπωνία συνθηκολόγησε αφού οι Αμερικανοί έριξαν ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι.
Τι γνωρίζετε για τη συνθήκη της Γιάλτας;
Οι ηγέτες των τριών Μεγάλων Δυνάμεων του συμμαχικού στρατοπέδου, το Φεβρουάριο του 1945 συναντήθηκαν στη Γιάλτα της Κριμαίας και αποφάσισαν για την τύχη της ηττη- μένης Γερμανίας. Έθεσαν τις βάσεις του διπολισμού, ο οποίος σφράγισε τις τύχες των λα- ών της Ευρώπης μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και σε μεγάλο βαθμό τις επηρεά- ζει μέχρι σήμερα.
Οι Δυτικοί δέχτηκαν την υπαγωγή της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και μέρους της Γερμανίας στη σοβιετική σφαίρα επιρροής και εξασφάλισαν τη δέσμευση των Σοβιετικών για αναδιοργάνωση της προσωρινής και πολωνικής κυβέρνησης με τη συμμετοχή και μη κομμουνιστών πολιτικών. Το ίδιο απαίτησαν και στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας.
Ο Τσόρτσιλ σε κατ’ ιδίαν συνάντηση του με τον Στάλιν τον Οκτώβριο του 1944 απαίτησε επίμονα να ελέγχεται η Γιουγκοσλαβία από τους Δυτικούς και τους Σοβιετικούς μαζί και η Ελλάδα να παραμείνει στη βρετανική σφαίρα επιρροής.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γιάλτας (Φεβρουάριος 1945) και τη Συνθήκη του Πό- τσνταμ (Ιούλιος 1945)
α) η Γερμανία παραδιδόταν άνευ όρων και καταστρεφόταν ολοκληρωτικά η στρατιωτι- κή ισχύς της.
β) Η Γερμανία χωριζόταν σε τέσσερις ζώνες συμμαχικής διοίκησης
218
γ) Η Σοβιετική Ένωση αποκτούσε εδάφη της ανατολικής Πολωνίας, η Πολωνία ως αντάλ- λαγμα αποσπούσε εδάφη στα βόρεια και στα δυτικά σε βάρος της Γερμανίας, ενώ προβλε- πόταν και η διανομή της ανατολικής Πρωσίας ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και στην Πολωνία
δ) επρόκειτο να ιδρυθεί ένας Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης.
Η Σοβιετική Ένωση διατήρησε την κατοχή των βαλτικών χωρών ενώ απέσπασε εδάφη από την Τσεχοσλοβακία, τη Ρουμανία και τη Φινλανδία.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη διατηρήθηκε το προπολεμικό συνοριακό καθεστώς. με ελάχιστες εξαιρέσεις:
- η Ιταλία παραχώρησε την περιοχή της Ιστρίας και μέρος του Βένετο στη Γιουγκο-
σλαβία,
- τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα το 1947
- η Ρουμανία και η Ουγγαρία επέστρεψαν στην Τσεχοσλοβακία τα εδάφη που είχαν κα-
ταλάβει το 1939.
Τον Νοέμβριο του 1945 άρχισε στη Νυρεμβέργη, η ομώνυμη δίκη κορυφαίων ναζιστών για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξαν στη διάρκεια του πολέμου.
Στις 26 Ιουνίου 1945 εγκρίθηκε ο ιδρυτικός χάρτης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με κυριότερα όργανα του τη Γενική Συνέλευση, το Συμβούλιο Ασφαλείας, τη Γραμματεία και το Διεθνές Δικαστήριο.
Παρά τις διακηρύξεις για ισότιμη εκπροσώπηση των χωρών, την πρωταρχική ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας είχε το Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο ελεγχόταν από τα πέντε μόνιμα μέλη του: τις ΗΠΑ, τη Σοβιετική Ένωση, τη Βρετανία, τη Γαλλία και την Κίνα. Το δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) κάθε μόνιμου μέλους μείωνε τις δυνατότητες επέμβασης του ΟΗΕ. με συνέπεια ο ΟΗΕ να καταστεί όργανο εξυπηρέτησης των συμφερόντων των Μεγάλων Δυναμέων.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες συνέπειες του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου;
Το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου βρήκε την Ευρώπη κατεστραμμένη, εξαθλιωμένη, ανίσχυρη και εξαρτημένη.
Εκατομμύρια Ευρωπαίοι είχαν χάσει τη ζωή τους, δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων ζού- σαν αντιμέτωποι με το φάσμα της πείνας, με την έλλειψη στέγης και με την προσφυγιά.
Σήμανε την πολιτική και στρατιωτική περιθωριοποίηση της Ευρώπης, την οικονομική α- ποδυνάμωση της, την απαρχή της κηδεμονίας της.
Εξαίρεση αποτέλεσαν οι ευρωπαϊκές επαρχίες της Σοβιετικής Ένωσης, χώρας ευρασιατι- κής που μοιράστηκε με τις Ηνωμένες Πολιτείες την παγκόσμια στρατιωτική και πολιτική ηγεμονία.
Η οικονομική ηγεμονία ανήκε αναμφισβήτητα στις ΗΠΑ που μαζί με τη Σοβιετική Ένωση ανέλαβαν την κηδεμονία της διαιρεμένης και διπολικής πλέον Ευρώπης. Οι χώρες της Δυ- τικής, της Βόρειας και της νότιας Ευρώπης προσδέθηκαν στο άρμα της Αμερικής, ενώ οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πέρασαν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής.
Η εξασθένηση των χωρών της Ευρώπης ενίσχυσε τον αντιαποικιακό αγώνα στην Αφρική και στην Ασία και άνοιξε το δρόμο για την κατάλυση των ευρωπαϊκών αποικιακών αυτο- κρατοριών.
