ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο-ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο-Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ (1830 – 1914) Flashcards
Τι σημαίνει εθνική ομάδα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;
Η αρχή των εθνοτήτων δηλώνει το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα κάθε κοινότητας να συ- γκροτεί δικό της εθνικό κράτος, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από ομοιογένεια, η οποία θα εξασφαλίζεται από εθνικής εμβέλειας θεσμούς.
Χαρακτηριστικά του έθνους:
α) δική του μυθολογία,
β) ηρωικό και ένδοξο παρελθόν,
γ) φυλετική καθαρότητα,
δ) υπεροχή έναντι των γειτονικών και ανταγωνιστικών ομάδων.
Πότε εμφανίστηκε ο εθνικισμός και ποιοι είναι οι δύο τύποι έθνους;
Ο εθνικισμός εμφανίστηκε στο πλαίσιο των επαναστατικών αλλαγών του δεύτερου μισού του 18ου αι.
Διακρίνονται δύο τύποι έθνους:
α) το έθνος-κράτος όπου το κράτος δημιουργήθηκε πριν από το έθνος. Η εθνική ιδεολογία αναπτύσσεται σε συνδυασμό με το αίτημα για πολιτικά δικαιώματα και πολιτική κυριαρ- χία. Ενώ η ιδιότητα του πολίτη και οι πολιτικές ελευθερίες αποτελούν σημαντικά στοιχεία στοιχεία εθνικής ταυτότητας.
β) το πολιτισμικό έθνος όπου η εθνική κοινότητα προηγείται της συγκρότησης του κρά- τους. Η εθνική ιδεολογία τονίζει κυρίως τα κοινά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, τη γλώσ- σα, το κοινό ιστορικό παρελθόν, τη θρησκεία και την παράδοση.
Βάση και των δύο τύπων αποτελεί η εξίσωση κράτους, έθνους, λαού, λαού.
Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις δημιουργίας εθνικού κράτους;
Προϋπόθεση για τη δημιουργία, τη διατήρηση και την ενίσχυση ενός εθνικού κράτους ή- ταν η καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Ήταν ένας νέος ισχυρός δεσμός συνοχής που δημι- ουργούσε αίσθημα ασφάλειας και αλληλεγγύης. Δεν αναπτύχθηκε ομοιόμορφα σ’ όλες τις περιοχές καθώς τα καθυστερημένα και φτωχά στρώματα του λαού ακολούθησαν Τελευ- ταία.
Ποια απελευθερωτικά κινήματα έγιναν στην Ευρώπη πριν το 1848;
Μετά το 1830 δημιουργήθηκε μια σειρά εθνικών εταιρειών με χαρακτηριστικές προσωνυ- μίες, όπως Νέα Ιταλία, Νέα Πολωνία, Νέα Γερμανία, Νέα Ιρλανδία. Εξέφρασε μεγάλες κοινωνικές ομάδες όπως την κατώτερη αριστοκρατία. Υποστηρίχτηκε από τα μορφωμένα στρώματα. Έδωσε ώθηση στη χρήση εθνικών γλωσσών.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο
164
Το πιο ισχυρό αυτονομιστικό κίνημα στη Δυτική Ευρώπη πριν από το 1848 αναπτύχθηκε στην Ιρλανδία εξασφαλίζοντας την ευρεία υποστήριξη του εξαθλιωμένου, αγροτικού, κα- θολικού πληθυσμού που βρισκόταν υπό αγγλική κατοχή. Ένα δεύτερο αυτονομιστικό κί- νημα ήταν αυτό της Πολωνίας. Στη νοτιοανατολική Ευρώπη έγινε η εθνική επανάσταση των Ελλήνων. Επαναστατικά κινήματα έγιναν και το 1848, τα οποία πυροδότησαν το ε- θνικό αίσθημα σε ολόκληρη την Ευρώπη και έδωσαν ισχυρή ώθηση στα εθνικά κινήματα και στους ανταγωνισμούς των εθνοτήτων.
Ποιες ομοιότητες και διαφορές έχει ο εθνικισμός των αρχών του 19ου αι. με αυτόν των τελευταίων δεκαετιών;
Ο εθνικισμός των τελευταίων δεκαετιών του 19ου και 20ου αι. δεν ήταν ο εθνικισμός του πρώτου μισού του 19ου αι., ο οποίος αποτελούσε έκφραση του φιλελευθερισμού ενάντια στις αντιδραστικές και συντηρητικές δυναστείες.
Ο παλιός εθνικισμός ήταν απελευθερωτικός, ενοποιητικός μετριοπαθής και φιλελεύθερος. Ο νέος εθνικισμός ήταν επιθετικός, μη ανεκτικός αφομοιωτικός.
Ποια εθνικά κράτη δημιουργήθηκαν πριν τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Το 1830 αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία των εθνικών κρατών, της Ελλάδας και του Βελγίου. Το 1861 επιτεύχθηκε η ιταλική ενοποίηση.
Το 1871 έγινε η ενοποίηση της Γερμανίας.
Η Σερβία και η Ρουμανία ανακηρύχθηκαν ανεξάρτητα εθνικά κράτη το 1878 και η Βουλ- γαρία το 1908.
Η Νορβηγία αποσπάστηκε από τη Σουηδία το 1905 και η Φιλανδία από τη Ρωσία το 1917.
Ποια είναι τα στάδια της ιταλικής ενοποίησης;
Η Ιταλία μέχρι τα μέσα του 19ου αι. ήταν κατακερματισμένη σε διάφορα κράτη.
Η έναρξη του ιταλικού εθνικού κινήματος έγινε με τις εξεγέρσεις της Νάπολης, του Τορί- νου, της Ρώμης και στο κίνημα της Νέας Ιταλίας.
Οι Ιταλοί αντέδρασαν στο καθεστώς που τους επέβαλε το Συνέδριο της Βιέννης. Το πρώτο κίνημα έγινε το 1848 και το δεύτερο λίγο αργότερα με τον Ματσίνι, τα οποία απέτυχαν.
Λίγο αργότερα ο βασιλιάς του Πεδεμοντίου και της Σαρδηνίας Βίκτωρ Εμμανουήλ και ο πρωθυ- πουργός Καβούρ αναδείχθηκαν σε ηγετικές μορφές του εθνικού κινήματος των Ιταλών. Ο Κα- βούρ εξέφρασε τη βιομηχανική και εμπορική τάξη του Βορρά για μια ενωμένη Ιταλία με συνταγ- ματική μοναρχία και φιλελεύθερη οικονομία. Ξεκίνησε τον πόλεμο εναντίον των Αυστριακών που κατείχαν εδάφη της Ιταλικής χερσονήσου. Η νίκη εναντίον του ενίσχυσε τα εθνικά κινήματα
Το 1861 ενώθηκαν ο Βορρά και ο Νότος σχηματίζοντας το βασίλειο της Ιταλίας. Αργότε- ρα προσαρτήθηκε η Βενετία.
Αποτελέσματα:
Η ιταλική ενοποίηση δεν επέφερε αλλαγές στην οικονομική δομή και κοινωνική συγκρό- τηση της χώρας ενώ ωφέλησε τον βιομηχανοποιημένο Βορρά. Οι φεουδαρχικές δομές της αγροτικής οικονομίας και κοινωνίας συνέχισαν να υφίστανται. Επιβλήθηκαν νέοι φόροι, η στρατιωτική θητεία στέρησε τον αγροτικό πληθυσμό από εργατικά χέρια.
Καταστράφηκε η βιοτεχνία του Νότου προκαλώντας σοβαρά κοινωνικά προβλήματα.
Ποια ήταν η διαδικασία γερμανικής ενοποίησης;
Η ιδέα της γερμανικής ενοποίησης άρχισε να ωριμάζει και να μετατρέπεται σε πολιτικό ζητούμενο ως αντίδραση στη γαλλική κυριαρχία.
Στα 1834 με πρωτοβουλία της Πρωσίας ιδρύθηκε η γερμανική τελωνειακή ένωση. Έτσι δημιουργήθηκε ένας ενιαίος οικονομικός χώρος, ο οποίος αποτέλεσε τη στερεή βάση για την πολιτική ενοποίηση της Γερμανίας.
Αυτό που ενίσχυσε τις δυνάμεις του φιλελευθερισμού ήταν η συντηρητική, περιοριστική πολιτική του Πρώσου μονάρχη. Οι οπαδοί του φιλελευθερισμού ζητούσαν συνταγματικές αλλαγές με βάση τις οποίες η συνταγματική εξουσία από ένα εκλεγμένο κοινοβούλιο. Αντιδράσεις υπήρχαν από αριστοκράτες και μεγαλογαιοκτήμονες.
Το γεγονός που όξυνε την αντιπαράθεση μεταξύ μοναρχικών και φιλελεύθερων ήταν η στρατιωτική μεταρρύθμιση.
Ο Βασιλιάς Γουλιέλμος αναζήτησε διέξοδο διορίζοντας πρωθυπουργό τον Βίσμαρκ. Αυ- τός αποδυνάμωσε τον αγώνα για το Σύνταγμα και έθεσε ως κεντρικό θέμα την ενοποίηση της Γερμανίας.
Τα γνωρίσματα της εξωτερικής πολιτικής του Βίσμαρκ ήταν η επίδειξη δύναμης σε συν- δυασμό με έντεχνες διπλωματικές κινήσεις και τη σύναψη ευκαιριακών συμμαχιών.
Η διανομή εδαφών μεταξύ της Αυστρίας και της Γερμανίας κλιμάκωσε την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο δυνάμεων. Σε σύγκρουση που έγινε μεταξύ τους το αποτέλεσμα ήταν να διαλυθεί η γερμανική συνομοσπονδία. Και υπό την ηγεσία της Πρωσίας να ιδρυθεί η Βό- ρεια Γερμανική Συνομοσπονδία.
Η ένωση των γερμανικών κρατών αποτελούσε ένα διεθνές ζήτημα.
Ποιες είναι οι συνέπειες του Συμβιβασμού του 1867 για την Ουγγαρία για τη συνοχή της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων;
Ο Συμβιβασμός του 1867 δημιούργησε περισσότερα προβλήματα:
α) Συνέβαλε στην συγκρότηση δύο αυτόνομων κρατών (Αυστρία – Ουγγαρίας) προβάλλο- ντας εντονότερα τις ηγετικές εθνότητες του καθενός. i) Οι Γερμανοί βρέθηκαν σε πλεονε- κτικότερη θέση έναντι των Τσέχων, ων Ιταλών και των Σλοβένων. ii) Οι Ούγγροι πλεονε- κτούσαν έναντι των Σλοβάκων, των Κροατών, των Σέρβων και των Ρουμάνων. iii) Οι Πο- λωνοί πλεονεκτούσαν έναντι των Ρουθηνών.
β) Έντονες ήταν οι φυγόκεντρες δυνάμεις στο πολυεθνικό κράτος των Αψβούργων.
γ) Έγινες δημοφιλής ο αυστρογερμανικός εθνικισμός
δ) Οι Ούγγροι ακολούθησαν πολιτική εξουγγρισμού των μειονοτήτων.
ε) Οι Σλάβοι του Νότου και κυρίως οι Σέρβοι αφυπνίστηκαν εθνικά με τη δημιουργία αυ- τόνομης μικρής Σερβίας.
στ) Οι Σέρβοι, οι Κροάτες και οι Σλοβάκοι αντιτάσσονταν στην πολιτική υπεροχή των Ούγγρων.
ζ) Οι Πολωνοί, οι Ρουθηνοί και οι κάτοικοι του Ιταλικού βασιλείου επιθυμούσαν την προ- σάρτηση κι άλλων εδαφών.
η) Οι Τσέχοι αξίωναν ίση μεταχείριση με τους Ούγγρους, την οποία δεν πέτυχαν. Έτσι οι Τσέχοι προχώρησαν στην ίδρυση τσεχικών θεσμών, οι οποίοι λειτούργησαν ως πρόδρομοι εθνικοί θεσμοί.
